MARTI. Martılar en bol bulunan ve günümüz koşullarına en iyi uyarlanmış deniz kuşlarıdır İnsanlar uzak yerlere doğru yelken açtığında onları izleyip coğrafi dağılımlarını olabildiğin­ce genişletmişlerdir. Temel olarak deniz ba­lıklarını ve yengeç gibi kıyı hayvanlarını yiyen bu kuşlar, günümüzde artık insanların attığı artıklar ve yiyeceklerle de beslenmektedirler. Üstelik deniz kıyılarıyla sınırlı yaşama alış­kanlıklarını bırakarak yuvalarını damlara, su depolarına ve çöplüklere yapmaya başlamış­lardır.

Yaklaşık 45 tür altında toplanan martılar (Larinae altfamilyası) sumrularla birlikte La-ridae familyasını oluşturur. Tüyleri büyük ölçüde beyaz, genellikle gri ve siyah lekelidir. Hemen hemen tümünün turuncu, pembe ya da sarımsı perdeli ayakları vardır. Sağlam yapılı, kısa ve geniş kuyrukludurlar. Kanatları uzun ve sivri uçludur. Türlerin çoğu kuzey ülkelerinin kıyılarında bulunur. Martılar top­lu yaşayan kuşlardır. Sürüler halinde dolaşır ve koloniler halinde ürerler. Bulabildikleri her çeşit maddeden yaptıkları düzensiz yuva­lara dişiler çevreye uygun renklerle bezeli 2-3 yumurta bırakır. Yavruların koyu renk be­nekli ya da kırçıllı tüyleri bir iki yıl içinde yavaş yavaş beyazlaşarak erişkinlere özgü görünüşünü kazanır. Martılar çok gürültücü­dürler. Martı çığlıkları deniz kıyılarının en tanıdık sesleri arasındadır.

Ama artık iç böl­gelerde de martı çığlıkları duyulmaktadır. Martılar göl ve deniz kıyılarında yakınlarına gelen öbür kuşları çığlıklarıyla korkutup ka­çırmaya çalışırlar. Bir martı kolonisinin yuva­larında topluca çıkardıkları tiz ve acı çığlıklar dayanılmaz ölçüde güçlüdür.