Apse

Bazı mikropların, özellikle bakterile­rin yerleştiği vücut dokularında oluşan irin (cerahat) dolu şişliklere apse denir. Bu bakte­riler, apsenin oluştuğu bölgeye ya doğrudan doğruya derideki bir çatlaktan ve yaradan girerler ya da kan dolaşımıyla taşınarak, direnci azalmış olan bu bölgeye yerleşirler. Böylece, vücutta kendilerine uygun bir yer bulur bulmaz çevredeki dokulardan beslene­rek hızla çoğalırlar. Ama vücudun da bakteri­lere karşı bir savunma sistemi vardır.

Örneğin kandaki akyuvarların görevi hastalık yapıcı mikroplarla savaşmaktır. Bu yüzden vücut, mikropların bulunduğu bölgeye bir akyuvar ordusu gönderir. Akyuvarları taşıyan kanın bu dokulara hücum etmesiyle o bölgede bir kızarıklık ve yanma (sıcaklık artışı) olur; buna iltihaplanma denir. İltihaplı bölgede biriken ve irin denen sarımsı renkte, koyu kıvamlı sıvının içinde ölü mikroplar, akyuvarlar ve doku parçacıkları ile serum denen kan sıvısı vardır. Biriken irinin dokulara yaptığı basınç ağrıya neden olur. Eğer apse iç organlarda, örneğin karaciğerdeyse ve irin dışarıya boşaltılamazsa ağır sonuçlar doğabilir.

Deri yüzeyi­ne yakın olan daha küçük apseler, örneğin sivilce ve çıbanlar ise kendiliğinden patlaya­rak boşalabilir. Ama olgunlaştığı halde patla­mayan apseleri asla sıkarak patlatmamak gerekir; çünkü apseyi sıkarken, vücut dokula­rının bu iltihabın çevresinde oluşturduğu ko­runma duvarları da parçalanır.

Kendiliğinden patlamayan apseleri ancak bir doktor dokula­ra zarar vermeden hafifçe keserek boşaltabi­lir. İrinin boşalmasından kısa bir süre sonra dokular iyileşerek kapanırsa da bazen apsenin yerinde küçük bir iz kalabilir.