Arama


Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
11 Kasım 2008       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
KABUL EDİLMESİ
17 Şubat 1926'da İsviçre Medeni Kanunu örnek alınarak TBMM'de kabul edilen Türk Medeni Kanunu, 4 Ekim 1926'da yürürlülüğe konmuştur.
Türk Medeni Kanunu İle ;
• Ailede kadın-erkek
eşitliği sağlandı.
• Evlilikte resmi nikah zorunluluğu getirildi.
• Tek eşle evlilik esası getirildi.
• Kadınlara, istedikleri mesleğe girebilme hakkı tanındı

• Mahkemelerde tanıklık yapma, miras ve boşanma konularında kadın-erkek eşit hale getirildi
• Patrikhanelerin, din işleri dışındaki yetkileri kaldırıldı

Siyasal Alanda Kadınlara Tanınan Haklar ;
• 1930'da Belediye seçimlerine katılma hakkı
• 1934'te Milletvekili seçme ve seçebilme hakkı


Türk Medeni Kanunu
Osmanlı devletinde toplumun ihtiyaçlarını "mecelle" (Adli kurallar Kitabı) karşılıyordu.Medeni hukuk konusunda Mecelle'nin yetersizliği,Birinci Dünya Savaşı sırasında anlaşılmış ve değişiklik yapılmasına karar verilmiştir.Ancak,savaştan yenilgiyle çıkınca,bu konudaki çalışmalar kesilmişti.1922 yılında TBMM bu konu üzerinde yeniden çalışmalara başladı.Bu konuda,Batılı devletlerin medeni kanunlar incelendi.İncelemeler sonucu İsviçre Medeni Kanunu'nun alınmasına karar verildi.İsviçre Medeni Kanunu'nun kabul edilmesinin nedenleri şunlardı:
a)Avrupa'daki medeni kanunların en yenisi olması,
b)Sorunlara akılca kolayçözümler getirmesi,
c)İfadesinin sadec ve anlaşılır olması,
d)Kadın - erkek eşitliğine dayanan aile hukukunun iyi düzenlenmiş olması,
TBMM 17 Şubat 1926'da bazı değişiklikler yapılarak Türkçeye çevrilen İsviçre Kanunu'nun bir bütün halinde "Türk Medeni Kanunu" olarak kabul etti.Medeni Kanun,4 Ekim 19262'da yürürlüğe girdi.
Türk medeni Kanunu,Türkiye Cumhuriyeti'nin Batılı ve çağdaş anlayışa yönelmesini sağlaması açısından önem taşır.

Medeni Kanun'un getirdiği yenilikler şunlar oldu:
a)Hukuk birliği sağlandı.
b)Vatandaşlar arasında din,mezhep ayrılıkları gözetmeksizin, hak ve ödevler bakımından eşitlik sağlandı.
c)Tek eşlilik sağlandı.
d)Mirasta, kadın-erkek ayrılığı kaldırıldı.
e)Toplumsal hayatta kadın-erkek eşitliği getirildi.
f)Evlenme ve boşanmada belirli şartlar getirmiş, özellikle erkeğin tek taraflı boşamasını kaldırarak boşanmayı hakimin takdirine bırakmıştır.
g)Kadınlar yönetim alanında da 1930 yılında belediye seçimlerine katılma, 1934 yılında da milletvekili seçilebilme haklarını elde etmişlerdir.

Medeni Kanun
Medeni Kanun,toplumun rahat ve mutluluk içerisinde yaşayışını,devamlılığını sağlamak amacıyla düzenlenmiş bir kurallar bütünüdür.Bir toplumdaki kişilerin hakları, borçları, aile kurması, bunu işleyişi, boşanma, miras ve kişilerin birbiri ile ilgili çeşitli işlemleri bu kanunun içindedir.
Çeşitli Avrupa ülkelerinden medeni hukuk ve ilgili kanunlar toplanmış ve düzenlenmiştir.Bizde, bu amaçla "Mecelle" adı verilen, dini karakterli bir kanun uygulanmaktaydı.Bu kanun, 1926 yılına kadar yürürlükte kaldı.
Türk toplumu, çağdaşlaşmak için inkılaplar yapmaktaydı. Kanunların da zamanın şartlarına uyması gerekliydi."Mecelle", artık toplumun ihtiyaçlarına cevap veremez hale gelmişti.Birinci Dünya Savaşı sırasında bu tamamıyla anlaşılmış ve değişiklik yapılmasına karar verilmiştir.Ancak,savaştan yenilgiyle çıkınca,bu konudaki çalışmalar kesilmişti.Toplumun temeli aile olduğu için, ilk önce ailenin kuruluşu ve işleyişi ile ilgili konular ele alındı.Bunun için laik ve akılcı ilkelere uygun bir medeni kanun hazırlanması gerekiyordu.Bu kanunun hazırlanması çok uzun sürebilirdi.Oysaki, kalkınmakta olan ülkemiz bu kadar uzun süre bekleyemezdi.Medeni kanunu hazırlamak amacıyla bir komisyon kuruldu.Bu komisyon, çeşitli Avrupa ülkelerinin medeni kanunlarını inceledi.
İsviçre Medeni Kanunu, Avrupa 'da hazırlanan kanunların en iyisi ve toplumumuza en uygun olanıydı. Demokrasi ilkelerine uygun ve kolay uygulanabilir bir özellik taşıyordu.Bunun, bir bütün halinde, Türk Medeni Kanunu haline getirilmesine karar verildi.Hukukun temeli olan bu kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilerek,4 Ekim 1926'da yürürlüğe girdi.Türk Medeni Kanununun Türkiye'nin modernleşmesinde benzersiz katkısı bulunmaktadır. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Kemal Oğuzman, Jale Akipek'in de aralarında bulunduğu hukukçular bu hukuk dalına büyük katkılar yapmışlar, ülkemizde medeni hukuk doktrininin oluşmasında büyük rol oynamışlardır.
Bu kanun ile; aile hukukunda, kadın erkek eşitliği sağlandı.Evlenmelerde, her iki tarafında fikri esas alındı.Resmi nikah usulü ve tek eşlilik gibi yenilikler getirildi.Boşanma hakkı, kadına da tanındı.Mirasta, kadın erkek eşitliği sağlandı.Bu suretle, Türk ailesinin kuruluş ve işleyişi çağdaş, demokratik kurallara dayandırıldı.
Bundan sonra, devlet ve toplumun hayatını ilgilendiren diğer kanunlar da ele alındı.


Osmanlı Medeni Kanunu Ya da Mecelle
Osmanlı devletinde fıkıh kuralları geçerli olduğu için ayrı bir medeni kanun olmayıp fıkıh kitapları mahkemelerde uygulanıyordu. Özellikle şeyhülislamların verdiği fetvalar mahkemelerin işlerini oldukça kolaylaştırmıştır. Tanzimat fermanından sonra Osmanlı devletinin bir medeni kanunun olması ve bunun da özellikle Fransa’dan alınması için büyük gayret gösterilmiştir. Devrin ileri gelenleri arasındaki anlaşmazlıklar sonucunda bu başarılamamış ve 1868 yılında yine fıkıh kitaplarına dayanan Mecelle vücuda getirilmeye başlanmıştır. Mecelle, 1868-1876 tarihleri arasında kitaplar şeklinde hazırlanmıştı. Tamamı 1851 madde olup, akitlere, haksız fiillere, bir kısım şahsın hukukuna, bir kısım ayni haklara ve bir kısım da hukuk muhakemeleri usulüne ait olmak üzere çeşitli hükümlere yer verilmişti. Mecelleyi hazırlayan kurul aslında 16. kitaptan sonra dağılmamış, aile, miras, vasiyet, vesayet, vakıf gibi hususları hazırlamaya devam etmiştir. Ancak bu hususlar kanunlaşamadan ilgili komisyonun çalışmaları tatil edilmiştir. Kanun tekniği ve tasnif bakımından o devirdeki batı mevzuatına, mesela Fransa veya Avusturya medeni kanununa nazaran geri olmakla birlikte, kendisinden önceki Osmanlı mevzuatına nazaran terakki etmiş bir sistematiğe sahiptir. Daha da önemlisi dağınık bir halde bulunan fıkıh hükümlerini bir sisteme bağlı olarak bir araya getirmesi açısından büyük bir yenilik ve ilerilik arz eder. Mecellenin hazırlandığı devri de göz önüne almak gerekir. Yetkin hukukçuların yetişmediği bir dönemde ve hukukçu olmayan üyelerden kurulmuş olan ticaret ve nizamiye mahkemelerinde de uygulanmak üzere hazırlanmıştır. Bu nedenle tekrar, tarif ve mukaddimelerle onlara bir nevi hukuk kitabı vazifesi görmeyi de üstlenmiştir. Medeni kanun sistematiğine bağlı olarak değil de, o devirde acilen ihtiyaç görülen kısımlarına öncelik verilerek hazırlanmıştır. Ayrıca Mecellenin zamanına göre, sade, basit anlaşılır ve hukuki bir dil ile yazıldığı söylenebilir.

Mecelle Üzerinde Değişiklik Çalışmaları

Mecelle, aile ve miras başta olmak üzere normal bir medeni kanunda bulunması gereken hususları içermiyordu. Bu sebeple İkinci Meşrutiyetten sonra Mecelleyi bir medeni kanun olarak tamamlamak üzere çeşitli komisyonlar kurulmuştur. Bunlardan sadece aile hukukunu tanzim eden Hukuk-ı Aile Kararnâmesi yürürlüğe girmiştir. Söz konusu kararname, Müslüman, Hıristiyan ve Yahudi aile hukuklarını tanzim etmiştir. Müslümanlar tarafından dört mezhebi birleştirdiği (telfik) azınlıklar tarafından da aile hukuku ile ilgili yetkileri ellerinden alarak şer’iye mahkemelerine verdiği için eleştirilmiştir. Bu sebeple iki yıldan daha az bir süre yürürlükte kalabilmiştir. 1916 yılında kurulup alt komisyonları aracılığı ile uzun süre çalışmalar yapan Kanun-ı Medeni Komisyonundan beklenen sonuç elde edilemeyince 1923 yılında isimleri değiştirilerek ve görev alanları yeniden belirlenerek yeni komisyonlar oluşturulmuştur. Ne var ki, komisyonların çalışmalarından kayda değer bir netice elde edilememiştir.

CUMHURİYET'TEN SONRA
Medeni Hukuk
Cumhuriyetin kurulması ile yönetim şekli kadar önemli olan bir başka husus da medeni hukuk alanında yapılan devrimlerdir. Başka bir ifade ile İsviçre Medeni Kanunun iktibas edilerek yürürlüğe konmasıdır. Gerçekten Tanzimat fermanından sonra birçok fikir ve devlet adamının Fransız Medeni Kanunun iktibas edilmesi hususundaki gayretleri netice vermemişti. Yukarıda da ifade edildiği üzere 1868-76 yılları arasında hazırlanıp yürürlüğe konun Mecelle, yürürlükte bulunuyordu. Cumhuriyet ilan edildikten sonra o anda Mecelleyi tadil için çalışan Ukûd ve Vâcibât Komisyonu ile Ahkâm-ı Şahsiye Komisyonu üyelerinin görevlerine son verilerek yerlerine yeni üyeler atamakla işe başlanmıştır. Konu ile ilgili talimata göre, yapılacak kanunların tamamen asrî bir devlet mefhumuna ve temel esaslarına azâmî ölçüde uygun olması ve memleketin ihtiyaçları nazara alınmalıydı. Bu maksada ulaşmak için gerek yürürlükteki mevzuattan gerekse yüksek medeniyeti temsil eden batı milletleri eser ve kanunlarından gereken bütün esaslar alınmalıydı. Aradan geçen iki yıldan fazla zamana rağmen istenen medeni kanun bir türlü ortaya konulamamıştı. Bu durum, yeni bir kanun yapmaktansa Batı kanunlarından birisini tercüme suretiyle almak düşüncesini yeniden güçlendirdi. Ancak bunu gerçekleştirmek için her şeyden önce Batı hukukunu bilen kimselere ihtiyaç vardı. Bu ihtiyacı karşılamak amacıyla Avrupa’ya öğrenciler gönderilmeye başlandı. Bu öğrenciler yurda dönünce Almanya, Fransa ve İtalya gibi devletlerin hukuk ve kanunları ile ilgili yazılar yayınlamaya başladılar. Bu yazılarla Batı hukukunun kabulü yolunda önemli adımların atılmasına yardımcı oldular. Bir yandan da Batılı devletlerin medeni kanunları, tercüme edilerek yayınlanmaya başlanmıştı. Esasen yeni kurulan Türk Devletinin kararı, Batı medeniyetini kayıtsız ve şartsız kendisine mal etmekti. Medeniyet bir bütün olduğu için ya tamamen alınmalı ya da hiç alınmamalıydı. Yönetim alanında batı medeniyetinin esasları benimsendiğine göre bir birlik teşkil etmesi için hukuk sistemlerinin de kayıtsız ve şartsız alınması gerekiyordu. Ayrıca Lozan anlaşmasının 42’nci maddesi ile Türkiye’deki azınlıklara, aile ve şahsın hukukunu kendi örf ve adetlerine göre belirleme imkanı sağlanmıştı. Bu amacı gerçekleştirmek üzere azınlık gruplarının temsilcilerinden oluşacak bir komisyon kurulacaktı. Lozan anlaşması yürürlüğe girince bu komisyonlar kurulmuş ve çalışmalarına başlamışlardı. Ancak birden fazla hukukun aynı anda ülkede yürürlükte bulunmasının bir kısım sakıncaları vardı. Yüzyıllar süren kapitülasyonlar kaldırılmıştı ancak yeni kapitülasyonlara kapılar açılmıştı. Azınlıklar şer’iye mahkemelerine gitmiyor, şer’î hukukun kendilerine tatbik edilmesine razı olmuyorlardı. İşte bu sebeplerle ülkede bütün vatandaşlara uygulanacak bir kanun, İsviçre Medeni ve Borçlar Kanunu iktibas edilmiş ve Mecelle yürürlükten kaldırılmıştı. Söz konusu kanunun iktibası ile ülkemizde bulunan azınlıklar kendileri için artık ayrı hükümler koymaya gerek kalmadığını, Lozan anlaşması ile getirilen istisnai durumun korunmasında bir yarar görmediklerini, yeni kabul edilmiş olan medeni kanunun kendilerine de uygulanmasını isteyerek bu konu ile ilgili çalışmalar yapmak üzere kurmuş oldukları komisyonları lağvetmişlerdir.

Neden İsviçre Medeni Kanunu?

Tanzimat’tan sonra devamlı gündeme gelen Fransız medeni kanunu yerine İsviçre Medeni Kanunun alınması o devirde de bir çok kimseyi şaşırtmıştır. İsviçre Medeni Kanunun tercihi için şu sebepler ileri sürülmüştür: a) İsviçre’de okuyan hukukçuların Türkiye’de işbaşına gelmesi, b) İsviçre Medeni Kanununun basit ve açık oluşu, c) kadın-erkek eşitliğine dayanan aile hukukunu güzel tanzim etmiş olması, d) hakimlere geniş takdir yetkisi vermesi, e) Fransız medeni kanunun biraz eskimiş ve ihtilal sonrası yapıldığı için Napolyon’un baskıcı izlerini taşıması, buna mukabil İsviçre Medeni Kanununun daha yenilikçi ve demokratik olması.

Medeni Kanunun Getirdiği Yenilikler
Her şeyden önce medeni hukuk alanını laikleştirmiş, yani din temellerinden çıkartıp, akli temeller üzerine oturtmuştur. Din ayrımı gözetilmeksizin bütün vatandaşlara uygulanmayı getirmiştir. Bunlardan başka medeni kanun daha çok kadınlarla ilgili getirdiği hükümlerle dikkat çekmektedir. Gerçekten eski hukuka göre, kız ve erkek kardeşler birlikte mirasçı oldukları zaman ikili birli paylaşıyorlardı. Medeni kanun bu durumu kaldırarak kız-erkek eşit miras hakkı getirmiştir. Mahkemelerde ceza hukuku ile ilgili hususlarda iki kadının şahitliği bir erkeğe denk kabul ediliyordu. Medeni kanun bu hususta da kadın ile erkeği aynı duruma getirmiştir. Evlenme ve boşanmada belirli şartlar getirmiş, özellikle erkeğin tek taraflı boşamasını kaldırarak boşanmayı hakimin takdirine bırakmıştır. Eski hukukun erkeğe tanıdığı dörde kadar evlenme hakkını ortadan kaldırarak sadece bir kadınla evlenmeye izin vermiştir. İmam nikahı olarak bilinen dini nikahı kabul etmemiş, nikah akti yapma yetkisini belediyelere vermiştir. Cumhuriyetin ilanında sonra kadınlar medeni kanun ile bu hakları, yönetim alanında da 1930 yılında belediye seçimlerine katılma, 1934 yılında da milletvekili seçilebilme haklarını elde etmişlerdir.

Mecellenin Kaldırılması

Mecelle, dinin eksikliğinden değil, zorlayan iktisadi ve sosyal koşullar sonunda o çağdaki şeriat hukukunun eskimişliğine bir çare idi. Çünkü hukuk sistemleri devamlı değişiyordu, Batılılaşma reformlarına mecbur kalan imparatorluk bir yandan Batı'dan iktibaslar yapıyor, bir yandan şeriatta düzenlemeler yapıyordu. Bu durum cumhuriyete kadar iki başlı toplum yapısına yol açmıştır. Mecelle Cemiyeti'nin başında Ahmet Cevdet Paşa vardı. 1869'da kuruldu, 1870'de ilk kitabını çıkardı,padişah bunu onayladı, yürürlüğe girdi. Fakat skolastik medreseyi karşısında buldu. İmam Züfer'in ictihadı bahane edilerek Cevdet Paşa azlettirildi. Mecelle fetva kapısına nakledildi. Cemiyet 1888'de lağvedildi. Bu cemiyetin kitapları, 1926'ya kadar yürürlükteydi. 1926'da İsviçre medeni kanunu alınarak mesele kökten halledildi.

Medeni hukuk, şahıslar arasındaki ilişkileri düzenleyen, şahısların doğumdan (tüzel kişilerde kuruluşundan) ölümüne (tüzel kişilerde sona ermesine) ilişkilerini düzenleyen özel hukuk dalıdır. Kişiler hukuku, Aile Hukuku, eşya hukuku, miras hukuku medeni hukuk kapsamında yer alırlar ve medeni kanunla düzenlenirler. Borçlar hukuku ve ticaret hukuku da aslında medeni hukukun uzantısıdır. Medeni hukuk salt bir hukuk dalı olmaktan öte hukukun özüdür.
Türkiye'de Medeni Kanun, İsviçre Medeni Kanunundan iktibas edilmiştir. Kazuistik metoda sahip Prusya Kanunu ile devrimci bir felsefeye sahip katı Fransız Kanunu arasında kalarak ortalama bir yol izlemiştir. Kanuna öncelik tanımakla birlikte hakime takdir hakkı da tanımaktadır. 1 Ocak 2002 tarihinde tümüyle gözden geçirilerek yenilenmiş ve Yeni Medeni Kanun yürürlüğe girmiştir. Türk Medeni Kanununun Türkiye'nin modernleşmesinde benzersiz katkısı bulunmaktadır. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Kemal Oğuzman, Jale Akipek'in de aralarında bulunduğu hukukçular bu hukuk dalına büyük katkılar yapmışlar, ülkemizde medeni hukuk doktrininin oluşmasında büyük rol oynamışlardır
Son düzenleyen Safi; 15 Nisan 2016 20:52