Türkoloji (Türklük Bilimi)

Türkoloji (Türklük Bilimi)
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türkoloji (Osmanlıca Türkiyat, İngilizce Turkology, Almanca Turkologie), bir bilim dalıdır. Türkolojinin Türkçe karşılığı Türklük Bilimi'dir. Türkler ve özellikle Türk dil ve lehçeleriyle uğraşan bilim koluna verilen addır. Türkçe dili, edebiyat, tarih, din ve Türk toplumların manevi, maddi kültürünü sistematik şekilde toplar ve araştırır. Geçmiş ve günümüz Türkçesi ve Türk toplumları, ana konusunu oluşturur.

Tarihçe

Kökenler: Şarkiyat ve Türkoloji

Türkoloji Batı'nın "Doğu"yu öğrenme/değerlendirme çabası olan oryantalizm/şarkiyatçılık bağlamında bir sistematik kazanmıştır. İlk Türkoloji Kürsüsü 1795’te Paris’te "Ecole des Languages Orientales Vivantes"da kurulmuştur. Bunu şarkiyat ve Türkoloji ile ilgili enstitüler takip etmiştir. Moskova’da (1814) Paris’te (1821) Londra’da (1906) ve bu kuruluşların yayınladığı çok sayıda bilimsel eserler dergi ve bültenler mevcuttur.

Osmanlı Döneminde Türkoloji Çalışmaları

Türkiye’de Türkoloji çalışmaları Şemseddin Sami’nin, Ahmet Vefik Paşa’nın hatta Ali Suavi’nin münferit yazılarıyla başlamıştır. II. Meşrutiyet sonrasında esas olarak batı kaynaklarını aktarmak temelinde sürmüştür.

Cumhuriyet Döneminde Türkoloji Çalışmaları

Osmanlının yüzyıllarca ihmal ettiği, önemini farkettiğinde ise çok geç kaldığı için batı merkezli çalışmaları tartışmasız kabullendiği bu bilim dalı ve köhne Osmanlı medrese yapısı bağımsız Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasıyla kökten tasfiye edilmiştir. Bunun yerine üretken ve ulusal bilimsel çalışmalar başlatılmıştır. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu bizzat Atatürk’ün isteği ve katkılarıyla kurulmuş, İstanbul Üniversitesi’ne bağlı olarak Türkiyat Enstitüsü oluşturulmuştur. Türkçenin ve Türk kültürünün envanterini kaydetmek için, dönemin çok kısıtlı kaynaklarına rağmen, özverili araştırmacıların insanüstü denilebilecek çabalarıyla, Derleme Sözlüğü, Tarama Sözlüğü, Türkçe Sözlük, Yazım Kılavuzu ve benzeri eserler bilimsel alana kazandırılmıştır. Bu eserler henüz "bütün"ü tümüyle temsil edemeseler de, günümüzdeki bilimsel çalışmaların en önemli ve çoğu durumda tek kaynağı durumundadır.

MsXLabs Üye Girişi