Edimsel Davranış:
Kollarını havada serbestçe hareket ettiren bebek, beşiğinde asılı olan nesnelere dokunduğunda,nesneler sallanır ve ses çıkar.Asılı nesnelere dokunan bebek, çevresiyle işlevsel bir ilişkide bulunmaya başlar.Yani, edimsel davranışta bulunur.Asılı nesnelerin sallanması ve çıkan sesler,bebeğin eliyle asılı duran nesnelere dokunmasının sonucudur. Bebeğin gözlenmesi sürdürüldüğünde, beşikte asılı nesnelerin varlığında, bebeğin kollarını sağa sola sallamalarında artışlar gözlenir. Bebeğin,asılı nesnelerin varlığında göstermiş olduğu el kol hareketleri,edim ya da edimsel davranış olarak isimlendirilir.Belli uyaranların varlığında oluşan ve sonuçları olan davranışlara,edimsel davranış denilmektedir.
Edimsel davranış çizgili kas,yani istemli kas kontroluyla ilgilidir.Problem çözme , konuşma,yürüme, yemek yeme, birine vurma,ağlama ve konuşma gibi davranışlar edimsel davranış örnekleridir.Edimsel davranış,davranışın önceki oluşumunun sonuçlarıyla ya da etkileriyle tekra olma olasılığı olan herhangi bir davranıştır.Edimsel davranış dinamiktir ve çevreye olan etkisine bağlı olarak sürekli değişiklik göstermektedir.Kısaca edim tepkinin fiziksel şeklini ve topoğrafyasını betimini ve kontrol değişkenleriyle olan ilişkilerini tanımlamaktadır.
Edimsel davranışı kontrol eden uyaran olayları,edimi anında izleyenlerdir.Yani,bebeğin nesnelere dokunacak şekilde el ve kollarını hareket ettirmesini anında izleyen uyaranlar, nesnelerin sallanması ve ses çıkarmalarıdır.İzleyen uyaran,otomatik olarak edime yol açmaz.Ancak,bir kez edimsel davranış oluştuktan sonra, edimsel davranışın tekrar oluşması,davranışın sonuçlarına,izleyen olaylara bağlıdır.Ayrıca edisel davranışın sonuçları sadece edimin değil, bir dizi edimsel davranış öncesi koşullarınıda tanımlama işlevini görür.Örnekte, nesnelerin bebeğin dokunacağı mesafede asılı olması bebeğin nesnelere değecek şekilde oluşan el kol hareketlerinin tekrar oluşma sıklığı,el kol hareketlerinin sonuçları olan çıkan ses ve sallanmaların etkisine bağlıdır.Edimsel davranışın ileride olma olasılığını, sonuçların yada izleyen olayların etkilerini belirlemektedir.
Kaynak: Sınıfta Davranış Yönetimi Prof. Dr. Mehmet ÖZYÜREK Sayfa:41
