Mohaç Savaşı

OsmanlIların Macarları kesin yenilgiye uğratmasıyla sonuçlanarak Macaristan’ın OsmanlIlarla Habsburg hanedanı arasında paylaşılmasına yol açan çarpışma (29 Ağustos 1526).

Osmanlı akınlarının Macaristan sınırlarına ulaştığı bir dönemde, OsmanlIlarla ilişkileri bozulan İran hükümdarı I. Tahmasp, Macar kralı II. Laios ile Kutsal Roma-Germen imparatoru V. Karl’a (Şarlken) elçiler göndererek ittifak önerisinde bulundu. Bu gelişmeyi dikkatle izleyen I. Süleyman (Kanuni), Macarların Eflâk ve Boğdan’da OsmanlIlar aleyhine karışıklıklar çıkarma çabalarının da etkisiyle önce batıya yönelerek Macaristan’a sefer açtı. Lajos, Osmanlı seferini öğrenince Avrupa devletlerinden yardım istedi. Sadrazam Makbul İbrahim Paşa komutasındaki Osmanlı öncü birlikleri Temmuz 1526’da Petervaradin’i, ardından Uyluk ve Essek kalelerini aldı. Asker sayısı 100 bini geçen Osmanlı ordusunun başında 21 Ağustos’ta Drava Irmağını geçerek Büyük Macaristan Ovasına giren I. Süleyman, 28 Ağustos’ta Budin’in (Buda) güneyindeki Mohaç kasabası yakınında ordugâh kurdu. Lajos’un aceleyle topladığı 20 bine yakın kuvvet de aynı noktaya ulaştı.

Savaş 29 Ağustos sabahının erken saatlerinde Bâli Bey komutasındaki akıncıların düşmanı yerinden oynatma taktikleriyle başladı. Bu sırada Macarların yüklendiği Osmanlı sol kanadı ikiye ayrılarak düşman birliklerini içeriye çekmeyi başardı. Gerideki Osmanlı topçu bataryalarının beklenmedik atışlarıyla bozguna uğrayan Macar zırhlı süvarileri savaş dışı kalırken, Bâli ve Hüsrev beyler de geleneksel “Türk kıskacı”nı daralttılar. Bunun üzerine I. Süleyman’ın komutasındaki merkez ve Anadolu beylerbeyi Behram Paşa komutasındaki birlikler yoğun saldırıya geçtiler. Bir buçuk saat süren meydan savaşında Macar ordusu büyük bir bozguna uğradı. Kral Lajos ve Macar soyluları ağır zırhlarıyla bataklıkta boğuldular. Macar birliklerinin neredeyse tamamı yok edildi.

Askerlik tarihi bakımından Mohaç Savaşı, ateşli silahların ve özellikle salma topçusunun gelişen gücü karşısında ağır zırhlı şövalyeler döneminin çoktan kapandığını simgeler. Mohaç zaferinden sonra akıncılar Macaristan içlerine akınlar yaptılar. 11 Eylül 1526’da Budin’e giren I. Süleyman, daha sonra 100 binden fazla tutsakla birlikte ülkeden çekildi. Bunu Macar soyluları arasında uzun süren iç savaş (1526-38) izledi. I. Süleyman’ın 1541’de düzenlediği ikinci seferle Macaristan’ın orta ve güney kesimleri Osmanlı Devleti’ne geçti. Budin ve Peşte (Pest), çevresiyle birlikte Budin Eyaleti olarak yeniden örgütlendi. Erdel’de (Transilvanya) ise OsmanlIlara bağlı özerk bir prenslik kuruldu.