SİNGAPUR

ing. Slngapore, Güneydoğu Asya'da ada devlet, Malay yarımadasının güney ucunda, K.'de Johor boğazıyla G.'de Singapur boğazı arasında; 618 km2 (komşu 54 adacık dahil);
3 002 800 nüf. (1990).
Başkenti Singapur.
Tipik ekvator ikliminin etkisindedir; yıllık yağış miktarı 2 400 mm. Ortadaki tepelerde Ekvator ormanı. Ada, yarımadaya bir kara ve demir yolu köprüsü ve su gereksinmesini karşılayan bir su borusuyla bağlıdır. Topraklarının dörtte birinde entansif tarım ve hayvancılık yapılır.

TARİH

Malakka boğazının çıkışında stratejik konumlu küçük bir ada olan Singapur (“Aslanlar kertti”), Şrivicaya zamanında Tumasik adında bir limandı. Kısa bir süre Güney Hindistanlı Çolalar (XI. yy. başı), sonra Cavalılar (1275) tarafından işgal edildi; Macapahit’in denetimine girdi. XIV. yy. ortasında, çinli tarihçi Vang Dayüen'e göre, siyamlı korsanların saldırısına uğradı. Johor sultanlığının mülkü oldu. 1819' da, Doğu Hindistan şirketi için boğazlarda bir üs arayan İngiliz sir Thomas Stamford Raffles tarafından işgal edildi. 1824'te Hollanda, İngiliz egemenliğini tanıdı. Raffles, göçü teşvik etti, böylece koloni hızla gelişti. Nüfusunun büyük bölümü Çinli olan Singapur, bölgenin başlıca ticaret ve antrepo limanı oldu; bu rol Süveyş kanalının açılmasıyla daha da arttı. 1826'da malay yarımadasındaki İngiliz ticaret acentaları, Straits Settlements adı altında birleşti; 1832’de Singapur, Penang'ın yerine başkent oldu. Ada, Büyük Britanya için hem iktisadi bir kale hem de Uzakdoğu’ya girişi denetleyen bir müstahkem mevki oldu. Çinli göçmenler de Malezya'ya Singapur'dan geldiler. Ama İngiliz tahkimatları, japon birliklerini durdurmaya yetmedi ve bunlar, 8 aralık 1941’de Malezya’ya çıktılar. Ada, bir hafta süren çarpışmalardan sonra teslim oldu (15 şubat 1942); ingilizler'in dönüşüne kadar (eylül 1945) işgal altında kaldı.

1946'da Singapur, ayrı bir sömürge haline getirildi. Çinliler ilk Yasama meclisi seçimlerini (1948) boykot ettiler. Yeni Meclis seçimlerini (1955), Labour Front (İşçi cephesi) kazandı, iç özerklik ve genel seçim hakkı elde edildi (1958). Halk hareketi partisi (PAP) seçimleri kazandı (1959) ve parti başkanı avukat Lee Kuan Yev, hükümeti kurdu. 1961'de PAP'ın komünizm yanlısı sol kanadı ayrıldı ve Barisan Sosialis’i kurdu. Bağımsız adanın aşırı sol bir politika izlemesinden çekinen Malezya, Borneo' daki İngiliz topraklarını da içine alan bir Federasyon önerdi (1961). Singapur iktisadi ve siyasi özerklik elde etti; 1 eylül 1962'de onaylanan birleşme, 16 eylül 1963'te yürürlüğe girdi. Malaysia’nın doğuşu Endonezya'nın öfekelenmesine yol açtı.

Endonezya'nın bu yüzden ilan ettiği Kontrontasi (çatışma) Sukarno'nun devrilmesine kadar sürdü (1966). Çok geçmeden, özerkliğini korumak ve PAP’ın etkisini, Malezya'ya da yaymak isteyen Singapur'la, egemenliğini güçlendirmeye çalışan ve Malay olmayanların artmasından (Singapur'da % 85, Federasyon'un geri kalan bölümünde % 50'den az) çekinen Kuala Lumpur arasında bir gerginlik baş gösterdi. 1964 genel seçimleri, PAP'ın yarımadaya, ittifak’ın da Singapur'a yerleşme girişiminin başarısız kaldığını gösterdi. Lee Kuan Yev’in, Malaylar'la malay olmayanların eşit olacağı bir "Malaylar Malezyası" önerisi, Malaylar’ın muhalefetiyle karşılaştı. Sonunda, Singapur'un yeniden bağımsızlığına kavuşması için bir anlaşma yapıldı ve 9 ağsutos 1965’te bağımsızlık ilan edildi.

Lee Kuan Yev, belirgin özelliği çalışma çabası olan ve muhalefete yer vermeyen bir rugged society (sözcük anlamıyla "sert toplum”) fikrini savunuyordu. Muhalefet oylarının % 25-30'a varmasına rağmen PAP, 1968, 1972, 1976 ve 1980 seçimlerinde bütün meclis üyeliklerini ele geçirerek fiilen tek parti oldu. Komünizm yanlısı olmakla suçlanan muhalifler düzenli bir biçimde tutuklandı, bazen yıllarca mahkeme önüne çıkarılmadan hapis tutuldu ya da kamuoyu önünde itirafa zorlandılar. Bunların çoğu 1980'e doğru serbest bırakıldı. 1976'da PAR kullandığı yöntemleri "antidemokratik” olarak kınamaya hazırlanan Sosyalist enternasyonalden çekildi. Lee Kuan Yev, iktidarı bırakacağı zaman yerini alacak yeni bir yöneticiler, (teknokratlar) kuşağı hazırlamaya önem verdi. 1980‘de Goh Keng Svee ve Racaratnam, sırasıyla birinci ve ikinci başbakan yardımcısı oldular. Suppiah Dhanabalan, Dışişleri bakanlığına getirildi. 1981'de Benjamin H. Sheares’in (1971 'de Yusuf bin ishak'ın yerine geçmişti) ölümünden sonra sendikacı C. V. Devan Nair onursal cumhurbaşkanlığı görevine getirildi. Yine 1981'de Emekçiler partisi (orta sol) genel sekreteri C. B. Ceyaratnam, bir kısmı Singapur kentinden bir gorunum çimde milletvekili seçilerek 1968'den beri Parlamento'nun ilk muhalif üyesi oldu.

İktisadi ve toplumsal alanda Lee Kuan Yev, yabancı sermaye yatırımlarını kolaylaştırdı. Liman genişletildi; yeni bir uluslararası havalimanı kuruldu (1981); yeterli toprağı olmayan Singapur denizden toprak edindi. 1965'te 581 km2 olan yüzölçümü, 1980’de 618 km2'ye çıktı. Öğrenim, özellikle İngilizce öğrenimi, son derece yarışmacı bir eğitim-sistemi içinde gelişti. Ölüm oranı, etkili bir sağlık örgütlenmesi sayesinde düştü. Singapur’un dünyada nüfusun en hızlı arttığı ülkelerden biri olmasından tedirginlik duyan hükümet, başarılı bir doğum sınırlama politikası uyguladı: 1966'da nüfus,1,8 milyon ve nüfus artış oranı %„ 30 iken, bu rakamlar 1990’da sırasıyla 3 milyon (% 77,7 Çinli, % 14,1 malay ve % 7 hintli) ve %o 12 oldu.

Singapur, İngiliz üssünün kapanmasına (1971), petrol krizlerine ve Malezya'dan ayrılmasına (Singapur, Malezya'nın uluslararası ticaretinin % 50'sini sağlıyordu), rağmen Asya'nın modern işletmelere sahip başlıca sanayileşmiş ülkelerinden biri durumuna geldi. Sanayinin GSYİH'daki payı 1960 yılında % 9 iken, 1990 yılında % 28,5'e çıktı. Hizmet sektörünün payı da aynı tarihte % 63,5 SİNGAPUR'UN oldu. Kişi başına düşen GSMH 1990 EKONOMİSİ verileriyle 10 186 dolar, büyüme hızı % 8,3 olarak gerçekleşti. İşsizlik eritildikten başka, Singapur önemli ölçüde yabancı işgücü davet etti. Asya-doları piyasası, adayı bölgenin başlıca mali piyasası haline getirdi.

Diplomatik alanda, bağımsızlıktan sonra el atılan ilk iş, komşu Malaysia’yla ilişkileri yeni temeller üzerine oturtmak oldu. 1967'de iki ülkenin birbirinden ayrılan paraları, 1973'te birbiriyle değiştirilebilir olmaktan çıktı. Her iki ülke de Endonezya, Filipinler ve Tayland'la birlikte ASEAN'ın (Güney-Doğu Asya ulusları örgütü) kuruluşuna katıldı ve İngiliz üssünün 1971'de kapatılmasından sonra yürürlüğe giren beşli savunma anlaşmasında (Büyük Britanya, Avustralya ve Yeni-Zelanda'yla birlikte) yer aldı. Konfrontasi'nin sona ermesinden sonra, Endonezya'yla ilişkiler normalleşti ve ticari alışverişler yeniden başladı. Ordu kurmasına ve sosyal düzenini iyileştirmesine yardım eden İsrail'e çok bağlı olan Singapur, 1973'te, adadaki rafinerileri (bölgenin en önemli rafinerileri) için gerekli petrolü veren arap ülkelerine ters düşmemek için, bu ülke ile bağlarını kopardı.

Bağlantısızlığına rağmen batı yanlısı olan Singapur, Malaysia'nın yanı sıra başlıca ticari partönerleri olan ABD ve Japonya'yla yakınlığını korudu. Çin'le önce iktisadi, sonra siyasal ilişkiler kurdu. Komünistlerin Çin- hindi’ndeki zaferinden (1975) sonra, yeni rejimleri tanıdı ve onlarla ticari ilişkilere girdi. Ülkede eylül 1988'de yapılan genel seçimleri, bir milletvekilliği dışında, tümüyle Halkçı hareket partisi kazandı. Parti lideri Lee Kuan Yev başbakanlığı kasım 1990'da Goh Chok Tong'a bıraktı. Ağustos 1991'de parlamento dağıtılarak yapılan seçimleri gene Halkçı hareket partisi kazandı (% 61 oy; 81 sandalye üzerinden 77 sandalye).