Arama

Yeni Zelanda ve Yeni Zelanda Tarihi

Güncelleme: 4 Haziran 2013 Gösterim: 25.333 Cevap: 4

Cevap Yaz

Misafir

Ziyaretçi

1 Nisan 2007 Mesaj #1

Ziyaretçi

Yeni Zelanda

Sponsorlu Bağlantılar

Coğrafi Verileri

Konum: Okyanusya, Güney Pasifik Okyanusunda adalar, Avustralya'nın güneydoğusunda yer alır. Coğrafi konumu: 41 00 Güney enlemi, 174 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Okyanusya Yüzölçümü: 268,680 km² Antipodes Adalarını, Auckland Adalarını, Bounty Adalarını, Campbell Adalarını, Chatham Adalarını ve Kermadec Adalarını içine alır. Sınırları: 0 km Sahil şeridi: 15,134 km İklimi: Keskin bölgesel çelişkilerle birlikte ılıman iklim görülür. Arazi yapısı: Dağlar ve geniş kıyı ovaları ağır basmaktadır. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Pasifik Okyanusu 0 m en yüksek noktası: Cook Dağı 3,764 m Doğal kaynakları: Doğal gaz, demir, kum, kömür, kereste, hidro enerji, altın, kireçtaşı Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %9 daimi ekinler: %5 otlaklar: %50 ormanlık arazi: %28 diğer: %8 (1993 verileri) Sulanan arazi: 2,850 km² (1993 verileri) Doğal afetler: Depremler ülke genelinde ortaya çıkmalarına rağmen şiddetli değiller, volkanik etkinlik fazladır.

Nüfus Bilgileri

Nüfus: 4.076.140(Temmuz 2006 verileri) Yaş yapısı: 0-14 yaş: %22.36 (erkek 442,738; kadın 421,462) 15-64 yaş: %66.11 (erkek 1,281,781; kadın 1,272,674) 65 yaş ve üzeri: %11.53 (erkek 193,895; kadın 251,579) (2001 verileri) Nüfus artış oranı: %1.14 (2001 verileri) Mülteci oranı: 4.71 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.04 erkek/kadın 15 yaş altı: 1.05 erkek/kadın 15-64 yaşlarında: 1.01 erkek/kadın 65 yaş ve üzeri: 0.77 erkek/kadın toplam nüfusta: 0.99 erkek/kadın (2001 verileri) Bebek ölüm oranı: 6.28 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 77.99 yıl erkeklerde: 75.01 yıl kadınlarda: 81.1 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 1.8 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.06 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 1,200 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri) Ulus: Yeni Zelandalı Nüfusun etnik dağılımı: Yeni Zelanda Avrupalıları %74.5, Maori %9.7, diğer Avrupalılar %4.6, Pasifik Adalılar %3.8, Asyalılar ve diğerleri %7.4 Din: Anglikan %24, Presbyterian %18, Roma Katolikleri %15, Methodist %5, Baptist %2, diğer Protestanlar %3, belirlenemeyen veya dini inancı olmayan %33 (1986) Diller: İngilizce (resmi), Maori Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: %99 (1980 verileri)

Yönetimi

Ülke adı:
Geleneksel adı: Yeni Zelanda
Kısaltma: NZ
Yönetim biçimi: Parlamenter Demokrasi
Başkent: Wellington
İdari bölümler: 93 yöre, 9 bölge, ve 3 şehir bölgesi;
Akaroa, Amuri, Ashburton, Bay of Islands, Bruce, Buller, Chatham Adaları, Cheviot, Clifton, Clutha, Cook, Dannevirke, Egmont, Eketahuna, Ellesmere, Eltham, Eyre, Featherston, Franklin, Golden Bay, Great Barrier Adası, Grey, Hauraki Ovaları, Hawera, Hawke's Bölümü, Heathcote, Hikurangi, Hobson, Hokianga, Horowhenua, Hurunui, Hutt, Inangahua, Inglewood, Kaikoura, Kairanga, Kiwitea, Lake, Mackenzie, Malvern, Manaia, Manawatu, Mangonui, Maniototo, Marlborough, Masterton, Matamata, Herbert Dağı, Ohinemuri, Opotiki, Oroua, Otamatea, Otorohanga, Oxford, Pahiatua, Paparua, Patea, Piako, Pohangina, Raglan, Rangiora, Rangitikei, Rodney, Rotorua, Runanga, Saint Kilda, Silverpeaks, Southland, Stewart Adası, Stratford, Strathallan, Taranaki, Taumarunui, Taupo, Tauranga, Thames-Coromandel, Tuapeka, Vincent, Waiapu, Waiheke, Waihemo, Waikato, Waikohu, Waimairi, Waimarino, Waimate, Waimate West, Waimea, Waipa, Waipawa, Waipukurau, Wairarapa South, Wairewa, Wairoa, Waitaki, Waitomo, Waitotara, Wallace, Wanganui, Waverley, Westland, Whakatane, Whangarei, Whangaroa, Woodville
Bağımlı toprakları: Cook Adaları, Niue, Tokelau
Bağımsızlık günü: 26 Eylül 1907 (İngiltere'den)
Milli bayram: Waitangi Günü (Waitangi Antlaşması ile Zelanda bağımsızlığına kavuştu),6 Şubat 1840
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ABEDA, ANZUS (ABD, Avusturalya ve Yeni Zelanda Örgütü), APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), ARF (diyalog partneri), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), ASEAN (diyalog partneri), AG (Avustralya Grubu), C, CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CP, EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (gözemci), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM (ziyaretçi), NSG, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), Sparteca, SPC (Güney Pasifik Komisyonu), SPF, UN (Birleşmiş Milletler), UNAMSIL (BM Sierra Leone Misyonu), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNMOP (BM Prevlaka Gözlem Misyonu), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 67.6 milyar $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme oranı: %3.6 (2000 verileri) GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %8 endüstri: %23 hizmet: %69 (1999) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2.4 (2000 verileri) İş gücü: 1.88 milyon (2000) Sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %65, endüstri %25, tarım %10 (1995) İşsizlik oranı: %6.3 (2000 verileri) Endüstri: Gıda maddeleri, ağaç ve kağıt ürünleri, tekstil, makine, taşıt ekipmanları, bankacılık ve sigorta, turizm, madencilik Endüstrinin büyüme oranı: %6.2 (2000) Elektrik üretimi: 37.952 milyar kWh (1999) Elektrik tüketimi: 35.295 milyar kWh (1999) Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999) Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999) Tarım ürünleri: Buğday, arpa, patates, bakliyat, meyve, sebze, yün, sığır eti, süt ürünleri, balık İhracat: 14.6 milyar $ (2000 verileri) İhracat ürünleri: Süt ürünler, et, balık, yüz, orman ürünleri, sanayi malları İhracat ortakları: Avustralya %22, ABD %14, Japonya %13, İngiltere %7 (1999) İthalat: 14.3 milyar $ (2000 verileri) İthalat ürünleri: Makine ve parça, araç ve uçaklar, petrol, tüketim malları, plastik sanayi İthalat ortakları: Avustralya %24, ABD %17, Japonya %12, İngiltere %4 (1999) Para birimi: Yeni Zelanda Doları (NZD) Para birimi kodu: NZD Mali yıl: 1 Temmuz - 30 Haziran

İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 1.84 milyon (1997) Telefon kodu: 64 Radyo yayın istasyonları: AM 124, FM 290, kısa dalga 4 (1998) Radyolar: 3.75 milyon (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 41(1997) Televizyonlar: 1.926 milyon (1997) Internet kısaltması: .nz Internet servis sağlayıcıları: 36 (2000) Internet kullanıcıları: 1.34 milyon (2000)

Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 3,913 km (1999) Karayolları: 92,200 km (1996) Su yolları: 1,609 km Boru hatları: petrol ürünleri 160 km; doğal gaz 1,000 km; sıvı gaz veya LPG 150 km Limanları: Auckland, Christchurch, Dunedin, Tauranga, Wellington

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Misafir

Ziyaretçi

2 Haziran 2008 Mesaj #2

Ziyaretçi

YENİ ZELANDA

Sponsorlu Bağlantılar
DEVLETİN ADI: Yeni Zelanda
BAŞŞEHRİ: Wellington
NÜFÛSU: 3.481.000
YÜZÖLÇÜMÜ: 270.534 km2
RESMÎ DÎNİ: Angalikan, Katolik, Metodist, Presbiteryan
DİLİ: İngilizce, Maorice
PARA BİRİMİ: Yeni Zelanda doları

Güneybatı Pasifik Okyanusunda, iki büyük ada ve birçok küçük adalar üzerinde kurulmuş, 34°25’-47°17’ güney enlemleri ve 166°27’-178°35’ doğu boylamları arasında yer alan bir güney yarım küre ülkesi.

Târihi

Yeni Zelanda adalarına ilk yerleşenler 1500 yıl önce Doğu Pasifik Okyanusu adalarından gelen Maorilerdir. Maoriler, bir Polinezya grubu kavimdir. Maorilerin adalara yerleşmesi 14. yüzyıla kadar devam etti. Yeni Zelanda’ya ilk ulaşan Avrupalı, Danimarkalı Abel Tasman’dır. Tasman 1642’de buraya geldi. Bundan sonra İngiltereli Kaptan James Cook 1769’da Ülkenin kıyılarını dolaştı. Bu târihten sonra ülke İngiltere’nin kontrolü altına girdi. 1840 ve 1860 yıllarında yerlilerle birçok çatışmalar oldu. Maoro harpleri 1870 yılında tamâmen kesildi. Böylece adalar İngiltere’nin kolonileri arasına girdi. Yeni Zelanda kolonisi 1907 yılında, İngiliz Milletler Cemiyeti içerisinde bir dominyon oldu.

Birinci Dünyâ Harbinin patlak vermesiyle, Yeni Zelanda, İngiltere yanında savaşa katıldı. Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerden kurulmuş ANZAC (Australian and New Zealand Army Corps) Kolorduları Çanakkale’de Osmanlı ordusu karşısında bozguna uğradı. 17.000 ölü ve 50.000 yaralı ile kaçmak zorunda kaldı. Yeni Zelanda birlikleri İkinci Dünyâ Harbi esnâsında Alman (1942) ve İtalyan (1944) ordularına karşı da savaşarak hezimete uğradı.

İkinci Dünyâ Harbinden sonra 1951 yılında ABD ve Avustralya ile karşılıklı Güvenlik Antlaşması imzâlayan Yeni Zelanda hükümeti Kore, Malezya ve Vietnam karışıklıklarına asker gönderdi. İngiltere’nin desteğiyle Singapur ve Malezya’ya birliklerini yerleştirdi. Böylece kısmen bölgenin kontrolü Yeni Zelanda ve İngiltere tarafından sağlanmış oldu. Yeni Zelanda, İngiltere’ye bağlı monarşik bir idâreyle yönetilir.

Fizikî Yapı

Yeni Zelanda güneybatı Pasifik Okyanusunda biri kuzeyde diğeri güneyde olmak üzere iki büyük adadan meydana gelmiştir. Civardaki küçük adalar da dâhil toplam yüzölçümü 267.844 km2dir. En yakın komşusu olan Avustralya’nın 1930 km kadar doğusunda kalır.

Yaklaşık olarak bir dikdörtgene benzeyen GüneyAdasının güneybatı ucundan kuzeydoğu ucuna olan mesâfesi aşağı yukarı 800 km’dir.

Adanın batısını boydan boya Güney Alp Dağları örtmüştür. Güney Alplerin en yüksek tepesi olan Cook Dağı yaklaşık 3764 m’lik yüksekliğiyle ülkenin de en yüksek noktasıdır. Dağlar kıyıdan 32 km kadar içerdedir. Güney Alplerin üzerinde yaklaşık 16 tâne tepe vardır. Bunların en alçağı 3048 m civârındadır. Alplerin doğu yamaçlarında birçok buzul göl bulunur. Bunlardan Tasman, Fox ve Josef buzulları en genişleridir. Ülkede birçok irili ufaklı göl ve nehir mevcuttur. En geniş göl Te Anau’dur. Yaklaşık 344 km2 olup, uzunluğu 61 km ve genişliği 10 km’dir. Güney Adasındaki başlıca büyük nehirler: Rakaia, Waimakariri ve Clutha’dır. Batı kıyılarında yeralan fiyordlar ve şelâleler ülke manzarasına ayrı bir özellik katmaktadır. Dünyânın dördüncü büyük şelâlesi Sutherland da buradadır. Alplerin doğusu adanın doğu kıyısına kadar uzanan Canterbury yaylası ile kaplıdır. Foveaux Boğazıyla Güney Adasından ayrılan Stewart Adası yaklaşık 1700 km mesâfededir.

Cook Boğazından yaklaşık 22 km kuzeyde Kuzey Adası bulunur. Tahminen 114.489 km2 bir alana sâhiptir. Adanın ortasından Tongariro, Ngauruhoe ve Ruapehu adlarındaki faal volkanik dağlar bulunmaktadır. Batı kıyısındaysa yaklaşık 2400 m yüksekliğindeki Egmont Dağı da faal bir volkanik dağdır. Bu dağın kuzeyinde dev mağaralar vardır. Tabiî olarak kireçtaşlarından meydana gelmişlerdir. Adanın Rotorua bölgesinde ve civârındaki sıcak su kaynakları sürekli gaz ve buhar çıkarırlar. Öyle ki, nehirden tutulan balık biraz ilerdeki kaynağa daldırılıp pişirilebilir. Adanın bu bölgesi soğuk ve sıcak mevsimleri aynı anda üzerinde bulundurur. Kuzey Adasının termal ve volkanik bölgelerinde Taupo Gölü yaklaşık olarak 616 km2dir. Ülkenin en uzun nehri Waikato kuzeyde Taupo Gölüne doğru akar ve yaklaşık 425 km uzunluğundadır. Adadaki mevcut ovalar genellikle fazla yüksek değildir. Bunlardan Taranaki, Manawatu ve Wairarapa ovaları en genişleridir. Doğu kıyılarında bulunan Plenty, Hawkes ve Poverty körfezleri birer tabiî limandır.

Yeni Zelanda’nın Stewart Adasından başka birçok irili ufaklı adaları mevcuttur. Bunlardan başlıcaları Chatham, Campbell, Kermadec, Snares, Auckland, Antipodes, Baunty, Niue ve Tokelau adalarıdır.

İklim

Sıcak ve nemli Pasifik havası ve değişen Antarktika havası kuru, Avusturalya kıta havasıyla karışmak sûretiyle, Yeni Zelanda üzerine alçak-basınç ve yüksek basınç hava akımlarının gelmesine sebep olurlar. Okyanus içinde yer alması sebebiyle, Yeni Zelanda aşırı sıcaklık farklarına ve yaz kuraklığına mâruzdur. Auckland bölgesinde ortalama sıcaklık 16°C iken Güney Adasında invercargill civârında 10°C kadardır. Pasifik Okyanusu ve mevcut tabiî kaynaklar ülke iklimine önemli ölçüde tesir etmektedir.

Ülkenin batı kıyısı, doğu kıyısına göre daha çok yağış alır. Meselâ Kuzey Adasında batı kıyısında bulunan New Plymauth bölgesi yaklaşık yılda 142 gün yağış alır ve ortalama yağış miktarı 1565 mm’dir. Aynı enlemde yer alan Napier bölgesi ise doğu kıyısında olup, Ortalama 780 mm yağış alır. Yağış süresi ise 92 gün kadardır.

Yeni Zelanda ekvatorun güneyinde yer aldığı için Kuzey Yarımküreye göre mevsimler farklı geçer. Kuzeyde yaz sıcaklığı insanı bunaltırken, Yeni Zelanda’da kayak yapılır.

Tabiî Kaynakları

Yeni Zelanda topraklarının yarısına yakın bir bölümü yeşil alanlarla örtülüdür. Sâdece dörtte bir kadar arâzi kayalık ve çoraktır. Geri kalan alanlar ormanlarla kaplıdır.

Nehirler, göller ve tabiî gaz ve buhar kaynakları ülke için çok önemlidir. Nehirler çok kısa ve çok hareketlidir. Göllerle birlikte önemli elektrik kaynaklarını teşkil ederler. Ülkenin en büyük hidroelektrik santralı Manapouri Gölü üzerinde olup, bir milyon kilowatlık kapasitededir. Bu santral sâyesinde Avustralya’dan gelen boksit filizinden alüminyum elde edilir. Yeni Zelanda yeraltı kaynakları bakımından zengin bir ülkedir. Kömür, kireçtaşı, altın, petrol, tabiî gaz ve demir başlıca minerallerdir.

Ülkenin ormanları diğer önemli bir tabiî kaynaktır. Dünyâda pek eşine rastlanmayan cinste ağaçlarla doludur. Bunlardan en meşhuru Yeni Zelanda’ya mahsus Kauri ağacıdır. Bu ormanlar birçok hayvan ve çeşit çeşit cinste kuşlarla doludur. Bunlardan uçması olmayan, kısa gagalı kiwo kuşu, Yeni Zelanda’nın sembolüdür. Ülkede en çok koyun ve sığır yetiştirilir. Bütün boş yeşil sahalar hayvancılığa ayrılmıştır. Ülkede bol miktarda kırmızı geyik yaşar.

Yeni Zelanda’da mevcut yeraltı buhar kaynakları çok önemli bir gelir kaynağıdır. Bu buharlar ile türbünler çevrilmek sûretiyle, elektrik enerjisi üretimi arttırılmıştır. Dünyâda sâdece İtalya, İzlanda, Meksika ve Japonya’da mevcut bulunan tabiî buharlı elektrik santrallarının bir benzeri de Yeni Zelan’dadaki Wairakei santralıdır.

Nüfus ve Sosyal Hayat

Yeni Zelanda’nın yaklaşık 3.481.000 olan nüfûsunun çoğu gençtir. Nüfus yoğunluğu 13 kişi kadardır. Yeni Zelanda nüfûsunu esas olarak iki tip insan grubu meydana getirir. Bunlardan birincisi yerli Maori halkıdır. Diğeri ise, ülkeye sonradan gelmiş bulunan Avrupalı beyazlardır. Bugün bu ayırım pek fark edilemeyecek seviyededir. Avrupalılar umûmiyetle İngiliz, İrlanda veya İskoç kökenlidir. Önceleri Maori nüfûsu pek fazlaydı. Fakat adalardaki İngilizlerin kolonileştirme siyâseti sonunda yerli mevcudu azaldı. Çoğu savaşlarda öldü. Bu arada Rusya, Polonya, Almanya, Vietnam ve Şili’den birçok sürgüne gelen veya kaçarak yerleşenler de nüfûsun bir bölümünü meydana getirmektedir.

Nüfûsun % 83’üne yakın bir bölümü şehir hayâtı yaşar. Kırlarda yaşayanlar ise genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşır.

Halkın maddî refah seviyesi yüksek durumdadır. Her çeşit kara, su ve deniz sporları herkes tarafından yapılabilmektedir.

Resmî dil İngilizcedir, Maori lisanı ise unutulmamış olup, hâlen konuşulmaktadır. Çok az da olsa Çince ve Hintçe konuşan gruplar vardır. Yeni Zelanda’nın din yapısı da tıpkı etnik yapısı gibi karışıktır.Nüfûsun % 55’inden fazlası Protestandır. Ayrıca Angalikan, Katolik, Yahûdî, yerli inanışlara mensup kişiler mevcuttur. İslâmiyet ülkede yeni tanınmış olup, hızla yayılmaktadır.

Ülkenin eğitim düzeyi çok yüksektir. Okuma-yazma bilenlerin oranı hemen hemen % 99’a ulaşır. 6-15 yaş arası mecburi öğrenime tâbidir. Dünyâda en çok gazete basılan ülkelerden biridir. Her bin kişiden 400’ü gazete satın almaktadır.

Siyâsî Hayat

Yeni Zelanda bir parlamenter-demokratik monarşi idâreye sâhiptir. Resmî devlet başkanı İngiltere Kraliçesidir. Kraliçeyi, ülkede genel bir vâli temsil etmektedir. Hükümet başkanı aynı zamanda Mâliye Bakanlığı görevini de sürdürür.

İdârî olarak dört ile üç kazâya, 132 nâhiyeye ve 96 köye ayrılmıştır. Ülkenin anayasası mevcut değildir. Ülke parlamentosu 96 üyeden meydana gelir. Meclis üç yılda bir yeniden seçilir. Başbakan ve hükümet kabinesi meclis içinden çıkar.

Ekonomi

Yeni Zelanda genellikle yumuşak bir iklime ve az fakat verimli topraklara sâhiptir. Bu yüzden ülke bir “tarım” ülkesi kabul edilir. Buğday, arpa ve yulaf en önemli tarım ürünleridir. Hayvancılık oldukça gelişmiştir. Koyun ve sığır yetiştiriciliği bakımından dünyânın sayılı ülkelerinden biridir. Yaklaşık olarak 9 milyon hektarlık çayır ve otlak alanlar bu alanın gelişmesinde önemli bir rol oynar. Bu yüzden ülkede et ve süt endüstrisi çok gelişmiştir.

Ülke endüstri bakımından da gelişmiştir. İngiltere ile olan ticârî münâsebetleri endüstri sektörünün kontrolünü İngiltere’ye vermiş durumdadır. Başlıca endüstri alanları gıdâ, tekstil, kâğıt, çelik, petrol, petrol ürünleri ve alüminyumdur. Ülke nüfûsunun % 35’ine yakın bir bölümü endüstri ve ticâret alanında çalışmaktadır.

Ülke etrafı tamâmen okyanus ile çevrilmiştir. Bu yüzden balıkçılık çok önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Kılıçbalığı ve tonbalığı bol miktarda avlanmaktadır. Ayrıca balina avcılığı da yapılmaktadır.

Orman ürünleri ülkenin diğer önemli bir gelir kaynağıdır. Ormanlardaki mevcut ağaçlar dünyâda nâdir yetişen ağaçlardır. Hemen hemen hepsinin kerestesi çok kıymetlidir. Daha çok kauri, sedir ve kozalaklı ağaçlar mevcuttur. Ormanlarda yetişen çeşitli cinsteki süs kuşları önemli bir ihraç maddesidir.

Yeni Zelanda’da mâdencilik endüstrisi bir hayli gelişmiş durumdadır. En çok kömür ve tabiî gaz elde edilmektedir. Petrol ülke ihtiyâcının sâdece % 3’ünü karşılayacak durumdadır. Geri kalan ihtiyacı için dışarıya bağlıdır. Avustralya’dan ithal edilen boksit cevherinden alüminyum elde edilir. Yeni Zelanda çok zengin nehir, göl ve tabiî kaynaklara sâhiptir. Bu yüzden hidroelektrik santrallarının sayısı ve kapasitesi oldukça fazladır. Cook Boğazında inşâ edilmiş sualtı kanalları sâyesinde Güney Adasında elde edilen her çeşit enerji Kuzey Adasına ulaştırılır.

Yeni Zelanda’da deniz, hava ve demiryolu ulaşımı oldukça gelişmiş durumdadır. Auckland, Wellington, Tauranga, Dunedin ve Whangarei limanları ülkenin ekonomisini üzerinde taşıyan limanlardır. Auckland, Christchurch ve Wellington şehirlerinde üç tâne milletlerarası hava alanı mevcuttur. Cook Boğazı üzerinden feribot, denizkayağı ve sualtı kanal ulaştırması yapılmaktadır.

Yeni Zelanda daha çok İngiltere, Avustralya, ABD, Japonya ve Uzak Doğu ülkeleriyle ticârî münâsebetlerde bulunur. Et, süt, yün, kürk, deri ve balık en önemli ihraç ürünleridir. Ayrıca kereste, çeşitli cinste hayvanlar, meyve, konserve ve canlı hayvan ihrâcâtı da yapılır. Buna karşılık boksit, demir, çelik, petrol, petrol ürünleri, plastik eşyâlar, otomobil ve makine satın almaktadır.

Turizm, Yeni Zelanda için önemli bir gelir kaynağıdır. Dağ sporları özellikle kayak ve su sporları en önemli turizm kaynaklarıdır. Ülkenin tabiî gaz kaynakları, göller ve kıyıları tabiat manzarasına ayrı bir güzellik katmakta ve her yıl çok sayıda turist çekmektedir.

wellington1 s

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

GÜLGECELER

Ziyaretçi

11 Ekim 2008 Mesaj #3

Ziyaretçi

Yeni Zelanda Tarihi

Yeni Zelanda’ya ilk kez 1000 yıl önce Polenezyalı Maoriler yerleşmiştir. Maoriler iyi örgütlenmiş, kan bağı ile gelen şefler ve güçlü rahipler tarafından yönetilen bir kabiledir.
Adaya ilk ayak basan beyaz adam, 1642 yılında Hollandalı Abel Tasman olmuştur. Ancak Kaptan James Cook’un 1769 ve 1779’daki gezilerine kadar adalar herhangi bir yönetime bağlı kalmamış ve keşfedilmemiştir. İngiliz göçmenler, 1840 yılında İngiliz hakimiyeti kurulunca adaya yerleşmeye başlamışlardır. Wellington bu tarihten sonra kurulmuştur. Yeni Zelanda’ya 1852 yılında kendi hükümeti tahsis edilmiştir ve sonraki yüzyılda ülke yatırım, iletişim ve tarımsal üretimde hızlı bir gelişme kaydetmiştir. 1893 yılında Yeni Zelanda, kadınların oy hakkının kapsamını genişleten ilk ülke olmuştur. Yeni Zelanda 1907 yılında bir Dominyon olmuş ve orduları her iki dünya savaşında da yer almıştır. Ülke Common Wealth’in ve daha birçok uluslararası organizasyonun üyesidir. Bunlar: ANZUS, 5 Güç Savunma Antlaşması (The Five Power Defence Agreement) ve Güney Pasifik Forumu (South Pasific Forum)’dur.
Batılı devletlerle ittifaklar askıya alınmıştır. İşçi Partili başbakan David Lange 1984 yılında seçildiğinde Yeni Zelanda nükleer maddelerden arınmıştır ve nükleer silah taşıyan ya da nükleer enerji ile çalışan İngiliz ve Amerikan Gemileri’nin Yeni Zelanda limanlarına girmesine izin verilmemiştir. Bu politikalar bu küçük ülkeyi uluslararası arenaya yerleştirirken Lange Hükümeti içeride radikal ekonomik reformlar uyguladı.
Lange 1989’un başından itibaren aşamalı olarak emekliye ayrıldı ve yerini kabine üyelerinden Geoffrey Palmer’a bıraktı. Geoffrey Palmer 1990 yılı Eylül ayının başlarında emekliye ayrıldı ve 1990 Ekim'indeki genel seçim 10 yıldır muhalefette olan karşıt Ulusal Parti’nin zaferiyle sonuçlandı. Yeni hükümet, İşçi Partisi Hükümeti’nin savaş gemileriyle ilgili politikasını tersine çevirdi. Fakat Fransa’nın Güney Pasifik’teki nükleer denemelerine sert bir şekilde karşı çıktı. Fransız askeri personelinin Greenpeace’in Rainbow Warrior (Gökkuşağı Savaşçısı) adlı gemisini bombalayıp bir Greenpeace üyesinin ölümüne sebep olmalarından sonra bu durum politik olarak gerekli hale gelmiştir.
Yeni Zelanda 1997 yılında Fransa ile diplomatik ilişkilerini yeniden başlattı. 1990’ların ilk yıllarını izleyen keskin ekonomik durgunluk 1993 Ekim seçimleriyle aşamalı olarak düzeldi. (Genel seçimler Ulusal Partinin oyların çoğunu alıp yönetime gelmesiyle sonuçlandı.) Hükümet 1996 Ekimi’nde yeni seçim sistemine göre düzenlenen ilk seçime kadar devam etti. Sonuçlar Maoriler’in parlamento üyesi sayılarının 6’dan 15’e çıkmasıyla şaşırtıcı bir hal aldı. Bu oran, onlara verilen nisbi-temsil hakkının tüm toplulukça bir bütün olarak kullanılmasıyla alınmıştır. Fakat hiçbir parti çoğunluk sağlayamadığı için Ulusal Parti (NP) ile yeni kurulmuş Milliyetçi Yeni Zelanda Partisi (NZF) arasında koalisyon yapıldı. Jim Bolger başbakanlığa devam etti ve NZF’den Winston Peters hazine bakanı ve başbakan vekili oldu. Sosyal programlardaki fazla kesintilerin kısa sürede yol açtığı kamusal rahatsızlıklar ve koalisyon içindeki tartışmalardan ötürü 1997 Kasımı’nda Bolger görevden çekildi ve parti liderliği mücadelesinde yerini kendi kabinesinden bir bakana, Jenny Shipley’e bıraktı. Jenny Shipley Yeni Zelanda’nın ilk kadın başbakanı oldu, iki yıl sonra Shipley seçimlerde bir başka kadınla, İşçi Partisi lideri akademisyen Helen Clark ile karşılaştı. (Helen Clark ülkede Ice Spice olarak isimlendirilir.)
Başa baş bir mücadele ve kampanya sonrası Helen Clark işçi oylarını almasına rağmen çoğunluk sağlayamadı. Bu yüzden sol kanattaki küçük çevreci Birlik Partisi’nin (Alliance Party) desteğine ihtiyaç duydu.

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

_Yağmur_

VIP VIP Üye

26 Mayıs 2011 Mesaj #4

VIP VIP Üye

YENİ ZELANDA

(Fr.: Nouvelle-Zelande, İng: New Zealand), Güney yarıkürede, Pasifik Okyanusu'nda devlet.

Avustralya'nın 2.000 km. güneydoğusundadır. Kuzeyden güneye 1.500 km. uzunlukta, ikisi büyük diğerleri küçük adalardan oluşur (Kuzey Adası, Güney Adası, Steward ve Chatham ve öteki küçük adalar).

Yüzölçümü 269.000 km2, nüfusu 3.710.000, başkenti Wellington, öteki önemli kentleri; Auckland, Hamilton, Napier-Christchurch, Dunedin'dir. Resmî dil İngilizce (Maoriler ayrı bir dil konuşur), nüfusun % 70'i Protestan'dır. Cook Boğazı ile birbirinden ayrılan iki büyük adadan Kuzey Adası volkaniktir; sık sık deprem olur. Etkin volkanları, sıcak su kaynakları, gayzerleriyle dikkati çeker.

Güney Adası volkanik değildir, yüksek dağlarla kaplıdır. Yeni Zelanda Alpleri adı verilen bu dağlar üzerinde bazı doruklar 3.000 m.yi aşar. 34°-47° Güney paralelleri arasında kalan Yeni Zelanda, bütünüyle Güney yarıkürenin orta kuşağında yer alır. Yeni Zelanda'nın yerlileri olan Maoriler, kökenleriyle Polinezyalı'dır. Buraya 14.-17. yüzyıllar arasında gelmiş oldukları sanılmaktadır. Bir başka deyişle adalar, keşfedildiği sırada boş değildi.

Yeni Zelanda'ya ilk önce 1642'de Hollandalı Tasman ayak bastı. Fakat yakından tanınması ve keşfi, 1769'da J. Cook'un seyahatinden sonra gerçekleşti. Adaya ilk gelen beyazlar (1814'ten itibaren) İngiliz misyonerleriydi. İngiltere 1840'ta adada egemenlik kurmak istedi. Fakat bu kolay olmadı. 1843-1847 ve 1860-1867'de Maorilerle kanlı savaşlar yapıldı.

Yeni Zelanda, uzun süre İngiltere yönetiminde kaldıktan sonra 1907'de bağımsız oldu, fakat İngiliz Uluslar Topluluğu üyeliğini korudu. Maorilerin bugünkü sayıları 250.000 kadardır ve çoğu Kuzey Adası'nda yaşarlar. Geri kalan nüfusun çok büyük bölümü İngiliz asıllıdır.

Yeni Zelanda, başka etnik grupların, özellikle beyaz ırk dışında kalan insanların göçüne karşı sıkı önlemler almış ve daha 1880'den itibaren adaya yönelen göçleri frenlemiştir. Nüfusun üçte ikisi Kuzey Adası'nda yaşar. Bütün nüfusun üçte ikisi kentlerde yaşadığı hâlde yalnız dört kent, Auckland, Wellington, Christchurch ve Dunedin toplam nüfusun hemen yarısını toplar. Yeni Zelanda ekonomisi hayvancılığa dayanır; tarım önemsizdir. Bugün ihracatın %95'ini çeşitli hayvan ürünleri sağlamaktadır.

Ülkede büyükbaş hayvan ve koyun yetiştirilir. Süt üretimi 5.900.000 tondur. Tereyağı ihracatında dünyada ikinci sırayı alır. Peynir ve yün ihracatında da ikinci gelir. Her yıl İngiltere'ye yarım milyon ton dondurulmuş et ihraç eder. Büyük kentlerde çeşitli sanayiler kurulmuştur. Yeni Zelanda kişi başına düşen geliriyle dünyanın zengin ülkelerinden biridir. Parlamenter-demokratik monarşiyle yönetilir. Devlet Başkanı Kraliçe II. Elizabeth bir genel valiyle temsil edilir. Parlamentosu tek meclislidir. Üyeleri üç yıl için seçilirler.

MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

BEĞEN Paylaş Paylaş

Bu mesajı 1 üye beğendi.

"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Cevapla

AndThe_BlackSky

VIP VIP Üye

4 Haziran 2013 Mesaj #5

VIP VIP Üye

Yeni Zelanda

Resmî adı Yeni Zelânda’dır. Başkenti Wellington olan ülkenin nüfusu, 3 575 000 kişi (1995), yüz ölçümü 270 990 km2dir. Yönetim biçimi meşrutî monarşidir. Ülkenin para birimi Yeni Zelânda doları, resmî dilleri İngilizce ve Maori dilidir. Halkın çoğunluğu Hristiyandır. Büyük Okyanus’un güneybatısında yer alan bir ada devletidir. Ülkenin komşuları, batıda Avustralya, kuzeyde Fiji ve Tongo’dur. Ülkede kişi başına millî gelir 16 866 $ dır. Zorunlu eğitim süresi 11 yıl, insanların ortalama ömrü de 76 yıldır.
En büyük kenti, Auckland, en yüksek dağı Cook Dağı’dır (3754 m). Ülkenin başlıca ırmakları, Waikato, Clutha, Waitaki ve Wanganui’dur. Büyük gölleri de Taupo gölü, Benmore Gölü ve Te Anau Gölü’dür. Başlıca iki büyük adasının ikisi de dağlıktır. Güney Adası’nın doğusunda verimli düzlükler bulunur. Kuzey Adası’nın orta kesiminde volkanik bir plâto yer alır. Ilıman ve yumuşak bir iklim hüküm sürer. Ülkenin beşte ikisi ormanlarla kaplıdır. Adalara özgü bitki türleri bulunur.

Doğal kaynakları, petrol, gaz, kömür, demir, yün ve kerestedir. Tarım ürünleri, tahıldır. Endüstri ürünleri, gıda, tekstil, makine ve orman ürünleridir. Ülkenin başlıca kentleri, Wellington, Auckland, Hamilton ve Dunedin’dir.

kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Cevap Yaz