Paranın Miktar Teorisi

Paranın Miktar Teorisi

Para miktarındaki değişmelerle fiyatlar genel düzeyi ve dolayısı ile paranın değeri arasında ilişki kuran teoridir. İngilizce karşılığı "Quantity theory of money"dir.
Klasik iktisatçılar tarafından geliştirilen miktar teorisi, tam istihdamda bulunan bir ekonomide para arzında meydana gelen değişmelerin (artış veya azalış) fiyatlar genel düzeyini de para arzındaki artış yönünde ve oranında değiştireceğini öne sürer. Amerikalı iktisatçı Irving Fisher tarafından geliştirilen teoriye değişim denklemi adı verilir:

MV=PT

Denklemde,

(M) para miktarı,
(V) paranın dolaşım hızı (tedavül hızı),
ortalama fiyat düzeyi,
(T) ise toplam mal ve hizmet akımıdır.

Mantıksal bir eşitliği yansıtan bu denklemde para arzı ile fiyatlar genel düzeyi arasındaki ilişki, T ve V 'nin sabit kabul edilmesi yoluyla kurulur.
Klasik analize göre daima tam istihdamda olduğu kabul edilen ekonomide toplam mal ve hizmet akımı sabit olacaktır. Tam istihdamdaki bir ekonomide işsizlik, enflasyon gibi paranın el değiştirme hızını etkileyen aksaklıklar ortaya çıkmayacağı için, paranın dolaşım hızı da (tedavül hızı, V) sabit kalacaktır. Bu durumda mantıksal bir eşitliği yansıtan bu denklemin her iki tarafının eşitliğinin korunabilmesi için M yani para arzı hangi yönde ve hangi oranda değişirse, P yani fiyat seviyesi de aynı yönde ve aynı oranda değişmelidir.
Miktar teorisi klasik iktisatçıların politik önerilerinde önemli bir rol oynamıştır. Klasik iktisatçılar bu teoriye dayanarak tam istihdamın geçerli olduğu bir ekonomide para arzındaki artışların sadece fiyatlar genel düzeyini yükselteceğini, ekonomide reel değişiklikler yapmasının mümkün olmadığını ileri sürmüşlerdir. Klasik miktar teorisinin geçerliliği tartışılmakla birlikte, özellikle tam istihdamda olmadığı halde, ekonomideki çeşitli darboğazlar ( döviz, enerji vb.) nedeniyle istihdam ve üretimin artırılamadığı az gelişmiş ekonomilerde miktar teorisinin büyük ölçüde geçerli olduğu kabul edilmektedir.

Kaynak

MsXLabs Üye Girişi