Orta Amerika cumhuriyetleri içinde ikinci büyük, ama en yoksul ülkedir. Kuzeyde Karayib Denizi, doğuda Nikaragua, güney ve güneybatıda Büyük Okyanus ve El Salvador, batıda ise Guatemala ile çevrelenmiştir. Kuzey kıyısı açıklarındaki Bahîa Adaları Honduras'a aittir.
Kıyılardaki alçak düzlükler dışında, ülke dağlıktır. Dağlann yükseklikleri güneye doğru gidildikçe artar. Dağlar hemen her bölgede içinde ırmakların aktığı vadilerle bölünmüştür. Kıyıdaki düzlüklerde iklim sıcak ve nemlidir; ama halkın çoğunluğunun yaşadığı daha yüksek iç bölgelerde daha ılımandır. Ormanları çam, meşe ve kerestesi çok değerli olan maun ağaçlarıyla kaplıdır.
Halkın bir bölümünü Amerika Yerlileri oluşturur. Kentlerde yaşayanların büyük çoğunluğu ise İspanyol ve Yerliler'in karışmasından doğan melezlerdir. Ülkenin yönetimi İspanyol kökenlilerin elindedir. Ülkenin kuzeyinde çoğunluğu Batı Hint Adaları'ndan gelerek muz plantasyonlarında (büyük çiftlikler) çalışan birkaç bin Siyah yaşar. Ülkenin resmi dili İspanyolca'dır ve halkın büyük çoğunluğu Katolik'tir. Eğitim parasızdır; ama okul sayısı yeterli olmadığından halkın çoğunluğu okuma yazma bilmez.
Başkent yaklaşık 509 bin nüfuslu olan Tegucigalpa'dır. Başlıca limanları Büyük Okyanus kıyısında Amapala, Atlas Okyanusu kıyısında Le Ceiba, Tela ve Puerto Cortes'dır
HONDURAS'A İLİŞKİN BİLGİLER
NÜFUS: 4.657.000 (1987).
YÖNETİM: Cumhuriyet.
BAŞKENT: Tegucigalpa.
DOĞAL YAPİ: Bazı tepeleri 3.050 metreyi aşan dağlık bir ülkedir. Kuzeydeki sıcak ve nemli Karayib kıyılarında tropikal ormanlar vardır.
BAŞLICA ÜRÜNLER VE MADENLER: Muz, kereste, kahve, hindistancevizi, halat ve ip yapımında kullanılan abaka lifleri, altın ve gümüş.
ÖNEMLİ KENTLER: Tegucigalpa, San Pedro Sula, Tela, Puerto Cortes, Amapala.
EĞİTİM: 7-15 yaşları arasında zorunludur.
Batıda küçük bir kent olan Copân yakınlarında İS 2.-7. yüzyıllar arasında Orta Amerika'da yaşamış Mayalar tarafından kurulan bir kentin kalıntıları vardır. Tapınak ve sarayların kalıntıları, Mayalar'ın özgün yazılan, ileri astronomi ve matematik bilgileriyle parlak bir uygarlık kurduklannı gösterir.
Halkın çoğunluğu küçük çiftçidir ve kendi gereksinmelerini karşılayacak kadar mısır, fasulye ve pirinç yetiştirir. Ülke nüfusu az ve halkı yoksuldur. Çoğu çamur ve sazdan yapılma evlerde yaşar. Çayırlık alanlarda bir miktar sığır yetiştirilir. Ülkenin temel ürünü ise muzdur. Muz, kuzey kıyılardaki düzlüklerde bir ABD firmasının plantasyonlarında üretilir. Ülkenin dışarıya sattığı ürünlerin değerinin yaklaşık yarısını muz oluşturur. Ayrıca, kahve, hindistancevizi, kereste, tütün ve abaka lifleri de dışarıya satılır. (Abaka lifleri manilakeneviri de denen bir bitkinin yapraklarından elde edilir ve halat yapımında kullanılır.) Altın ve gümüş çıkarımı da gene bir ABD firmasının elindedir. Honduras'ta ülke içinde tüketilmek üzere sabun, giyim eşyası, un ve sigara gibi mallan üreten az sayıda fabrika vardır. Dış ticaretinin büyük bölümünü ABD ile yapar.
Honduras'ta ulaşım bir sorundur. Yeterli demiryolları ve karayollan yoktur. Muz plantasyonlarının gereksinimini karşılamak için yapılan demiryollarının çoğu kuzeydedir. Başkente bile demiryolları ulaşmaz. Ülkenin güneyinde boydan boya Panamerikan Karayolu uzanır. Bu yol, Okyanuslar Arası Kara-yolu'na bağlanarak başkentten geçer ve Atlas Okyanusu kıyılarına ulaşır. Bazı akarsular ufak gemilerin işleyebilmesine uygundur. Köylülerin çoğunluğu katırlarla yolculuk yapar.
Kristof Kolomb 1502'de Honduras'ı keşfetti ve ülkeye İspanya adına el koydu. Kurulan ilk İspanyol kenti Trujillo'ydu. 1570'ten sonra bu ülkede gümüşün bulunmasıyla yeni bir kolonici ve korsan akını başladı. Yerli halk ya köleleştirildi ya da salgın hastalıklarla büyük ölçüde yok oldu. Meksika'daki devrimden sonra 1823'te aralarında Honduras'ın da bulunduğu Orta Amerika ülkeleri bir araya gelerek bir federasyon oluşturdu. 1838'de Honduras federasyondan çekilerek bağımsızlığını ilan etti.
20. yüzyılın başlarında ülkede karışıklıklar olduğu gerekçesiyle ABD, muz ve maden şirketlerini korumak için deniz piyadelerini bu ülkeye gönderdi. 1932-49 arasında diktatörlükle yönetilen Honduras'da, 1957'de bazı reformları gerçekleştirmek amacıyla bir anayasa yapıldıysa da 1963'te darbeyle bir askeri hükümet kuruldu. Ülke tarihinde 380'in üstünde askeri darbe ya da ayaklanma olmuştur. Günümüze kadar ordu, yönetimde ağırlığını sürdürmüş; ülke dış siyaseti de ABD'ye bağımlı kalmıştır. Komşu Nikaragua yönetimine karşı olan gerillalar bu ülkeyi bir üs gibi kullanmaktadır. Honduras ABD'den ekonomik ve askeri yardım almaktadır.
MsxLabs & TemelBritannica
