Arama


SEDEPH - avatarı
SEDEPH
Ziyaretçi
18 Şubat 2009       Mesaj #2
SEDEPH - avatarı
Ziyaretçi
UYKU BOZUKLUKLARI

Parasomniler


Dissomniler uyku sürecindeki bozukluğu temsil ederken, parasomniler uyku sırasında görülen bir grup alışılmadık ve istenmeyen davranışların olduğu uyku bozukluklarıdır. Bu davranışlar SSS kısa uyanmalarının görüntüsüdür, özellikle motor ve otonom aktivasyonun. Parasomniler erkeklerde kızlara oranla daha sıktır ve parasomnin bir tipini gösteren bireyler olası diğerlerinin semptomlarını da gösterirler. Örneğin, uyku terörü olan çocuklar uyurgezerlik de gösterir. Parasomnialarda pozitif aile öyküsü yaygındır. ASDA nozolojisi (ASDA 1990) parasomniaları alt gruplara ayırır: kısmı uyanma bozuklukları (arousal disorders), uyku-uyanıklık programları bozuklukları, REM parasomnileri ve tablo II’de gözlenen çeşitli parasomnilerdir.

Kısmi uyanma bozuklukları (Arousal disorders)
:
uykuda korku bozukluğu (uyku terörü), uyurgezerlik bozukluğu ve konfüzyonlu kısmı uyanmalar küme halinde bir aradadırlar, çünkü epizotlar yaygın olarak birçok özelliği paylaşırlar: otomatik davranış, dış uyarana rölatif tepkisizlik, uyandırılmada güçlük, parçalı veya hiç yok rüya hatırlamaları, mental konfüzyon ve uyandırıldığında yönelim bozukluğu, sonraki epizot için retrograd amnezi. Kısmi uyanma bozukluklarında belirtilerin gelişimsel sırası vardır. Uyku terörleri ilk olarak 18 aylıktan sonra gözlenir, uykuda yürüme okul öncesi ve okul çağı çocuklarda gözlenir, konfüzyonlu kısa uyanmalar herhangi bir yaşta görülebilir. Ergenliğe doğru kısa uyanma bozuklukları sıklık olarak önemli derecede azalır veya kaybolur. Uyurgezerlik ve uykuda korku bozukluğu çocuklarda erişkinlere oranla daha sıktır (Kales ve ark. 1987). Ciddi vakalarda ve ergenlerde oluşan kısmi uyanma bozukluklarda uykuyla ilişkili konvulziyonları dışlamak için ayrıntılı nörolojik muayene önemlidir. Tanı ve tedavi yaklaşımları yetişkinlerle aynıdır.


adsztg3


Uyku-Uyanıklık Geçiş Bozuklukları: Uyku-uyanıklık geçiş bozuklukları; uyanıklıktan uykuya veya tersi olarak geçişlerde oluşur. Çok küçük çocuklarda patofizyoloji veya psikopatolojinin belirtecinden ziyade, çok sıklıkla normal davranışın değişik bir biçimi olarak ortaya çıkar. Bu kategoride bulunan bozukluklar: uyguda konuşma, gece bacak krampları ve ritmik hareket bozukluklarıdır (kafa vurma, uyku sıçramaları, ve vücut sallanması). Ritmik hareketler tipik olarak uykunun başlangıcında olur.
Ritmik hareketlerin sıklığı ve süresi olarak; her saniyede 0.5-2 siklus, 15 dakikadan uzun sürmez. Klackenberg (1982) dokuz aylık bebeklerin %58’inin, kafa çevirme, kafa vurma veya sallanma tarzında hareketlerin en az birini gösterdiğini bildirmektedir. Bu aktivitelerin sıklığı 18 aylığa kadar %33’e, iki yaşına kadar %22’e iner. Yoğun sallanma ve kafa vurma yoğun olup rahatsızlık verdiği zaman, anne babaya problem bir davranış olarak görülebilir. Aileye rehberlik ve çocuğun zarar verici davranışlarına yönelik önlem almak gerekir.

REM Parasomniaları:
REM parasomnialarının en sık olanı gece kabuslarıdır. Gece kabusları; anksiyete yüklü rüya ile birlikte REM uykusundan korkulu uyanmalardır. Çeşitli stresler örneğin travmatik olaylar gece kabusunun sıklığını ve şiddetini artırır. Belirli ilaçlar; beta blokerler veya REM uykusunu baskılayan ilaçların çekilmesi gece kabusunu indükler veya sıklığını artırır.

Gece kabusları genellikle üç ile altı yaş arasında başlar, bu yaş grubu çocukların %10-50’sini etkiler. Gece kabusları, uyku teröründen kolayca ayırt edilebilir. Uyku terörleri uyku başlangıcının ilk üç saatinde olur ve uyku terörünün yaklaşık yarısında çocuk sesli uyku halindedir. Sabah olayları hatırlamaz. Gece kabusları genellikle sabah iyi hatırlanır. Gece kabusları, gece daha geç saatlerde olur, genellikle REM uykusunun baskın olduğu, uykunun son 1/3 periyodunda oluşur. Karakteristik olarak, çocuk kabusunu anlatırken tamamen uyanık ve yönelimi tamdır. Gece kabuslarının tedavisi oluşu sırasında kişiyi rahatlatmak ve gün içi stres kaynaklarını azaltmaktır.
REM uyku davranış bozukluğu son zamanlarda tanımlanmıştır (Schenck ve ark. 1996). REM uykusu sırasında geçici olarak kas tonusunun dönüşü ve buna bağlı davranışlar gözlenir. Rüya ile birlikte incelikli davranışlar izlenir. Gördüğü rüya ile uyumlu olarak yumruklama, tekmeleme, sıçrama vs. REM uyku davranış bozukluğu çocuklukta nadirdir. Çocuklukta bildirilen birkaç olguda, nörolojik lezyon tanımlanmıştır. Beyin görüntüleme ve uykunun laboratuvarda değerlendirilmesi şarttır.

Çeşitli parasomnialar
: bu kategoride hiçbir şekilde sınıflandırılmamış, ancak uyku ile ilişkili bozukluklar yer alır. Bunlardan en sık gözlenen ikisi uyku burksizmi ve uyku enürezisidir. Uyku burksizmi; dişleri sıkma ve öğütmeye yol açan stereotipik ağız hareketleridir. Bu bozukluğun etyolojisi iyi belirlenememiştir, buna karşın, stres ve duygusal gerginlikle yakın ilişkisi vardır. Sıklıkla diş hekimleri tarafından tanınır. Uykuda gürültülü ve hoş olmayan sesler aile üyelerine problem sinyali verebilir. Burksizm tipik olarak 10-20 yaş arasında gözlenir. Ancak diş çıkaran normal bebeklerin %50’sinde yaklaşık 10 ay civarında başlar. Uyku enürezisi beş yaş sonrasında tanı konur. Enürezis dışaatım bozuklukları yanında parasomniler altında da sınıflandırılmaktadır