Üçleme
Üçleme, üç ilâhî varlığı içeren akideleri tanımlayan bir ifadedir. Farklı din ve mitolojilerde farklı kökenlere, özelliklere ve anlayışlara sahip farklı üçlemeler bulunmaktadır ve bu üçlemelerin çoğunun kendi bütünlüklerinde özel bir isimleri vardır. Örneğin Hint din ve mitolojisindeki
Trimurti gibi. Bugün Türkçe'de
üçleme dendiğinde sıklıkla Hristiyanlıktaki
Teslis akla gelse de, üçleme daha genel bir anlama sahiptir.
Üçlemelere şu an varlığını sürdüren inanç sistemlerinde rastlandığı gibi (örneğin Hinduizm ve Hristiyanlık), bugün var olmayan antik dinî inanç ve mitolojilerde de rastlandığı olur. Üçlemelerin ortak bir geçmiş kültürü işaret ettiğine dair çeşitli hipotezler olsa da, bunların hiçbirisi kabul edilen bilimsel kuramlar değildir. Bununla birlikte arkeolojik ve tarihî bulgular komşu kültürlerde bulunan veya aynı topraklarda ardışık dönemlerde ikâmet etmiş topluluklardaki üçlemelerin arasında bir benzerlik, etkileşim ve belki nedensel bağlantı olabileceğini düşündürmüştür.
Bazı üçlemeler şunlardır:
Birinci üçlük: Anu (Gök tanrısı), Enlil (Yer, hava ve fırtına tanrısı), Ea (Irmaklar tanrısı).İkinci üçlük: Sin (Ay tanrısı), Şamaş (Güneş tanrısı), İştar (Bereket tanrıçası - Tammuz'un eşi-sevgilisi)Şeytan üçlüğü: Labartu - Labazu - Ahatsu.
- Guatemala tradisyonu: Bitol – Alom - Quhalom.
- Kelt tradisyonu: Teutates-Taranis-Esus.
- Peru tradisyonu: Paçakamak-Kon-Virakoça.
- Eski Mısır tradisyonu: İsis–Osiris–Horus
- Dogon tradisyonu: Nommo die-nommo tityayne-o nommo.
- Hitit tradisyonu: Teshup -Hepatu-Sharruma .
- İndo-aryen tradisyonu: Mitra–İndra–Varuna
- Mitanni tradisyonu: Mitrassil–İndar–Uruvanassel.
- Sabiî tradisyonu: Hibil-Şitil-Anuş.
- Etrüsk tradisyonu: Tinia-Uni- Minerva.
- Grek ezoterizmi: Phanes-Ouranos-Kronos.
- Grek mitolojisinde Silene (Selene)-Hekate-Artemis.
- Eski İran’ın Ehli Hak tradisyonu: Güneş’in efendileri olan üç kardeş ilah.
- Sümer ve İskandinav tradisyonlarında ve neo–platonizm’de de bu tür üçlü ilah gruplarına rastlanır.
