CİCİM - ZİLİ(SİLİ) - SUMAK
Cicim ve Zililer dokuma ayrıntıları olan kilim çeşitleridir. Cicim ve zililer yüz ve tersleri ayrı dokumalardır. Yüzde meydana getirilecek desenin motifleri düz dokuyu yapan atkı ve çözgü iplik sisteminin yanı sıra renkli ikinci bir atkı ipliğinin (kırma) çözgülerin arasından önden arkaya geçirilmesi ile yapılır. Ön bölümde ipler dağınık ve karışık, tersinde ise düzenli bir kompozisyon oluşturur.

Cicim, yalnız kendi tekniğiyle dokunduğu gibi, cicim-kilim, cicim-zili, cicim-sumak veya bunların birkaçından oluşmuş kuşaklar halinde dokunabilir. Bazen cicim dokumanın arasına zili veya sumak teknikleri ile de süsleme katılabilir.

Cicimle aynı teknik özelliklere sahip zililer, desenlerinin yüzeyde hiç boşluk bırakılmadan dokunmuş olması ile cicimlerden ayrılır. Zililer, “ıstar” adı verilen dikey tezgahta ters tarafı yüzde olmak üzere dokunur. Tekniği; cicime göre daha kolaydır. Düz zili, çapraz zili, seyrek zili, damalı zili ve konturlu zili gibi çeşitleri vardır.

Sumak, cicim ve ziliye benzer ancak, desenleri atkıların çözgülere sarılması ile oluşturulmuştur. Çözgü ve atkı dışında deseni oluşturan renkli ipleri vardır. Dokuma tersinde düzgün ve kabarık, düzgün yüzünde ise desen yapılan renkli ipler dağınık ve ke------. Desenler, sarma usulü yapıldığından dıştan bakıldığında örme gibi görünür. Sumak; Doğu ve Batı Anadolu bölgelerinde yaygın olarak görülürken Orta Anadolu’da çuval gibi dokumalarda kullanılır ve kuşaklar halinde dokunur. Düz sumak, atkısız düz sumak, balık sırtı, ters sumak gibi çeşitleri görülür.

Acaba Kilimim Hangi Yöreye Ait ?
Duvardan duvara halılar artık kullanılmıyor, yer döşemelerinde ise l-----nt, parke ve bazı mekanlar da terracotta vb. doğal taşların uygulaması hakim. Başlıbaşına bir güzelliği sergileyen bu yer döşemelerinin üzerine kilimler atılıyor ve her tarz dekorasyona uygunluğu sağlanıyor. Kimimiz antika bir kilimi yere koyuyor, kimimizde tatil de gezip dolaşırken beğendiğimiz ve evde dekorasyonumuza uyum sağlayacağını düşündüğümüz bir kilim alıyoruz. Yer döşemesine ve konulduğu yere sıcak bir hava veren kilimlerden vazgeçmek çok zor.

Sizler için bazı yörelerin kilimleri ve özelliklerini araştırdık;

Fethiye
Fethiye kilimleri alışılmamış motifli olup, göbekleri boş, çevresi motiflidir. Bir diğer kompozisyon ise, tüm zemini kaplayan birbirine kanca motifleriyle bağlanmış göbek desenli bordürlerdir. Ana renkler, mavi, kırmızı, kahverengi, yeşil, turuncu, eflatundur. Geniş ve dikdörtgen boyutlardadır.

Şarköy
Şarköy ya da Trakya kilimi olarak bilinen bu kilimler, İslam-Osmanlı etkisi taşırlar. Bordürleri çiçek ve yaprak desenlidir. Tek parça olarak muhtelif ebatlarda dokunurlar. En çok görünen renkler, koyu kırmızı, mavi, yeşil, az olarak da sarı ve beyazdır.

Eşme
Eşme Kilimleri'nin çözgüleri orta kalınlıkta yün ve pamuktandır. Kenarları küçük dolgu motifleri ile bezelidir. Renkler soluk gri, yeşil, pastel kırmızı ve bazen bordürlerde siyahtır. Eşme kilimleri, Batı pazarlarının gözde kilimlerindendir.

Kayseri
Kayseri Kilimleri kaba yünden dokunsa da, dokumada kullanılan yün yumuşak ve ipeksidir. Kayseri, ipek kilimin dokunduğu tek bölgedir. İpek dışındakiler, doğal yün rengindedir; beyaz, kahverengi ve gri. Boyuna dokuma tekniği ile dokunur. Bordürleri çiçek ve asma yaprağı motifleriyle bezenmiştir.

Sivas
Sivas kilimleri'nin çoğu seccade biçimindedir. Farklı kenar desenlerinin arasında mihrap yer alır. İnce yünden dokunur. Parlak kırmızı, açık ve orta tonda yeşil, turuncu, mavi, kahverengi, siyah ve beyaz renkler genellikle kullanılan renklerdir. Bordürlerinde, ana kenar suyuna bağlı muhtelif desenler vardır.

Balıkesir
Balıkesir, Yörük kilimi'nin günümüze kadar en iyi korunduğu yöre olarak tanınır. Genellikle tek parça halinde dokunurlar. Renkleri geleneksel yün tonlarıdır; koyu kırmızı ve mavi. Az da olsa 1900'lerin son dönemlerinde toprak renkleriyle dokunmuş kilimlere rastlanır.

Mut
Toros dağları'nın güneyinde yer alır. Tipik Yörük olan Mut Kilimi'nin çözgüleri keçi ve at kılından olup, çoğunlukla doğal kahverengi yündendir. Altıgen şekilli göbekler birbirine kalın testere dişli motiflerle bağlanır. Boyuna örgü tekniği ile dokunan Mut kilimleri genellikle dar endedir.

Aydın
Aydın Kilimi'nin en belirgin özelliği karışık motiflerdir. Sekiz köşeli yıldızdan çıkan küçük kanca motifi, göbek veya bordürlerde kullanılır ve bu bölge kilimlerinin ana çizgisini oluşturur. Boyuna örgü tekniği ile dokunur. Renkler, başta kırmızı, mavi, turuncu, kahverengi, yeşil olmak üzere canlı renklerden seçilir. Kırmızı bazen zemin rengi olarak da kullanılır. Enleri geniştir ve genellikle iki yarımdan oluşur.

Malatya
Malatya kilimleri üç veya dört göbek deseni içerir. Altıgen göbek desenleri, kol ve kanca motifleriyle kenarlara bağlanırlar. Dokuma materyalleri, ipek vepamuk karıştırılmış ince yündür. Renkler, koyu kahverengi, kırmızı, mavi, yeşil ve beyazdır. Boyuna örgü tekniği çok görülmekle beraber, sade örgü tekniği de kullanılır.

Karabağ
Karabağ olarak bilinen Erzurum yöresinin bu kilimleri, "Modern Bessarabian" olarak da adlandırılırlar. Koyu zeminlidirler; siyah veya koyu kahverengi. Çiçek motifleri, kırmızı, pembe ve turuncu olup, bordürleri genellikle açık renk ve beyazdır. Duvara asılarak da kullanılır.

Kars
Türkiye'nin Rusya sınırında çokça rastlanır. Ana renkler, kahverengi, pembe, turuncu ve beyazdır. Genellikle kalın dokuma olup,doğal kahverengi yün çözgülüdür. Ortasında birbirine bağlı göbek desenleri yer alırken, kenarları farklı desendedir. Boyuna dokuma tekniği ile dokunurlar.