Türkiye'nin Akarsu Havzaları

Türkiye'nin Akarsu Havzaları

Bir havzanın büyüklüğü, yer şekillerinin özelliklerine ve eğime göre değişir. Sözgelimi; Ege ve Marmara havzaları oldukça dar, Karadeniz havzası ise geniştir.
Yurdumuzdaki başlıca su bölümü çizgisi, genel doğrultu olarak kuzeydoğu - güneybatı yönünde uzanır. Çoruh -Yeşilırmak - Kızılırmak - Ceyhan, Aras ve Fırat havzaları bu çizgi ile ayrılır. Bu çizginin doğusunda kalan yerlerin sulan Hazar Denizi ve Basra Körfezi'ne, batısındaki bölümün sulan ise Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz'e dökülür. Bu ana hattın her iki yanında da birçok kapalı havza bulunmaktadır.
Türkiye'deki akarsuların büyük bir kısmı kaynağını Türkiye topraklarından alır, denize dökülür. Bazı akarsular Türkiye topraklarından doğarak başka ülkelerden denize dökülürken, bazı akarsular da başka ülkelerden doğup Türkiye sınırları içerisinde denize dökülür.

Akarsuların, sularını topladığı alanlara havza denildiğini biliyoruz. Denizlerle bağlantılı olan akarsu havzalarına açık havza, denizlerle bağlantısı olmayanlara kapalı havza denir. Türkiye akarsularının özelliklerinden biri de çok sayıda havzaya bölünmüş olmalarıdır. İç bölgelerdeki kapalı havzaları da eklersek Türkiye’de ondan fazla havza bulunmaktadır.
Havza sayısının fazla oluşunun başlıca nedenleri şunlardır:

İklim,
Yer şekilleri
Jeolojik yapı

Sayılarının çokluğu nedeniyle havza alanlarımız genellikle dardır.

a) İç Anadolu Kapalı Havzaları
1- Afyon, Akarcay havzası: Güneyde Sultan Dağları, Kuzeyde Emir Dağları, kütlesi arasında çökme sonucu oluşmuş içinde Karamuk, Akşehir ve Eber göllerinin bulunduğu havzadır. Eber Gölü'nün suları Akşehir’e dökülür. Akşehir’in suyu tuzlu, Eber’in suyu tatlıdır. Karamuk Gölü'nün suları, bir Düden vasıtasıyla Eğirdir Gölü'ne dökülür.
2- Konya Kapalı Havzası: Güneyde Toros Dağları, kuzeyde Obruk Platosu ile çevrilidir. Bu havzada Beyşehir Gölü'nden gelen Çarşamba Suyu dökülür. Bu havzaya dökülen akarsular, tuzlu bataklıkları besler.
3- Tuzgölü Havzası: Tuzgölü çevresi, çökme sunucu oluşmuştur. Havzanın çevresindeki yüksek sahalardan gelen kısa boylu akarsular.

b) Göller Yöresi Kapalı Havzaları
1- Burdur Gölü Havzası: Çevreden gelen bir çok geçici akarsu ile, Tefenni Ovası'ndan gelen Eren Çayı dökülür.
2- Acıgöl Havzası: Doğudaki Söğüt dağlarından kaynağını alan geçici akarsular dökülür. Göller yöresinde ayrıca Salda, Yarışlı, Burak ve Kestel gölleri kapalı havza özelliği taşır.

c) Van Kapalı Havzası
Van gölünün güneyinde Bitlis, kuzeyinde ise volkanik dağlar uzanır. Van gölü, Nemrut Dağı'ndan çıkan lavlar sonucu oluşmuştur. Van Gölü'nün suyu sodalıdır.

MsXLabs Üye Girişi