Vatikan (Pontificio) ve Vatikan Tarihi

Vatikan, dünyanın en küçük ülkesidir. Roma kentinde bulunan bu devletin toprağı 0,4 kilometrekareyi geçmez. Bu kadar küçük olmasına rağmen Vatikan'ın dünya devletleri üzerindeki etkisi İtalya'dan bile büyüktür. Çünkü Vatikan Devleti Hıristiyanlığın en büyük mezhebi olan Katolik Kilisesi'nin merkezidir. Kilisenin başkanı olan papa burada oturur.

Vatikan İtalya'da, Roma kentinin sınırları içinde Tiber Irmağı'nın sağ kıyısında yer alan, bağımsız, küçük bir devlettir. Yüzölçümü 1 km2, nüfusu ise yalnızca 800 kişi kadardır, ama milyonlarca Katolik için dünyadaki bü­tün kentlerden üstündür. Katolik Kilisesi'nin merkezi olan Vatikan'da egemenlik papanın elindedir ve devlet papanın atadığı bir vali tarafından' yönetilir.
Vatikan çok küçük olmasına karşın tüm kurumlarıyla tam bir devlettir. Kendi bayrağı, posta hizmetleri, telefon sistemi, güçlü bir radyo istasyonu ve her gün yayımlanan bir resmi gazetesi vardır. Kendi bankacılık siste­mi olan Vatikan'ın parası, İtalyan yönetimi ile yaptığı anlaşmaya göre, İtalya sınırlan içinde de dolaşımdadır. Yabancı devletlerle diplo­matik ilişkilerini kendi yürüten Vatikan'ın hukuk mahkemeleri ve 100 kişilik küçük bir ordusu da vardır.

Vatikan'daki en ünlü yapılar, San Pietro Bazilikası ile içinde eski ve değerli elyazmalarından oluşan bir kütüphanenin bulunduğu Vatikan Sarayı'dır. Vatikan müzeleri birçok değerli eşya ve yapıtı barındırır.

San Pietro, Hıristiyan kiliselerinin en büyü­ğü ve en görkemlisidir. Va­tikan Sarayı'nı oluşturan büyük yapılar farklı dönemlerde, farklı mimari üsluplarda yapıl­mıştır. Bazı eski bölümleri İS 4. yüzyıldan kalmadır. San Pietro Bazilikası'nın kriptala-nndaki mezarlar Havariler dönemine aittir. (Kripta, bir kilisede bulunan yeraltı odası ya da mahzen anlamına gelir.) Ana yapılar 16. yüzyılda yapılmıştır. Yaklaşık olarak toplam 1.400 oda ve şapel vardır. Bu yapılar arasında yer alan ünlü Sistina Şapeli'nin geniş duvarla­rını Michelangelo resimlemiştir. Vatikan'ın özelliklerinden biri de papanın özel koruyu­cuları olan İsviçreli muhafızlardır. Gösterişli giysileri Michelangelo tarafından 16. yüzyılda tasarlanan bu muhafızlar Vatikan'a ilginç bir görünüm kazandırır.
1929'da Papalık ile İtalyan hükümeti ara­sında imzalanan Laterano Antlaşması ile Va­tikan ayn bir devlet oldu ve 1870'ten beri İtalyan yönetimi ile doğrudan papanın deneti­mindeki Papalık Devletleri arasında sürege­len çatışma sona erdi. Bu antlaşmayla Papalık Devletleri'nin İtalya'nın bir parçası olduğu kabul edildi. Buna karşılık papa bağımsız Vatikan Devleti'in önderi olarak tanındı.

Tarihte Vatikan

Vatikan eskiden epeyce büyük bir devletti. Toprakları 45,000 kilometrekareyi, nüfusu 3,5 milyonu buluyordu. Sonra, topraklarını komşu İtalya krallıklarına kaptırdı. İtalya Krallığı kurulunca da şimdiki gibi kendi küçük kentçiğiyle sınırlandı. 1929 yılında İtalya Krallığı ile yapılan Laterano Antlaşması'yla Vatikan'ın bağımsızlığı tanındı. Papa bu din devletinin hem dinsel başkanı, hem siyasal başkanıdır.

Papanın oturduğu Vatikan Sarayı Roma'nın kuzeyindeki bir tepe üzerindedir. Ünlü San Pietro Kilisesi de buradadır. Devletin bayrağı, ordusu, parası, özel radyo istasyonu v.b. vardır. 200 kişilik Vatikan ordusunda gönüllü İsviçreli muhafızlar görev yapar. Askerlerin silâhları ve kıyafeti XV. yüzyıldaki gibidir.

Yönetim

Vatikan'ı papa yönetir. Yerel yönetim papanın seçtiği bir valiye verilmiştir. Devletin geliri, yeryüzündeki bütün Katoliklerin bağışlarıyla İtalya Devleti'nin yardımından oluşur. Vatikan'ın en yüksek yönetim organı Kardinaller Meclisi'dir. 70 üyeli bu meclis kendi üyeleri arasından papayı seçer. Üyeler bu meclise seçildiler mi ömür boyu üye kalırlar. Yeni seçilen papa kendi adını kullanamaz, ona ruhanî bir papa adı verilir. Vatikan'da Osservatore Romana adlı günlük bir gazete, Osservatore della Domenica adlı haftalık bir dergi yayımlanır.

Vatikan Sarayı

Vatikan'da San Pietro Kilisesi'nin kuzeyindeki yapılara Vatikan Sarayı denir. XIII. yy.da kurulan ilk yapı, zamanla yapılan eklerle genişledi ve tamamlandı. 1377'de papalık Avignon'dan Roma'ya taşınınca papalar burada oturmağa başladılar. Mimar Bramente, saraya son şeklini vermiştir. Sarayın avlusu, odaları ve salonları Raffaello, Fra Angelico, Pinturicchio gibi ünlü ressamların resimleriyle süslenmiştir.