Odisseus Elitis (doğumu 1911)
Çağdaş Yunan şiirinin Yorgo Seferis ve Yannis Ritsos ile birlikte önde gelen şairlerindendir. Asıl adı Odisseus Alepudelis'tir. Girit Adası'ndaki Kandiye kentinde doğdu. Ailesi Atina'ya yerleştiğinde Elitis üç yaşındaydı. Ayrıldığı Girit'i ve öteki Yunan adalarını çok seviyor, ada yaşamına ve adalarda yaşayanların yarattığı kültüre özel bir ilgi duyuyordu. Öğrencilik döneminde tatillerini adalarda geçirirdi. Daha sonra şiirlerine Akdeniz kültürünün izleri yansıdı. Atina'da hukuk öğrenimi sırasında şiire fazlasıyla ilgi duyan Elitis, ilk şiirlerini 1935'te yayımlamaya başladı. Sabun fabrikaları sahibi olmakla ünlü babasının herkesçe bilinen soyadı yerine, ilk şiirlerinden başla arak "Elitis" soyadını kullandı. Yorgo Seferis, Dimitrios Antoniu ve Nikos Gatsos gibi dönemin ünlü şairleriyle birlikte Yunan şiirinin yenilenmesinde, atılım yapmasında önemli bir rol oynadı. Bu döneminde Fransız Gerçeküstücüler' inden, özellikle de Paul Eluard'dan etkilenmiş olan Elitis, 1940'ta "Yönelişler" adlı ilk şiir kitabını yayımladı. Elitis bu kitabında ulusal kültürünün de öğelerini kullanarak zengin bir çağrışım gücü olan imgeleriyle özgün bir biçimi birleştirmeyi başardı. Şiirlerde Akdeniz'in göz alıcı parlak güneşine, maviliğine, yaşama tazelik katan rüzgârına duyduğu sevgiyi coşkulu bir dille anlatıyordu. Elitis'in II. Dünya Savaşı'yla birlikte Yunanistan'a saldıran İtalya diktatörü Mussolini' nin askerlerine karşı 1941'de savaşa katılması, yaşamındaki dönüm noktalarından biri oldu. Teğmen rütbesiyle katıldığı bu savaşta görüp yaşadıklarını daha sonra kaleme aldığı "Arnavutluk Cephesinde Ölen Teğmene Ağıt" (1945) adlı uzun şiiriyle destanlaştırdı. Mussolini faşizmine karşı ulusal bir dayanışmayı konu edinen bu şiir, geniş bir okur kitlesince beğenildi ve Elitis'in yaygın bir üne kavuşmasını sağladı. 1959'da yayımladığı Ak-sion Esti ("Layıktır O") adındaki şiir kitabıyla edebiyat dünyasını ve okurlarını etkileyen Elitis, bir yıl sonra aynı kitabıyla Ulusal Yunan Şiir Ödülü'nü kazandı. Aksion Esti nin daha sonra ünlü Yunanlı besteci Mikis Theodorakis tarafından bestelenmesi yapıtın kitlelere ulaşmasını ve Elitis'in ününün daha da artmasını sağladı. 1979'da Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan Elitis'in şiirleri, bireyin sorunlarından yola çıkarak ülke ve dünya insanına seslenmeyi amaç edinir. Şiirlerinde lirik söyleyişi Gerçek-üstücü anlayışın olanak sağladığı çağrışım zenginliğiyle birleştiren Elitis'in Yunan şiirinin bugünkü düzeyine ulaşmasında önemli bir yeri vardır. Elitis'in yapıtlarından derlenerek Türkçe'ye çevrilen şiirleri Üç Kitaptan Şiirler (1980) ve Çılgın Nar Ağacı (1983) adlarıyla yayımlanmıştır.
Msxlabs & Temel Britannica
