MANİ

a. (fr. manie; yun. mania'dan).
1. Psik. Oyunbazlıkla karışık coşku durumu, düzensiz ve hızlı düşünme ve içgüdüsel taşkınlıklar biçiminde kendini gösteren psişik işlevlerin aşırı uyarı nöbeti. (Eşanl. MANYAK HAL.)
2. Bir şeye duyulan aşırı tutku ve çoğu kez garip ve gülünç olan alışkanlık.

—ANSİKL. Kendini açıkça belli eden ilk mani nöbeti, genellikle 20-50 yaşları arasında ortaya çıkar. Belirgin özelliği, bütün psişik süreçlerin hızlanması (takipsişi) ve bunun yanı sıra önceleri tutarlı, sonraları çığrından çıkmış bir sürü zihinsel tasarımlar, yüzeysel ve hızlı düşünce çağrışımları ve genellikle algılar fazla bozulmuş olmadığı haldeson derece kaypak bir dikkattir. Konuşulan dil, birbiriyle bağlantısız ve süratli bir sözcük ve söz akımı halindedir (logore); bazen sayhalar, şarkılar, bağırıp çağırmalar, özentili ya da tahrik edici el kol hareketleri bu teatral görüntüyü tamamlar. Düşüncelerin çarçabuk belirip kaybolması, bu psişik uyarı durumunun başlıca semptomudur.

Davranış alanında, etkinlik ve dengesizlik alışılmışın dışındadır. Uyarı durumu genellikle gitgide artar ve son derece şiddetli bir ajitasyona kadar varır (manyak öfkesi).

Açıklık, coşkunluk, keyiflilik, manyak mizacının belirgin özellikleridir. Kolay ilişki kurulabilir, neşeli (hipersinton), ama yüzeyseldir. Erotik uyarı hemen her zaman canlıdır. Manyağı etkinliğe iten başlıca nedenlerden biri de oyun gereksinimidir (sözcük oyunları, abuk sabuk laflar, cinaslar). Fiziksel alanda, zayıflama, uyku bozuklukları (yorgunluk yaratmayan uykusuzluk) görülür; yeme içme isteği artar.

Mani nöbeti

genellikle manyakodepresif psikozun bir evresini oluşturur. “Atipik" manide, megalomanyak temalı düşünceler içeren hezeyan dönemlerine oldukça sık rastlanır. Klasik görüşe göre, herhangi bir tedavi görmediği zaman mani durumu birkaç ayda (6-8 ay) kendiliğinden iyileşmeye doğru gider, zihin eski haline döner. Bununla birlikte, günümüzün tedavi araçları (elektroşok ve özellikle psikotroplar: çeşitli yatıştırıcılar ve lityum tuzları) hastalığın gelişme sürecini kısaltmak ve/ya da tezahürlerini hafifletmek olanağını vermektedir.