zeplin

ilk olarak Alman emekli subayı Ferdinand Zeppelin tarafından tasarımlanan ve Luftschiffsbau-Zeppelin adlı şirket tarafından üretilen güdümlü hava gemisi. Zeplinlerin yassı oval (puro) biçimli ve metal (genellikle alüminyum ya da düralumin) kiriş çatkılı balon bölümünün içine gaz (genellikle hidrojen ya da helyum) bölmeleri yerleştirilmişti. Zeppelin’in tasarımladığı ilk zeplin 2 Temmuz 1900’de Friedrichshafen (Almanya) yakınlarındaki Konstanz Gölü üzerinde kurulu bir yüzer hangardan havalandı.

Yaklaşık 126 m uzunluğunda ve bir gemi omurgasına benzer yapıda olan taşıtın gövdesine, her birine 16 BG’lik içten yanmalı bir motor yerleştirilmiş iki dış kabin bağlıydı; motorlar da iki pervaneyi tahrik ediyordu. Araçta omurgaya bağlı olan kayar bir ağırlık burnu kaldırıp indirerek düşey denetimi sağlıyor, yatay denetim ise dümenler yardımıyla gerçekleştiriliyordu. Bu ilk zeplin saatte 32 km’lik bir hıza ulaşabiliyordu.

I. Dünya Savaşı sırasında Almanlar, uzun erimli bombardıman operasyonlarında dönemin uçaklarına göre daha yükseklere çıkabilen zeplin benzeri omurgalı güdümlü hava gemilerinden yararlandılar. 1917’de iki Alman zeplini yaklaşık 100 saat havada kaldı. Bu gelişmeler zeplinlerden havacılık alanında yaygın olarak yararlanılabileceği kanısının doğmasına yol açtı. Savaş sonrasında Almanlar İtilaf Devletleri’ne savaş tazminatı olarak birkaç zeplin verdiler.

Daha sonraki yıllarda yapılan çok sayıdaki zeplinin en ünlülerinden “Graf Zeppelin” Eylül 1928’de tamamlandı, “Hindenburg” ise ilk uçuşunu 1936’da gerçekleştirdi. Atlas Okyanusu üzerindeki uçuş hattının açılmasını sağlayan “Graf Zeppelin” 1937’de seferden çekildiğinde 144’ü okyanusaşırı olmak üzere 590 uçuş gerçekleştirmiş ve 1,6 milyon km’den çok yol katetmişti. Bu zeplin 1929’da dünya çevresinde 34.600 km’lik bir uçuşu 21 günde tamamladı. 245 m uzunluğunda olan “Hindenburg” ise her biri 1.100 BG’lik dört dizel motoruyla donatılmıştı ve saatte 135 km hız yapabiliyordu. “Hindenburg” 1936’da gerçekleştirdiği 10 düzenli seferde toplam 1.002 yolcu taşıdı.

Hidrojen dolu “Hindenburg” 6 Mayıs 1937’de Lakehurst'e (New Jersey) inerken alev aldı ve tümüyle yanarak düştü. Kazada yaşamını yitiren 36 kişi ticari hava gemisi seferlerinde ölen ilk yolcular olarak tarihe geçti. II. Dünya Savaşı sırasında zeplin üretim tesisleri Müttefik kuvvetlerce tahrip edildikten sonra büyük hava gemileri yapımına yönelik ciddi bir girişimde bulunulmadı.