Küçük Kaynarca Antlaşması

(21 Temmuz 1774)

Küçük Kaynarca Antlaşması, 1768-74 Osmanh-Rus Savaşı’nın sonunda Bulgaristan’daki Küçük Kaynarca’da imzalanan ve Karadeniz’de Osmanlı denetimini sona erdiren antlaşma (21 Temmuz 1774). Sonradan, Rusların Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışabilmesine diplomatik bir temel sağlamıştır.

Bu antlaşmayla Rus sınırı güneyde Bug Irmağına kadar genişledi. Böylece Azak limanı, Kırım Yarımadasının doğu ucundaki Kerç ve Yenikale kaleleri, Kuban’m bir bölümü, ayrıca Bug ve Dinyeper ırmaklarının oluşturduğu ve Kılburun Kalesi’nin de içinde yer aldığı haliç Rus topraklarına katıldı. Kınm Hanlığı’nm OsmanlIlara yalnızca dinsel konularda bağh kalması, siyasal bakımdan bağımsız bir devlet olması kararlaştırıldı.

Antlaşmanın ticari koşullan Rusya’ya, OsmanlI kentlerinde konsolosluk kurma, İstanbul ve Çanakkale boğazlanndan serbest geçiş ve Osmanh sularında serbest dolaşma hakkının yanı sıra, ülke içinde ticari ayrıcalıklar da tanıyordu.
Antlaşmanın ileride çok önemli sonuçlar doğuracak bir maddesine göre, Ege Adalarıyla OsmanlIlara bırakılan Eflâk ve Boğdan’daki Rum Ortodokslann haklannın korunması Rusya’ya veriliyordu. Sonraları Rusya, Osmanlı Devleti’nin her yerindeki Rum Ortodokslann koruyucusu olduğu savını bu maddeye dayandırmıştır.