VARİS
MsXLabs.org
Varis, toplardamarların genişlemesi, uzaması ve kıvrımlı hal alması olarak tanımlanan varis, yetişkin nüfusun büyük bir kısmını etkileyen önemli bir sağlık problemidir.
Varis nedir?
Toplardamarların genişlemesi, uzaması ve kıvrımlı hal alması olarak tanımlanan varis, yetişkin nüfusun büyük bir kısmını etkileyen önemli bir sağlık problemidir. Özellikle hareketsiz, sürekli oturarak ya da uzun sürekli ayakta çalışmayı gerektiren günümüz çalışma koşulları, çalışan kadınların büyük bir bölümünü varis hastalığı açısından riskli gruba sokmaktadır. Varis, uzun süre ayakta kalan ya da uzun süre oturarak çalışanlar için risk faktörü oluşturmaktadır. 4 saatten fazla ayakta kalanlarda varis olma riski 3 kat fazladır. Kadınlarda erkeklere oranla 4 kat fazla görülür. Hamilelik ve aşırı kilolar, doğum kontrol hapları ve hormon tedavileri de varis hastalığına yatkınlığı artırmaktadır.
Varis oluşumunun sebepleri nelerdir?
Varis oluşumunda kalıtım, riskli yaşam tarzı ve sigara kullanımı önde gelen risk faktörleridir. Aile öyküsünün pozitif olduğu hastalarda varis görülme riski, ailesinde varis olmayanlara göre 4.4 kat daha fazladır. Uzun süre ayakta kalmak ya da uzun süre oturarak iş yapmak bir risk faktörü olduğu gibi, günde 4 saatten fazla ayakta kalanlarda varis gelişme riski, 2.7 kat artmaktadır.
- Uzun süre ayakta durmak
- Hamilelik
- Şişmanlık
- Oturarak çalışmak
- Hareketsizlik
- Yaşlılık
- İlaç kullanımı (Doğum kontrol hapları, menopoz döneminde kullanılan hormon replasman tedavileri)
Varisin belirtileri nelerdir?
Hastaların en yaygın belirtileri; bacaklarının görüntüsünün bozulması, uzun süre ayakta durunca ortaya çıkan bacak ağrısı ve bacaklarda ağırlaşma hissidir. Uzun süreli bacak varislerinde kronik ayak bileği şişliği ve bacak ülserleri gelişebilir. Uzun süre ayakta durma veya obezite (şişmanlık) tüm bacak varislerinin etkilerinin daha da artmasına neden olur. Bununla birlikte; ağrı, dolgunluk hissi, kaşıntı, ayak bileğinde şişme, gece krampları, kanamalar, cilt değişiklikleri ve açık yaralardır.
Varis nasıl tedavi edilmektedir?
Varis tedavisinde amaç, yaşam kalitesini artırmaktır. Hastalık genellikle iyi huylu seyir gösterip hastaların çoğunda ameliyat gerekmez. Bu nedenle hastalığın seyri çok ciddi değilse girişimsel tedavilerden kaçınılmalıdır. Büyük varisleri bulunan hastalarda, kanama veya bacak ülseri gibi durumlar gelişirse cerrahi tedavi yöntemleri uygulanır. Etken sebepler ortadan kaldırılmadıkça (fazla kilo, uzun süre ayakta durma, östrojen kullanımı) varisin belli bir süre sonra tekrarlayacağı unutulmamalıdır.
Bacaklara masaj yaparak sürülen jel ve merhemler, kısa sürede ağrıları hafifletir. Ancak etkisi kısa süreli olduğundan bunu tekrarlamak gereklidir. Oral yolla alınan ilaçlar ise etkilerini daha uzun sürede gösterirler, ancak daha faydalıdırlar. Etkilerini tam olarak göstermeleri üç ayı bulabilir. Araba kullanırken, otobüste veya uçakta uzun süre hareketsiz otururken varisin neden olduğu ağrılar artış gösterebilir. Bu nedenle seyahate çıkmadan bir hafta önce varis ilaçları kullanmaya başlanmalıdır. Yolculuk sırasında varis çorabı giymek, bol miktarda su içmek, ağrıları azaltmaktadır.
Kimler varis çorabı kullanmalı?
Varis çorabı var olan varisleri düzeltmez. Ancak varislerin ilerlemesini engeller ve şikayetleri düzeltir. Ancak hastalar varis çorabı giyerek düzeldiklerini düşünmesinler.
Varis çorabını ben şahsen hastalarımın çoğuna öneriyorum. Çünkü İstanbul?da 3 mevsim serin gidiyor havalar. Artık varis çorapları da eskisi kadar kötü değil. Kaliteli, ince ve güzel varis çorapları var. Hasta bunlar rahatlıkla kullanabilir.
Ayakta çalışıyorsanız varis çorabı giyin
Ben varisi olan her bireyin serin havalarda varis çorabı giymesini öneriyorum. Ayrıca ayakta sabit pozisyonda çalışmak zorunda olan bireylerin de koruyucu varis çorabı giymesini öneriyorum.
Varis çorapları değişik basınçları olan çoraplardır. Bizim en çok kullandığımız diz altına giyilen orta basınç varis çoraplarıdır. Hastaların uyumu çok iyidir bu çoraplara. Rahatlıkla giyebilirler, bir problem olmaz.
Varis tedavisinde lazer nasıl kullanılır?
2004'ten bu yana Türkiye'de de lazerle varis tedavisi yapılıyor.
Lazer tedavisi sırasında varis olan damarın içine ultrason rehberliğinde girilerek çok ince bir borucuk yerleştiriliyor. Bu borucuk kasığa kadar ultrason rehberliğinde gönderiliyor ve orada lazer enerjisiyle bu damar içten kapatılıyor.
Böylece eskiden cerrahiyle çıkartmak zorunda olan damarı şu anda yerinde bırakıyoruz, ama içten kapatıyoruz. Lazerle varis tedavisi denilen yöntem bu.
Lazer yerine ses
Ancak bir ayrıntı daha var. Ses dalgalarıyla varis tedavisi de artık uygulanmaya başladı. Lazer enerjisini kullanmadan ses dalgalarıyla artık o varisli damarları içten kapatabiliyoruz.
Skleroterapi hangi varislerin tedavisinde kullanılır?
Skleroterapi çapı 1 ile 4 mm arasında olan varislere yapılan bir tedavidir. Bilinenin aksine her varis skleroterapi ile tedavi edilmez.
Skleroterapide çok ince, insülin enjektörleriyle varis olan damarların içine bir madde veriyoruz. Bu madde oradaki damarın kapanmasını sağlıyor.
Herkesin aklına şu soru geliyor; kapanan damar artık kullanılmıyor mu? Bizim varis nedeniyle tedavi ettiğimiz damarlar zaten işe yaramayan damarlardır. Bu yüzden herhangi bir zararı yok. Biz pratik olarak çapı 1 ile 4 mm arasında olan varisleri skleroterapiyle tedavi ediyoruz.
Skleroterapi ne kadar sürer?
Süre tümüyle hastaya bağlı. Çok kısıtlı bir alanda, az varisi olan bir hastanın işlemi yarım saatlik bir tedaviyle hallolabilir. Ama iki bacakta yaygın olanlar 6 defa, 7 defaya kadar gelmesi gerekebilir.
Skleroterapiden sonra hasta yürüyerek evine gider, aynı gün veya ertesi sabah işine başlayabilir. Muayenehane veya poliklinik koşullarında yapılan bir tedavidir ve hastanın istirahatine gerek yoktur.
Memorial Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı
