Ku Klux Klan

ABD’de Siyahlara yönelik şiddet eylemleriyle tanınan gizli terör örgütü.

İç Savaş’tan hemen sonra kurulan birinci Ku Klux Klan örgütü 1870’lerde ortadan kalkmış, İkincisi ise günümüze değin varlığını sürdürmüştür.

Birinci Ku Klux Klan örgütü 1866’da Pulaski’de (Tennessee) eski Konfederasyon (Güney) askerleri tarafından bir sosyal kulüp olarak kuruldu. Ku Klux adı Yunanca sözcüğünden (İngilizce circle: “çevre”) etilmişti. Sonradan bu ada,
ses uyumunu sağlamak için “Klan” sözcüğünün eklenmesiyle Ku Klux Klan adı ortaya çıktı. Örgüt kısa sürede Güneyli beyazların Yeniden İnşa dönemindeki uygulamalara karşı yürüttükleri direniş eylemlerinin bir aracı oldu. Örgüt üyeleri azat edilmiş Siyahlara şiddet ve baskı uygulayarak beyazların üstünlüğünü sağlamaya çalışıyorlardı. 1867’de Louisiana’da Knights of the White Camelia (Beyaz Kamelya Şövalyeleri) adlı benzer nitelikte bir başka örgüt daha kuruldu.

1867 yazında eski Konfederasyon eyaletlerinden gelen delegelerin katılımıyla Nashville’de (Tennessee) toplanan bir kurultayda Klan’ın “Güney’in görünmez imparatorluğu” olduğu öne sürüldü. Örgütün başkanına büyük sihirbaz adı verilir, bunu hiyerarşik bir yapı içinde büyük ejderhalar, büyük devler ve büyük kykloplar izlerdi, tik büyük sihirbazın Konfederasyon süvari generali Nathar Bedford Forrest olduğu sanılır. Örgüt üyeleri hem batıl inançlı Siyahları korkutmak, hem de kimliklerinin federal birliklerce belirlenmesini önlemek amacıyla uzun giysiler ve kukuletalar giyerlerdi. Başlıca eylemleri gece baskınları düzenlemek ve azat edilmiş Siyahlarla onları koruyan beyazlan kırbaçlayarak öldürmekti.

Birinci Klan örgütü 1868 -70 arasında gücü nün doruğuna ulaştı. Kuzey Carolina, Tennessee ve Georgia’da Siyahların ikinci sınıf yurttaş olarak kabul edildiği beyaz yönetimlerin yeniden kurulmasında örgütün etkinlikleri önemli rol oynadı. Forrest 1869’da aşın şiddete başvurduğu gerekçesiyle örgütün dağıtılmasını istediyse de yerel şubeler etkinliklerini sürdürdüler. Bunun üzerine Kongre 1870’te Güç Kullanma Yasası’nı, 1871’de de Ku Klux Yasası’nı çıkardı. Bu yasalar devlet başkanma ihzar emirlerini iptal etme, kanşıklıklan güç kullanarak bastırma ve terör örgütlerine ağır cezalar verme yetkisini tanıyordu. Başkan Grant yetkilerinin tümünü kullanmaktan kaçınmakla birlikte bazı bölgelere federal birlikler gönderdi, Güney Carolina’ya bağlı dokuz ilde ihzar emirlerini iptal etti ve şiddet eylemlerine girişen yüzlerce Güneyliyi tutuklattı. 1882’de Yüksek Mahkeme ABD- Harris Davası’nda Ku Klux Klan’ın anayasaya ay kın bir örgüt olduğunu kararlaştırdı. Ama o sırada örgütün varlığı zaten fiilen son bulmuştu.

Örgütün ortadan kalkmasının başlıca nedeni Güney’de beyazların üstünlüğünü yeniden sağlamayı amaçlayan Ku Klux Klan’ ın 1870’lere gelindiğinde bu amacını büyük ölçüde gerçekleştirmiş olmasıydı. Bu yüzden Siyahlara karşı gizli bir örgüte gereksinim kalmamıştı.

20. yüzyılda kurulan ikinci Klan örgütünün kökleri ABD’deki göçmen karşıtı hareketlerde yatar. Örgüt 1915’te Atlanta (Georgia) yakınlarında Albay William J. Simmons tarafından kuruldu. Çeşitli tarikatları destekleyen Simmons, Thomaş Dixon’ın The Clansman (1905; Klan Üyesi) adlı kitabından ve D.W. Griffith’in The Birth of a Nation (1915; Bir Milletin Doğuşu) adlı filminden önemli ölçüde esinlenmiş bir vaizdi. Örgüt, Edward Y. Clarke ve Elizabeth Tyler’ın tanıtım ve fon oluşturmaya yönelik etkinlikleri sonucunda güçlenmeye başladı. Örgütün yeniden canlanmasında gerek yurtseverlik duygulan gerekse Güney’e yönelik nostalji belli ölçüde etkili oldu. Ama en önemli etmen Rusya’daki Bolşevik Devrimi’nin ve kitlesel göçler sonucunda Amerikan toplumunun etnik yapısında ortaya çıkan değişikliklerin, küçük Amerikan kentlerinde yaşayan beyaz Protestanlarda uyandırdığı korkulardı.

Örgüt 1920’lerde gücünün doruğuna ulaşarak üye sayısını 4 milyonun üzerine çıkardı. Üyelerden sağlanan bağışların yanı sıra rütbe, giysi ve yayın satışlarından büyük gelirler elde etti. Simge olarak yanan bir haçı benimseyen yeni Klan’ın üyeleri uzun, beyaz giysileriyle ülkenin her yanında yürüyüşler ve gösteriler düzenliyor, geceleri de haç yakma eylemlerine katılıyorlardı. Özellikle Ortabatı ve Güney eyaletlerinde güçlenen yeni Ku Klux Klan örgütü, geçmişteki Siyah düşmanlığına, Katoliklere, Yahudilere, yabancılara ve örgütlü işçi hareketine yönelik düşmanlıkları ekledi. Klan 1928’de bir Katolik olan Alfred E. Smith’in Demokrat Parti’den başkan adayı olmasıyla son bir atılım yaptı.

1929 Büyük Bunalımı sırasında üye sayısı hızla düşen örgütün son kalıntıları 1944’te dağıtıldı. Sonraki 20 yıl boyunca hareketsiz kalan örgüt, 1960’larda 1964 tarihli Medeni Haklar Yasası’nın Güney eyaletlerinde uygulanmasını sağlamaya yönelik eylemlere tepki olarak yeniden ortaya çıktı ve Güney eyaletlerinde çok sayıda bombalama, kırbaçlama ve öldürme eylemine girişti. Başkan Lyndon B. Johnson yaptığı bir televizyon konuşmasında Alabama’da medeni haklar savunucusu beyaz bir kadının öldürülmesiyle ilgili olarak dört Klan üyesinin tutuklandığını bildirerek örgütü kamuoyu önünde mahkûm etti. Örgüt sonraki yıllarda Güney eyaletlerinde Siyahlara karşı hoşgörünün yaygınlaşması üzerine gücünü iyice yitirdi. Bu dönemde etkinliklerini gizlice sürdürmeye çalıştıysa da katıldığı şiddet eylemleri azaldı ve üye sayısı birkaç bine düştü. Zamanla birbiriyle rekabet eden çok sayıda gruba bölünerek Yeni-Nazi hareketlerle ve başka aşın sağcı gruplarla ittifaklar kurdu.