Yeni Zelanda Tarihi
Yeni Zelanda’ya ilk kez 1000 yıl önce Polenezyalı Maoriler yerleşmiştir. Maoriler iyi örgütlenmiş, kan bağı ile gelen şefler ve güçlü rahipler tarafından yönetilen bir kabiledir.
Adaya ilk ayak basan beyaz adam, 1642 yılında Hollandalı Abel Tasman olmuştur. Ancak Kaptan James Cook’un 1769 ve 1779’daki gezilerine kadar adalar herhangi bir yönetime bağlı kalmamış ve keşfedilmemiştir. İngiliz göçmenler, 1840 yılında İngiliz hakimiyeti kurulunca adaya yerleşmeye başlamışlardır. Wellington bu tarihten sonra kurulmuştur. Yeni Zelanda’ya 1852 yılında kendi hükümeti tahsis edilmiştir ve sonraki yüzyılda ülke yatırım, iletişim ve tarımsal üretimde hızlı bir gelişme kaydetmiştir. 1893 yılında Yeni Zelanda, kadınların oy hakkının kapsamını genişleten ilk ülke olmuştur. Yeni Zelanda 1907 yılında bir Dominyon olmuş ve orduları her iki dünya savaşında da yer almıştır. Ülke Common Wealth’in ve daha birçok uluslararası organizasyonun üyesidir. Bunlar: ANZUS, 5 Güç Savunma Antlaşması (The Five Power Defence Agreement) ve Güney Pasifik Forumu (South Pasific Forum)’dur.
Batılı devletlerle ittifaklar askıya alınmıştır. İşçi Partili başbakan David Lange 1984 yılında seçildiğinde Yeni Zelanda nükleer maddelerden arınmıştır ve nükleer silah taşıyan ya da nükleer enerji ile çalışan İngiliz ve Amerikan Gemileri’nin Yeni Zelanda limanlarına girmesine izin verilmemiştir. Bu politikalar bu küçük ülkeyi uluslararası arenaya yerleştirirken Lange Hükümeti içeride radikal ekonomik reformlar uyguladı.
Lange 1989’un başından itibaren aşamalı olarak emekliye ayrıldı ve yerini kabine üyelerinden Geoffrey Palmer’a bıraktı. Geoffrey Palmer 1990 yılı Eylül ayının başlarında emekliye ayrıldı ve 1990 Ekim'indeki genel seçim 10 yıldır muhalefette olan karşıt Ulusal Parti’nin zaferiyle sonuçlandı. Yeni hükümet, İşçi Partisi Hükümeti’nin savaş gemileriyle ilgili politikasını tersine çevirdi. Fakat Fransa’nın Güney Pasifik’teki nükleer denemelerine sert bir şekilde karşı çıktı. Fransız askeri personelinin Greenpeace’in Rainbow Warrior (Gökkuşağı Savaşçısı) adlı gemisini bombalayıp bir Greenpeace üyesinin ölümüne sebep olmalarından sonra bu durum politik olarak gerekli hale gelmiştir.
Yeni Zelanda 1997 yılında Fransa ile diplomatik ilişkilerini yeniden başlattı. 1990’ların ilk yıllarını izleyen keskin ekonomik durgunluk 1993 Ekim seçimleriyle aşamalı olarak düzeldi. (Genel seçimler Ulusal Partinin oyların çoğunu alıp yönetime gelmesiyle sonuçlandı.) Hükümet 1996 Ekimi’nde yeni seçim sistemine göre düzenlenen ilk seçime kadar devam etti. Sonuçlar Maoriler’in parlamento üyesi sayılarının 6’dan 15’e çıkmasıyla şaşırtıcı bir hal aldı. Bu oran, onlara verilen nisbi-temsil hakkının tüm toplulukça bir bütün olarak kullanılmasıyla alınmıştır. Fakat hiçbir parti çoğunluk sağlayamadığı için Ulusal Parti (NP) ile yeni kurulmuş Milliyetçi Yeni Zelanda Partisi (NZF) arasında koalisyon yapıldı. Jim Bolger başbakanlığa devam etti ve NZF’den Winston Peters hazine bakanı ve başbakan vekili oldu. Sosyal programlardaki fazla kesintilerin kısa sürede yol açtığı kamusal rahatsızlıklar ve koalisyon içindeki tartışmalardan ötürü 1997 Kasımı’nda Bolger görevden çekildi ve parti liderliği mücadelesinde yerini kendi kabinesinden bir bakana, Jenny Shipley’e bıraktı. Jenny Shipley Yeni Zelanda’nın ilk kadın başbakanı oldu, iki yıl sonra Shipley seçimlerde bir başka kadınla, İşçi Partisi lideri akademisyen Helen Clark ile karşılaştı. (Helen Clark ülkede Ice Spice olarak isimlendirilir.)
Başa baş bir mücadele ve kampanya sonrası Helen Clark işçi oylarını almasına rağmen çoğunluk sağlayamadı. Bu yüzden sol kanattaki küçük çevreci Birlik Partisi’nin (Alliance Party) desteğine ihtiyaç duydu.
