Dikenlerle kaplı gövdesi nedeniyle kirpiye benzeyen, ama kirpilerle takım düzeyinde bile akraba olmayan oklukirpiler, bitkiyle beslenen kemirici memelilerdir. Yavaş hareket eder ve yalnız yaşamayı yeğlerler. Davranışları, bazı yapısal özellikleri ve yaşama ortamları bakımından ayırt edilen iki oklukirpi grubu vardır. Bunlardan Eskidünya oklukirpileri yerde, Yenidünya oklukirpileri ağaçta yaşamaya eğilimlidir.
Bazı oklukirpiler dikenler yerine, daha koyu renk kıllarla kaplıdır. Hem kıllar hem de dikenler dikleşebilir. Bu hayvanların di kenlerini ok gibi fırlattıkları inancı, büyük olasılıkla dikenlerinin en küçük dokunuşta bile kökünden kopmasına dayanır. Saldırıya geçen düşmanına doğru güçlü kuyruğunu savuran bir oklukirpi, yerinden kolayca kopan dikenlerini saldırganın yüzüne ve pençelerine kolayca saplayabilir. Yeni doğan yavruların dikenleri yumuşaktır.
Oklukirpilerin başlıca besinlerini ağaç kabukları ve yapraklar oluşturur. Tropik bölgelerde yaşayan bazı türler yam gibi yumrulu bitkileri yiyerek zarar verirler. Kanada'da yaşayanlar ise kabuklarını kemirdikleri ağaçların ölmelerine neden olur. Oklukirpiler oyuklarda, ağaç kovuklarında ve mağaralarda barınır.
En iri tür olan tepeli oklukirpinin (Hystrix cristata) uzunluğu 1 metre dolayındadır. Bu tür Avrupa'nın güneydoğusunda, Afrika'nın birçok yerinde ve Asya'nın güneyinde yaşar. Türkiye'nin Ege Bölgesi'yle, Marmara ve Akdeniz bölgelerinin doğu kesimlerinde rastlanan bayağı oklukirpi (Hystrix indica), Ortadoğu'dan Hindistan'a kadar uzanan bölgeye dağılmıştır. Kuzey Amerika oklukirpisi (Eret-hizon dorsatum) Yenidünya oklukirpilerinin en irisidir. Dikenleri öbür Yenidünya türlerinde görüldüğü gibi ok ya da mızrak ucuna benzer biçimde çıkıntılıdır. Bu dikenler kaba kılların arasına dağılmıştır. Orta ve Güney Amerika'da yaşayan oklukirpilerin dikenleri kısa, kuyrukları kavrayıcıdır.
MsxLabs & TemelBritannica
