Hz. Ebubekir, asıl adı ABDÜL-KABE

(d. 573 - ö. 23 Ağustos 634, Medine)
İlk İslam halifesi.

Hz. Muhammed’in ölümünden sonra halifeliğe seçilerek Müslümanların siyasal ve dinsel önderliğini üstlenmiştir. Kureyş kabilesinin küçük bir kolundandı. İslam dinini kabul eden ilk erkek oldu. Müslüman olduktan sonra Hz. Muhammed ona Abdullah adını verdi. Ayrıca Atik, Sıddık, Yâr-i Gar sanlarıyla da anıldı.

Varlıklı bir tüccardı, servetini din yolunda kullandı ve Müslüman kölelerin özgürlüğü için büyük fidyeler ödedi. Müslümanların yoğun baskılar sonucu Habeşistan’a (bugün Etiyopya) göç ettikleri dönemde Mekke’de Hz. Muhammed’in yanında kaldı. Haşimilerin Mekke’den uzaklaştırılması sırasında o da Mekke’den ayrıldı. Ama kısa süre sonra geri döndü ve oğlu Abdurrahman dışında bütün ailesiyle birlikte, 622’de Mekke’den Medine’ye göç eden Hz. Muhammed’e katıldı. Müslümanlara düşman olan ve Bedir Savaşı’nda (624) onlara karşı çarpışan oğlu Abdurrahman da bir süre sonra İslam dinini benimseyerek Medine’ye göç etti. Medine çevresinde es-Sunh’a yerleşen Hz. Ebubekir, kızı Ayşe’yi Hz. Muhammed’le evlendirdi. Hz. Muhammed’in bütün savaşlarına katıldı.

630’da Tebük Seferi’nde Müslümanların sancağını taşıdı. 631’de Mekke’ye giden 300 kişilik hac kafilesinin başkanlığını yaptı. Bu dönemde sağlığı bozulan Hz. Muhammed Müslümanlara namaz kıldırma görevini (imamlık) Hz. Ebubekir’e verdi. Bu görev devrini bir eğilim olarak değerlendiren İslam toplumunun ileri gelenleri, Hz. Muhammed’in ölümünden sonra 8 Haziran 632’de Hz. Ebubekir’i halife seçtiler. Peygamberlik dışında Hz. Muhammed’in bütün görev ve yetkilerini üstlenen Hz. Ebubekir’le İslam tarihinde yeni bir dönem açıldı. Emevilerin 661’de yönetimi ele geçirmelerine değin süren bu döneme Hulefa-i Raşidin ya da Dört Halife Dönemi denir.

Hz. Ebubekir, iki yıl süren halifeliği sırasında Müslümanlıktan dönenlerle mücadele etti. Hz. Muhammed’in sağlığında ona bağlanarak Müslüman olan Arap kabileleri, Medine’nin merkeziyetçi siyasal sistemine karşı ayaklanmaya başladılar. Hz. Ebubekir, zekât vermekten kaçman ve yalancı peygamberlere bağlanmaya yönelen bu kabilelere karşı sert önlemler aldı. Mekke ve Medine dışındaki Müslümanların ayaklanma eğilimi içinde oldukları bu dönemde Usame’yi Suriye seferiyle görevlendirerek Hz. Muhammed’in amaçlarından birini gerçekleştirdi. Sefer dönüşü Usame’yi Bedeviler üzerine gönderdi ve Zu’l-Kassa’da ayaklanmacıları ağır bir yenilgiye uğrattı. Daha sonra Halid bin Velid komutasında düzenlenen seferlerle Tayy, Gatafan, Esed, Beni Hanife gibi Orta Arabistan kabileleri denetim altına alınarak Medine’ye bağlandı. Hz. Ebubekir’in askeri başarıları, öteki komutanlarına Bahreyn ve Umman’daki ayaklanmaları bastırma olanağı verdi. İkrima ve el-Muhacir, Yemen ve Hadramut yeniden denetim altına alındı. Hz. Ebubekir Arabistan’ı bir yıldan kısa bir sürede düzene koyduktan sonra Halid bin Velid ve öteki deneyimli komutanları 633’te Bizans’a ve İran’a karşı seferlere gönderdi. Bu seferlerde ganimet elde ederek iç kargaşalığa kesin bir çözüm getirmeyi ve İslam birliğini kurmayı tasarlıyordu. Halid bin Velid komutasındaki kuvvetler Mart 634’te Irak’taki Hire kentini ele geçirerek vergiye bağladılar. Hire, Müslümanların Arabistan Yarımadası dışında aldıkları ilk yer oldu. Halid bin Velid, BizanslIlar önünde güç duruma düşen Suriye’deki kuvvetlere yardım için güneye indi. Hıristiyan Gassani kuvvetlerini Merc Rahit’te yendikten sonra Busra’da (eski Şam) öteki Müslüman güçlerle birleşti. 30 Temmuz 634’te Ecnadeyn’ de Bizans ordusunu yenilgiye uğrattı. Hz. Ebubekir bu savaştan kısa süre sonra öldü. Yerine Hz. Ömer halife seçildi.

Hz. Ebubekir, büyük bir bölümü savaşlar içinde geçen halifeliği sırasında yönetim ve örgütlenmeye fazla ağırlık vermedi. Bu dönemde yapmış olduğu en önemli işlerden biri Kuran’ı kitaplaştırma girişimiydi. Hafızların çoğunun savaşlarda ölmesi üzerine, dağınık durumdaki âyetleri ve sureleri birleştirmek amacıyla Hz. Muhammed’in vahiy kâtiplerinden Zeyd bin Sabit başkanlığında bir kurul oluşturdu. Kurulca bir araya getirilen Kuran metnine Mushaf adı verildi.