Commedia Dell'Arte
Vikipedi, özgür ansiklopedi
16. yy.'ın sonlarında yapılmış bir resimde Commedia dell'Arte grubu Gelosi (Musée Carnavalet, Paris)
Commedia dell`Arte, İtalya'daki Rönesans tiyatro etkinlikleri saray ve akademi çevrelerinde halktan uzak yapılırken ve hepsi amatörken profesyonel tiyatro topluluklarının halk tiyatrosunu oluşturuyordu.
Bir tiyatro tarihi yazarının tanımı şöyledir: “Saraylarda komedya sokaklarda komedyen”
Akademi ve sarayda verilen temsillere Commedia Erudita (bilgili tiyatrosu- draması) deniyordu. Profesyonel topluluklar kendilerine sanat tiyatrosu anlamına gelen Commedia dell`Arte ve Commedia dell`Improvisio adını takmışlardı. Commedia dell`Artenin tam olarak ne zaman ve nasıl oluştuğunu kimse bilmiyor. Kökeni
Kimileri kökenini Roma zamanının mimlerine ve eğlendiricilerine indirirken kimileri Roma komedya yazarları Plautus ve Terentius`un komedyalarından beri evrimleşip değişerek doğaçlama oyunlar halinde ortaya çıktığını ileri sürüyorlar. Kimilerine göre Bergamo kentinde 14-15. yy'larda ortaya çıkmış doğmaca komedyalardan gelişmiştir. Kökeni ne olursa olsun tarihsel kayıtlarda 1560'larda ilk kez adına rastlanılıyor. Artık 1600'lerde topluluklar Venedikten İtalya`ya, oradan Fransa, İspanya ve diğer Avrupa ülkelerine, gittikleri her yerde halk ve yönetici sınıflardan daima seyirci buluyorlar. Oyunların Metni ve Temsil Biçimi
Oyuncu nerdeyse Commedia dell`Arte`nin yüreği ve asıl öğesidir. Topluluklar buldukları her alanda oynamışlardır, kent meydanlarında ya da sarayda, kapalı bir yerde ya da açık havada, sabit sahnelerde ya da geçici kurulmuş doğaçlama sahnelerinde. Eğer süslü dekorlu sahneler bulurlarsa onu kullanıyorlardı, bulamadıkları zaman bir yükseltinin ortasında perde kurarak oynuyorlardı. Her ortama uyabilme en büyük erdemleriydi.
Metin, durumları, düğümleri ve sonucu yalnız özetleyen scenariolardı. Oyuncular diyalogları doğaçlamadan yaratır ve aksiyonları açıklayan doğaçlama söyleşiler yaparlardı. Her temsilde metnin ana hatları aynı kalmakla birlikte ayrıntılar değişirdi. Bu değişim o andaki esine ve seyircinin tepkisine dayanırdı. Günümüze 700 kadar senaryo kalmıştır. Trajik olanı azdı, büyük bölümü aşk olayları, entrikalar, kılık değiştirmeler ve kesişen amaçlar çevresinde dönüp gelişen komikliklerdi. Doğaçlama Commedia dell`Arte`nin ayırt edici özelliğidir. Topluluklarda aynı tipi aynı oyuncu hayat boyu oynardı. Her tipin giysisi, aksesuvarları belliydi. Komiklikler Lazzi adı altında standartlaştırılmıştı. Diyaloglara usta oyuncular edebiyat ve şiirden parçalar sıkıştırırlardı. Buna rağmen doğaçlama diyaloglara ve nüktelere aynı anda uygun nükteler ve diyaloglarla cevap verebilmek için oyuncuların çok hazırlanmış ve ustalaşmış olmaları gerekiyordu.
Son düzenleyen Jumong; 29 Ekim 2015 08:29
Sebep: resim güncellendi
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
