NAVARİN DENİZ SAVAŞI 20 EKİM 1827

Pylosun eski adı.
—Tar. Bazı türkçe kaynaklarda Avarin ya da Anavarin şeklinde de geçen kent, 1460'taki ikinci Mora seferi sırasında Türkler tarafından alındı. 1479’da, Venedik Cumhuriyeti’yle imzalanan barış antlaşması uyarınca yeniden Venedikliler'in yönetimine girdi. 1500 yılının ortalarında Davut Paşa’nın komutasındaki türk donanmasıyla venedik donanması arasında cereyan eden savaştan kısa bir süre sonra, kalenin Hadım Ali Paşa'ya teslim olmasıyla Navarin 250 yıldan daha uzun bir süre türk egemenliği altında yaşadı. 1768'de patlak veren Osmanlı-Rus savaşı sırasında, bir ara prens Dolgorukiy tarafından zapt edilen Navarin kalesi, Ruslar'ın Mora'dan çekilmeleri üzerine (1770), Çatalcalı Ali Ağa kuvvetleri tarafından geri alındı. 1821'de çıkan Mora ayaklanmaları Navarin’i büyük ölçüde etkiledi. Kuşatmaya dört aydan fazla dayanan halk, Yanya valisi Hurşit Paşa'dan istenen yardımın gelmemesi üzerine asilere teslim olmak zorunda kaldı. Müslümanlardan büyük bir bölümü asiler tarafından öldürüldü; geri kalanı da yabancı gemilerle Anadolu’ya kaçtı. Mora ayaklanmalarını bastırmakla görevli Mısır valisi Mehmet Ali Paşa'nın oğlu İbrahim Paşa komutasındaki donanma dört yıl sonra (Mayıs 1825) kaleyi geri almayı başardı. Ancak İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan (1827) Londra anlaşması'ndan sonra, müttefik donanması limanda demirli bulunan türk-mısır gemilerini hileyle yaktı ve batırdı (20 ekim 1827). İbrahim Paşa müttefik devletlerin zoruyla bir tahliye anlaşması imzaladı. Buna dayanarak general Maison komutasındaki bir transız ordusu 29 ağustos 1828' de Navarin’e girerek kentteki türk egemenliğini sona erdirdi.

Navarin baskını, türk ve mısır donanmalarının Mora’nın G.B.'sındaki Navarin limanında ingiliz-fransız-rus müttefik donanması tarafından yok edildiği (20 ekim 1827) deniz savaşı.

1821 başlarında patlak veren Mora ayaklanması, bir süre sonra Avrupa devletlerinin de ilgilendiği uluslararası siyasi bir sorun haline gelmişti. OsmanlI hükümetinin ayaklanmayı bastırmak için gönderdiği kuvvetler etkili olamıyordu. Mahmut II sonunda Mısır valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istemek zorunda kaldı. Mısır'ın elinde o tarihte Avrupa usulünde eğitilmiş bir ordu, yine Avrupa usulünde kurulmuş güçlü bir deniz kuvveti bulunuyordu. Bu kuvvetler daha önce de vahhabi, Kıbrıs, Girit ayaklanmalarının bastırılmasında önemli bir rol oynamış, deneyim kazanmışlardı. Mehmet Ali, Girit ve Mora valilikleri kendisine verilmek koşuluyla yardım edeceğini bildirdi ve bu koşulun Mahmut II tarafından kabul edilmesi üzerine 54 gemi, 16000 asker ve 150 sahra topunu oğlu İbrahim Paşa komutasında yola çıkardı. Böylece Mora asilerden temizlendi. Ancak bu sırada Rusya’da tahta çıkan çar Nikolay I gibi İngiltere de, Mehmet Ali'nin Doğu Akdeniz'e egemen olmasının kendi çıkarları bakımından tehlikeli olacağını sezmekte gecikmediler.

Fransa’nın da katılmasıyla 6 temmuz 1827’de imzalanan Londra anlaşması’nın hükümlerini iç işlerine müdahale sayan Babıâli, bu anlaşmayı kabul etmedi. Bunun üzerine Akdeniz’deki müttefik filoları, türk ve mısır gemilerinin demirli bulunduğu Navarin limanını kuşatarak İbrahim Paşa'ya bir ültimatom gönderdiler ve Mora'yı boşaltmasını istediler. Ültimatom kabul edilmedi. 27 parçadan oluşan müttefik donanması, bir savaş amacını gütmedikleri inancını verecek şekilde limana girerek hep birden ateşe başladılar. Üç buçuk saat kadar süren çatışma sırasında türk tarafı 52 gemisini ve 6 000 denizcisini yitirdi. Müttefikler’in kaybıysa 1 000 askerden ibaretti.

Olay Avrupa'da büyük sevinçle karşılanırken, osmanlı hükümeti, ortada savaş durumu olmadığı halde donanmasını batıran üç devletten tazminat istedi. İstanbul’daki rus, İngiliz ve fransız elçileri olayın sorumluluğunu türk kaptanlara yüklemeye çalıştılar. Hükümetin bunu kabul etmemesi üzerine de İstanbul’ dan ayrıldılar, ingilizler, Mora'da kalan İbrahim Paşa’yla askerlerini Mısır'a götürmek için gemilerini gönderdi. Fransızlar da 30 000 kişilik bir kuvveti Mora'ya çıkardı. 1828 nisanında Rusya BabIâli’ye savaş ilan ettiğini bildirdi.