Orhan Alsaç
Orhan Alsaç 20. yüzyılda yaşamış bir Türk mimarı ve Şehircilik Uzmanıdır. Çok sayıda mimar yetiştirmiş bir ailenin ikinci kuşağındandır.
Doğumu: 1914, İstanbul. Ölümü: 26 Şubat 1991 Ankara.
Orhan ALSAÇ, 1932’de Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde (DGSA) (bugünkü Mimar Sinan Üniversitesi) mimarlık eğitimine başladı. Burada Ernst Egli, Sedat Hakkı Eldem, Arif Hikmet Holtay gibi o dönemin önde gelen mimarlarının öğrencisi oldu. Öğrenciyken Türkiye’deki tarihsel yapıları incelemekte olan Sanat Tarihçisi Albert Gabriel’in yanında çalıştı, biriktirdiği parayla 1936’da Almanya’ya gitmiş. 1937’de Münih Yüksek Teknik Okulu (bugünkü Münih Teknik Üniversitesi) onu kabul edince, eğitimini bu ülkede sürdürdü. 1940 yılında da “Diplom Ingenieur Architect” (Yüksek Mühendis Mimar) diploması alarak mimarlık eğitimini bitirdi.
Türkiye’ye dönüşünde Bayındırlık Bakanlığı ile İmar ve İskân Bakanlığı’nda çalıştı. 1946-1948 yılları arasında Türk Mimarlar Birliği’nin yayın organı olan Mimarlık Dergisi’nde yayın yönetmenliği yaptı. 1947′den 1961′e kadar görevli olarak Türkiye’yi yurt dışında temsil etti. 1961′den sonra Ankara Devlet Mimarlık ve Mühendislik Akademisi’nde öğretim üyeliği, Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü Başkanlığı yaptı. 1970′ten itibaren Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Başkanlığı görevini yürütmüştür.
Orhan Alsaç Türkiye’de mimarlık ve kent planlaması çalışmalarının örgütlenmesini yönlendirmiş, tarihsel yapıların korunması çalışmalarına katılmıştır.
Eserleri: - Şehircilik Bakımından İmarla ilgili Mevzuatımız ve Başka Memleketler Mevzuatı ile Mukayesesi (1958),
- Mesken Kanunu Hazırlıkları (1961),
- Mahalli İdareler ve Planlama (1963).
Cumhuriyet mimarlık tarihimizin yaklaşık yarım yüzyıllık bir dönemine kamunun en yetkili meslek adamı olarak yön veren Orhan Alsaç'ın anıları, etkinlikleri ve kişiliği; oğlu mimarlık tarihçisi Üstün Alsaç'ın katkılarıyla derlenerek günümüz mimarlarına aktarıldı
"Orhan Alsaç; Cumhuriyet dönemi Türk mimarlığının kurumlaşmasında büyük hizmeti geçen etkili, bürokrat meslek adamı kimliğinin yanında, dürüstlüğü, açık sözlülüğü, ilkelerine bağlılığı ve medeni cesareti ile, bizim kuşaklarımız için yol gösterici bir örnek olmuştur.
Her biri usta yazarın denemeleri tadındaki anıları, eskilerin hayrül-halef dedikleri oğlu, değerli mimarlık tarihçisi Üstün Alsaç'ın gayretleri ile kitap haline geldi.
Cumhuriyet tarihimizin yaklaşık yarım yüzyıllık bir döneminin mimarlık olaylarına, kamunun en yetkili meslek adamı olarak ışık tutan ve Orhan Alsaç'ın ilginç kişiliğinin ip uçlarını veren anılarının yayımlanmasını, mimarlık tarihimiz için önemli bir kazanım sayıyorum. Orhan Alsaç'ın anılarının; genç mimar kuşakları için kamuda görev alan meslekdaşlarımız için kişiliklerini geliştirecek, davranış biçimleri için yol gösterecek bir belge olduğuna inanıyorum."
Doğan TEKELİ
Kaynak: Bir Türk Mimarının Anıları, Etkinlikleri, Yaşamı: ORHAN ALSAÇ,
Yazar: Doç. Dr. Üstün Alsaç
