AYI
Değişik türden ayılar renkleri ve boyutlarıyla birbirlerine pek benzemezlerse de, bir ayıyı başka bir hayvanla karıştırmak hemen hemen olanaksızdır. Ayıgiller (Ursidae) adıyla ayn bir familya oluşturan bu etçil (etobur) memeliler iri yapılı, hantal hayvanlardır. Burunları oldukça uzun, kulakları kısa, yuvarlak ve tüylü, kuyruklan yok denecek kadar kısadır. İri gövdelerini taşıyacak kadar güçlü olan ayaklannda beş parmak ve genellikle pençe gibi tırnaklar bulunur. Ayak tabanlarının bütün yüzeyine basarak yürürler. Postlan genellikle kalın tüylü ve kabadır; yalnız tropik bölgelerde yaşayan bazı ayılann postları daha kısa ve ince tüylerden oluşur. Bazen göğüslerinde ve boyunlannda beyaz bir leke bulunursa da postları genellikle kara, beyaz ya da kahverengi gibi tek renklidir.
Ayılar etçiller takımı içinde sınıflandırılır, ama kutup ayısı dışında hemen hepsi bitki kökü ve meyve gibi çeşitli bitkisel besinleri, böcekleri ya da bulabildikleri her şeyi yiyen "hepçil" hayvanlardır. Bala olan düşkünlükleri ise öykü ve masallara bile konu olmuştur.
Ayılann yedi türü vardır; bunlardan altısı kuzey yankürede, yalnız gözlüklü ayı adıyla bilinen tek bir tür güney yankürede yaşar. Kuzey yanküredeki ayılann dağılımı da Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika ile sınırlıdır. Afrika'da, Atlas Dağlan'nın güneyinde ayı bulunmaz.
Ayılar doğada 15-30 yıl kadar, insan eliyle bakıldığında daha uzun süre yaşar. İsviçre'nin başkenti Bern'deki "ayı çukuru"nda bakılan ayılardan birinin 50 yıl kadar yaşadığı saptanmıştır.
Kutup Ayısı
Kutup ayısı (Ursus maritimus) kürkü bütünüyle beyaz olan tek ayı türüdür. Kuzey Kut-bu'nda yaşayan bu ayının tabanlan, buz üzerinde kaymadan yürümesini sağlayacak biçimde kürkle kaplıdır. Parmak aralannın ördek ayağı gibi perdeli olması da yüzmesine yardımcı olur. En iri ayılardan biri olan kutup ayısının ağırlığı 700 kilogramı aşabilir. Öbür ayılardan farklı olarak yalnız etle beslenme alışkanlığındadır; en çok da morsları ve fokla-n yer. Güçlü pençesinin bir vuruşuyla bir foku öldürüp sudan çıkarabilir. Sombalığını da çok seven kutup ayısı yalnız yaz aylannda av bulamadığı için meyve yemek zorunda kalır.
Dişi kutup ayısı güz sonuna doğru iyice beslenerek yağlanır ve ağırlıkları yanm kilogramı bile bulmayan minicik yavrular doğurmak üzere bir mağaraya çekilir. Bahara kadar mağarada kalır ve kendisi hiçbir şey yemeden yalnız yavrulannı besler.
Kuzey Kutbu'nda yaşayanlar eti, yağı ve postu için yüzyıllarca kutup ayılarını avladılar. 20. yüzyılın ikinci yansında bunlara, başka yörelerden gelen ve ayılara uzun menzilli tüfeklerle helikopterlerden ateş açan yeni avcılar katıldı. Böylece binlerce kutup ayısı öldürüldü. 1970'lerin başında kutup ayılannın sayısının 20.000'e kadar düştüğü tahmin ediliyordu. 1973'te çevre korumacılann öncülüğüyle kutup ayıları, Kuzey Kutup Dairesi'ne
sınırı olan bütün ülkelerin ortak koruması altına alındı. Bugün, kutuplarda yaşayan Es-kimolar ve bilimsel araştırmacılar dışında herhangi bir avcının kutup ayısı avlaması yasaktır.
Boz Ayılar
Boz ayı (Ursus arctos) en yaygın ayı türlerinden biridir ve Asya ile Kuzey Amerika'da pek çok alttürü yaşar. Yüzyıllarca önce Avrupa' mn hemen her yerinde boz ayılar vardı. Oysa bugün kıtanın doğusunda ve bazı dağlık bölgeler dışında Avrupa'da hiç boz ayı kalmamış gibidir. Günümüzde yalnızca Asya kıtasında bulunan Avrasya boz ayılarının rengi açık boz-kahverengi karışımı ile siyaha yakın koyu duman rengi arasında değişir. Amerika'daki türdeşlerinden daha küçük yapılı ve daha uysal olan bu ayıların ağırlığı genellikle 340 kilogramı geçmez. Kafası öbür ayılara oranla daha iri, burnu daha sivri, kulakları da oldukça büyüktür. Dişiler genellikle ocak-şubat aylarında iki ya da üç yavru doğurur. Soğuk ülkelerde yaşayanlar, uzun bir kış uykusu için inlerine çekilmeden önce bol bol beslenerek iyice şişmanlarlar.
Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica
