Arama

İnka Mimarisi - Tek Mesaj #4

ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
26 Temmuz 2009       Mesaj #4
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
İnka Mimarisi
Vikipedi, özgür ansiklopedi


11. İnka Mimarisinin Öne Çıkan Ürünleri
İnka mimarisinin birçok güzel örneği günümüze kadar gelebilmiş olmasına rağmen aşağıda sıralananlar diğerlerine göre biraz daha öne çıkmaktadırlar.

11.1. Şehirler


11.1.1. Cuzco (Kuzko)
Günümüzde üzerine kurulmuş modern kent ile iç içe geçmiş olan eski bir İnka şehridir. İnkalar’ın başkenti olmasından ötürü, İnkalar en önemli tapınaklarını ve saraylarını bu şehre ve çevresine yapmışlardır. İspanyol istilacılarının eline geçtikten sonra çok büyük bir yıkıma uğramış olsa da hala görülmeye değer onlarca mimari unsuru barındırmaktadır.


11.1.2. Machu Picchu (Maçu Piçu)
Maçu Piçu
machupicchu

And Dağları 'nın bir dağının zirvesinde, 2.360 m yükseklikte, Urubamba Vadisi üzerinde kurulmuş olup Peru'nun Cusco şehrine 88 km mesafededir. Şehir, İnka'lı bir hükümran olan Pachacutec Yupanqui tarafından 1450 yılları civarında inşa ettirilmiştir. İspanyol istilacılar 1532 yılında buraları işgal ederken sık dağlar arasında kalmış bu şehir, istilacılar tarafından fark edilmemiş ve bu sayede zarar görmemiştir.
Maçu Piçu'daki binaların büyük bir çoğunluğu İnka mimarisinin tipik inşa metodu olan taş duvarcılığıyla inşa edilmiştir. Bu yöntemde yontularak düzeltilmiş taşlar blok halinde birbirlerine, aralarında harç olmadan birleştirilmişlerdir.

11.1.3. Pisac (Pisak)
Pisak
pisac012

Pisac, Urubamba Nehri üzerindeki Kutsal Vadi'deki bir Peru köyüdür. Bu köy ve bulunduğu bölge vadinin girişindeki bir tepenin üzerinde yer alan İnka Pisak ören yeri ile ünlüdür. Kalıntılar bu tepenin sırtı boyunca dört grupta toplanmaktadır: Pisaka, İntihuatana, Kallakasa ve Kinçirakay. İntihuatana'da birçok banyo ve tapınak vardır. Güneş tapınağında, güneş tanrısı için bir volkanik kaya yontularak tüm dikkatleri kendisine odaklayan bir güneş sunağı yapılmıştır. Bu sunağın taban yapısının köşelerinin açılarının astronomik bir olguya yaradığı tahmin edilmektedir. Doğal bir teras üzerine inşa edilmiş olan Kallakasa ise bir hisar görevi görmektedir.

11.1.4. Ollantaytambo
Ollantaytambo'da bulunan İnka yuvarlak mimarisine bir örnek
ollantaytambo

Ollantaytambo Cuzco şehrinin 60 km kadar kuzeybatısında yer alan bir arkeolojik sit alanı ve kasabanın ortak adıdır. İnka imparatorluğu döneminde, bölgeyi ele geçiren imparator Pachacuti tarafından kurulmuş bir şehir ve tören merkezidir. İspanyol istilacılarının zamanında ise Manco İnka Yupankui önderliğindeki İnka direnişçileri tarafından üs olarak kullanılmıştır. Günümüze ulaşmış olan kalıntıların mimari özellikleri bakımından, günümüzdeki çok rağbet gören İnka turistik merkezlerinden biridir.

11.1.5. Raqchi (Rakçi)
Rakçi kalıntıları Vilcanota Nehrinin kıyısında ve denizden 3450 m ile 3550 m yükseklikte yer almaktadır. Rakçi kalıntılarının içindeki en ünlü ve önemli bina Virakoça Tapınağı’dır (Wiracocha). Değişik ve kendine özgü mimarisi ile bu bina, görülmeye değer bir İnka mimarisi örneğidir. Yine aynı bölgedeki büyük duvar, ritüel çeşme ve banyoları bulunan küre biçimli yapılar da ilgi çekicidir.Bölgeyi çok az sayıda tarihçi incelemiş olmasına rağmen tarihçilerin biraraya geldikleri hususlardan biri de, şehrin İmparator İnka Tupak Yupankui ve karısı Çimpu Okllo yönetimdeyken büyük bir yangın ile hasar görmüş olmasıdır ki, bu olayı tarihçi Pedro Cieza de León
"taşların küle dönüşmesi"olarak betimler.

11.2. Diğerleri

11.2.1. Coricancha (Korikança)
Korikança tapınağı
korikancha

Korikança tapınağının (Quechua dilinde Kuri Kança olarak okunur ve 'Altın Avlu' anlamına gelir) orijinal adı İnti Kança (Güneş tapınağı) idi ve İnka İmparatorluğu'nun en önemli tapınağı olarak Güneş Tanrısı İnti'ye adanmıştı. Peru'daki Cuzco şehrinin en kutsal sayılan ve saygı duyulan tapınağı idi.
Duvarları ve zeminleri bir zamanlar altın tabakalar ile kaplıydı ve avlusunda ise altın heykeller bulunmaktaydı. İspanyol tarihçiler, ihtişamının ve görkeminin inanılmaz boyutlarda olduğunu anlatmışlardır. Korikança'daki altının büyük çoğunluğu İnka Atahualpa için fidye odasını doldurmak üzere toplanmıştır
.

11.2.2. Chullpa (Çulpa)
Titicaca gölü yakınlarındaki Sillustani'deki bir Chullpa
sillustani

Atalara tapınma ve akrabalık Aymara kültürünün en önemli unsurlarındandır. Çulpalar yaşam ile ölüm arasındaki bağlantıyı vurgulamak amacıyla inşa edilmişlerdir.[38] Bu mezarların içi tıpkı bir kadının rahmi şeklinde yapılmıştır ve içindeki mumyalaştırılmış beden fetal pozisyonunda yeniden doğmayı simgeler biçimde konulmuştur. (Ölülerin mezara ana rahmindeki pozisyonda konmasına hocker pozisyonu denir ve buna Alacahöyük’te de rastlanır) Çulpaların bazılarının üzerine kertenkele figürleri oyulmuştur. Kertenkelelerin kesilmiş kuyruklarını yeniden üretebilmeleri onların yaşamın sembolü olarak görülmesine neden olmuştur. Çulpaların tek giriş açıklığı, eski Yunan tapınaklarının çoğu gibi, doğu yönündedir ve bunun nedeni olarak her gün Toprak Ana tarafından yeniden “doğurulan” Güneş'i simgelediği düşünülmektedir.

11.2.3. Kutsal Vadi

Kutsal Vadi ya da Urubamba Vadisi, İnkalar’ın başkenti Cuzco'ya yakın ve Peru Andları’nda bulunan bir vadidir. Vadi, Pisac ile Ollantaytambo arasındaki ve Urubamba Nehri'ne (Diğer adları ile Vilcanota Nehri ya da Willkamayu-kutsal nehir] paralel kalan tüm alanı tanımlar. Vadi birçok küçüklü büyüklü nehir tarafından beslenir ve içinde birçok İnka arkeolojik sit alanını barındırır. İnkalar’ın bu vadiye çok önem vermelerinin en önemli nedeni çok özel iklim ve coğrafik koşullara sahip olmasıdır. İmparatorluğun en önemli doğal sağlık merkezi olmasının yanı sıra en önemli mısır üretim bölgesi olması özelliğini de taşıyordu.

11.2.4. Moray Laboratuvarı
Moray'daki sıradışı İnka tarım terasları
morayqechuyoq

"Moray laboratuvarı", Cuzco şehrinin yaklaşık 50 km kadar kuzeybatısında yer alan ve en sıradışı İnka kalıntılarından biridir. Sıradışı olmasının nedeni, kalıntılar içinde yer alan ve bir amfitiyatro gibi dairesel biçimde birbirinin içinde yer alan tarım teraslarından kaynaklanmaktadır. Bu kalıntıların laboratuvar olarak adlandırılmasının nedeni yapının, değişik tarım ürünlerini değişik sıcaklık, yükseklik ve sulama şartlarında test etmek için yapıldığının düşünülmesidir. Bu yapıların bir kısmının derinliği 100 m.’yi bulmaktadır ve bu da en üstteki teras ile en alttaki terasın sıcaklık farkının 5° C dereceyi bulmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda tüm İnka tarım teraslarında olduğu gibi burada da, görülmeye değer su kanalları bulunmaktadır; bunlar sulama amacıyla getirilen suların aktarımını sağlayan su kanallarıydı.

11.2.5. Wiracocha Tapınağı
Wiracocha Tapınağının kalıntılarından bir görünüm
raqchi

Raqchi arkeolojik sit alanında bulunan bu tapınak İnka mimarisinin en ilginç ve kendine özgü örneklerinden biridir. Silindir biçimli sütunları ve dört adet büyük avlusu bulunmaktadır ve tüm Andlar’da buna benzer başka bir bina yoktur.
Tapınağın taban kesiti 92 m. uzunluğunda 25 m. enindedir. Tapınak 12 m. yüksekliğinde bir duvar ile çevrilidir ve duvarın her iki yanında 22 adet silindir biçimli sütun bulunmaktadır. Günümüze bu 22 sütundan sadece biri nerdeyse tam olarak ulaşabilmiştir. Yüksekliği 6 m. olan bu sütunun alttan 3,3 metresi parlatılmış taştan yapılmış, geri kalan üst kısmı ise kerpiçten yapılmıştır. Kimileri, binanın giriş seviyesindeki kapı aralıklarının daha üst seviyesinde 2 ayrı seviyeden pencere boşlukları bulunmasından ötürü, binanın 3 katlı olduğunu düşünmüşse de, kimileri üst seviyedeki açıklıkların oldukça ağır olduğu tahmin edilen çatıyı taşımak amacıyla bırakılmış mukavemet unsurları olduğunu, dolayısıyla binanın aslında tek katlı olduğunu ileri sürmüştür
.

11.2.6. Sacsayhuamán
Bu arkeolojik site Cuzco şehrinin yaklaşık 3 km. kadar dışında ve denizden 3.555 m. yükseklikte bulunmaktadır ki, bu da onun Machu Picchu'dan bile daha yüksekte olduğu anlamına gelmektedir. Sacsayhuamán'ın bir kale olarak inşa edildiğine dair teorilerin bulunmasıyla birlikte, yukardan bakıldığında bir Puma şeklinde tasarlandığı iddia edilen Cuzco şehri göz önüne alındığı takdirde, Sacsayhuamán'ın bu puma biçiminin başı olarak inşa edildiği yönünde de iddialar bulunmaktadır.

Günümüzde sadece beşte birinin ayakta kaldığı varsayılan yapıların özellikle ilginç ve devasa mimarisi dikkat çekmektedir. İnkalar’ın muhteşem taş işçiliğinin en güzel örnekleri devasa kaya parçaları kullanılarak yapılmıştır ve en ilginç özelliklerinden biri de zik-zak yapar şekilde inşa edilmiş duvarlarıdır. Aynı zamanda duvarlar üzerindeki puma pençesi, yılan ve lama figürleri de görülmeye değerdir.
Sacsayhuamán'da insanlara oranla dev boyutlardaki taş duvarların genel görünüşü ve arka planda Cusco manzarası
sacsayhuaman2006

11.2.7. Tipon
İnka İmparatorluğu’nun su mühendisliğinde ulaştığı üstün teknolojinin en iyi yansıtıldığı arkeolojik sitlerden biridir. İnkalar’ın başkenti Cusco'nun aşağısındaki Huatanay Nehri vadisinde yer alan ve İnka asilleri için etrafı duvar çevrili olarak inşa edilmiş, kendi kendini besleyebilen yaklaşık 2.000 dönümlük bir yerleşim yeridir. Bu tarihi arkeolojik alan, tarım ve sulama konusunda uzman olan İnka mühendisliğinin en güzide örneklerinden biri olarak yaklaşık 450 yıl boyunca tarım için kullanılmıştır. Binaları, çeşmeleri, banyoları ve diğer tüm büyük yapıları hem görsel, hem de işlevsel olarak, çevredeki doğayla uyumlu biçimde tasarlamışlardır. Suyu, toprağı, tarımı ve bölgenin topografik yapısını bir su bahçesi oluşturacak biçimde planlamışlardır
.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!