MANDALİNA. Portakalın yakın akrabası olan mandalina ağaçları tatlı ve sulu meyveleri için dünyanın pek çok yerinde yetiştirilir. Anayurdu Güneydoğu Asya olan bu ağaçlar öbür bölgelere buradan yayılmıştır. Bugün Eskidünya'nın ve Yenidünya'nın astropik bölgelerinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Türkiye'de başlıca Akdeniz kıyıları ile Ege Bölgesi'nin güney kesimlerinde, daha az olarak da Rize ve Artvin yörelerinde yapılan mandalina üretimi yılda ortalama 300 bin tona ulaşır. En tanınmış çeşitleri arasında satsuma, king, klemantin sayılabilir.
Boyutları portakal ağacından daha ufak olan mandalina ağaçları çeşidine göre dikenli ya da dikensizdir. Dallarını donatan ve yaz kış yeşil kalabilen derimsi yaprakları koyu yeşil, sivri uçlu, ince uzun ya da oval biçimlidir. Genellikle bir arada minik kümeler oluşturan hoş kokulu, beyaz çiçekleri vardır. Portakaldan çok daha küçük olan, iki yandan basık yuvarlak meyvelerinin önceleri koyu yeşil olmasına karşılık olgunlaştığında sarı, turuncu ya da kırmızımsı turuncuya döner. Meyvelerin öbür turunçgil meyvelerinden farklı olarak kolayca soyulabilen gevşek bir kabuğu vardır; içi dilimlerden oluşur ve bol suludur. Sonbahar ve kış aylarının en sevilen meyvelerinden olan mandalina iyi bir C vitamini kaynağıdır. Ama portakal, limon ve greyfurt gibi uzunca bir süre saklanamaz, kuru***** büzüşür. Bunun nedeni, kabuğunun çok ince ve bol gözenekli olması, bu yüzden de öbürlerine göre çok daha çabuk su kaybetmesidir.
Meyvelerin kabuğunun dış yüzünde içi uçucu yağ dolu kesecikler bulunur. Kabukları elinizde ezdiğinizde çevreye yayılan hoş koku işte bu uçucu yağdan gelir. Kabuklardan sıkılarak elde edilen bu yağa mandalina esansı denir; şekercilikte ve likör sanayisinde koku verici olarak kullanılır.
Tohumdan ya da çelikleme ve aşılama yöntemleriyle üretilebilen mandalina ağaçları en iyi, akaçlanmış ve işlenerek havalandırılmış topraklarda yetişir.
Kaynak: MsXLabs.org & Temel Britannica
