Jan Dark
(1412–1431)
Jan Dark, Fransa'nın en büyük ulusal kahramanıdır.
Fransızlar bu dönemde bir yandan İngiltere'yle Yüz Yıl Savaşları'nı sürdürürken bir yandan da kendi aralarında mücadele ediyorlardı. 1415'te Agincourt Savaşı'nı kazanan İngiltere Kralı V. Henry, Fransa kralının kızıyla evlenerek Fransa'nın kuzeyini denetimi altına almıştı. Yapılan bir antlaşmaya göre İngiltere kralı Fransa'nın da kralı sayılıyordu. Halk arasında Fransa'yı bir kızın kurtaracağına ilişkin yaygın bir inanç vardı. Henry'nin 1422'de ölmesinden sonra İngilizler savaşta gerilemeye başladıysa da Fransızlar'ı asıl birleştiren Jan Dark oldu.
Jan Dark, Fransa'nın doğusundaki Maaş (Meuse) Irmağı üzerinde bulunan Domremy köyünde doğdu. Yoksul bir köylü ailesinin kızıydı ve okuma yazma bilmiyordu, ama dinsel duyguları çok güçlüydü. 13 yaşındayken, bazı Hıristiyan aziz ve azizelerin kendisine görünerek onunla konuştuklarını ve ondan saraya giderek veliaht Prens Charles'ın Fransa kralı olarak taç giymesine yardımcı olmasını istediklerini söylüyordu.
Jan Dark, 1428'de Domremy yakınlarındaki Vaucouleurs kentine giderek kale komutanı Robert de Baudricourt'a kendisini Tanrı' nin gönderdiğini söyledi ve veliahta gidebilmek için yanına bir birlik vermesini istedi. Vaucouleurs halkı Jan Dark'a bir at, De Baudricourt da bir kılıç verdi. Erkek giysileri giyen Jan Dark kendisine eşlik edenlerle birlikte, veliahtın yaşadığı Chinon'a doğru yola çıktı. Bu uzun yolculuk sırasında İngilizler'e ya da onlarla birlikte Fransa'ya karşı savaşan Burgonya dükünün ordusuna tutsak düşmemek için geceleri yolculuk etmek zorundaydı. Veliaht Jan Dark'ın kendisini tanıyıp tanıyamayacağını denemek için soyluların arkasında duruyordu. Jan Dark doğruca Charles'a yaklaşarak,
"Soylu veliaht, ben sana ve senin krallığına yardım etmek için Tanrı tarafından gönderildim."
dedi.
Daha sonra Jan Dark az sayıda askerle birlikte, erkek gibi zırh giyerek, İngilizler'in kuşattığı Orleans'a doğru yola çıktı. Orleans kentini ve birkaç kaleyi Mayıs 1429'da İngilizler'den geri almayı başardı. Veliahtı Fransa' nin güneydoğusundaki Reims üzerine yürümeye ve oradaki katedralde taç giymeye razı etti. 17 Temmuz 1429'da taç giyen veliaht, VII. Charles adıyla Fransa kralı oldu.
Charles kral olmakla yetinmişti, oysa Jan Dark Paris'i de almaya kararlıydı. Kenti kuşattıysa da kralla birlikte geri çekildi. Kral ona ve ailesine soyluluk sanı verdi. Jan Dark'ın köyünden alınan vergileri de kaldırdı. Ne var ki, Jan Dark'ın ödüllerde gözü yoktu. Onun tek isteği İngilizler'i Fransa'dan çıkarmak ve savaşı sona erdirmekti.
Bu amaçla Mayıs 1430'da Burgonya dükünün kuşatmasını kaldırmak için güneydoğudaki Compiegne'ye gitti; ama orada Burgonyalılar'a tutsak düştü. Tacını Jan Dark'a borçlu olan kral onu kurtarmak için hiçbir çaba göstermedi. İngilizler kasım ayında Jan Dark'ı Burgonyalılar'dan satın aldılar ve askeri karargâhlarının bulunduğu Rouen'da hapsettiler. Kaçma girişimleri sonuç vermedi ve engizisyonda dine karşı gelmek ve büyücülük yapmakla suçlandı.
Uzun ve adaletsiz bir yargılamadan sonra, İngiliz yanlısı mahkeme Jan Dark'ı kilisenin sapkınlık adını verdiği inançlara sahip olmakla suçladı ve yakılarak öldürülmesine karar verdi. Paris Üniversitesi'nden de görüş alınarak suçlamalara hukuksal bir kılıf hazırlanmak istendi. Haftalarca sorguya çekilen Jan Dark yanlış davrandığını kabul etti ve pişman olduğunu söyledi. Bu duruşmaya inançlarından vazgeçtiğini göstermek için kadın giysileriyle çıkartıldı. Ama birkaç gün sonra yeniden erkek giysileri giyerek büyük bir cesaretle pişmanlığını geri aldı ve suçsuz olduğunda diretti. Sonunda 30 Mayıs 1431 günü Rouen'da yakılarak öldürüldü.
25 yıl sonra, ailesinin başvurusu üzerine Jan Dark'ın yaptıkları ve duruşması yeniden değerlendirildi. Papa onun suçsuz olduğunu açıkladı. "Orleans Bakiresi" adıyla Fransa' nın yurtseverlik simgesi haline gelen Jan Dark, 1920'de papalık tarafından azize ilan edildi. Fransa'da, Orleans Kalesi'nin İngilizler'den kurtarıldığı 8 Mayıs 1429 gününü anmak için, her yıl mayıs ayının ikinci pazarı ulusal bayram olarak kutlanmaktadır.
MsXlabs.org & Temel Britannica
