Berlin antlaşması

Berlin kongresi’nde hazırlanan belge.

Belgede ilk 22 madde, Ayastefanos antlaşması ile oluşan Büyük Bulgaristan ile ilgiliydi. Bu antlaşmayla Büyük Bulgaristan üç bölgeye ayrıldı; osmanlı egemenliği altında, içişlerinde özerk, Bulgar prensliği; merkezi Filibe olan ve Osmanlı hükümetinin büyük devletlerin onayını aldıktan sonra beş yıl için atayacağı bir hıristiyan valiyle yönetilecek Doğu Rumeli vilayeti ve üçüncü bölge olarak da, reform yapılması koşuluyla Osmanlılar’a bırakılan Makedonya. Antlaşmaların öteki maddelerindeki hükümlere göre Bosna-Flersek Osmanlı imparatorluğu’ndan ayrılarak Avusturya-Macaristan’a bağlandı; Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya verilirken Doğubeyazıt ile, Eleşkirt vadisi Osmanlı devletine bırakıldı.

Ruslar Batum’da askeri üs kuramayacak ve kent en kısa zamanda serbest liman durumuna getirilecekti Pirat ve Niş, özerkliği tanınan Sırbistan’a bırakılmaktaydı. Türkler’ın çoğunlukta bulunduğu Dobruca ve Tuna deltasındaki adalarla Tolçi sancağı bağımsızlığını yeni kazanan Romanya’ya veriliyor; Tuna’da ticaret gemilerinin serbest dolaşımı öngörülerek, Demirkapı’dan delta ağzına kadar olan ırmak boyu kalelerinin yıkılması ve buraya hiçbir devletin savaş gemisinin girmemesi karar altına alınıyordu. Rusya, Fransa ve İngiltere aracılığıyla Girit, Tesalya ve Epeiros’u isteyen Yunanistan, Bismarck'ın sert çıkışları karşısında bir şey koparamadı Osmanlı devletinin, savaş tazminatı olarak Rusya’ya 820 500 000 frank vermesi ve bunun yıllık 350 000 franklık taksitlerle ödenmesi karara bağlandı. Boğazlar hakkında 1856 Paris ve 1871 Londra antlaşmalarının hükümleri geçerli kalacaktı.
Berlin antlaşması, Avrupa’daki çıkar dengelerine göre Ayastefanos antlaşmasını değiştirirken Balkanlar’da çıkacak yeni bunalımların da tohumlarını atmaktaydı.