Türkiye, harf devriminin ardından başlatılan okuma yazmaseferberlikleriyle okur yazar sayısını her geçen yıl artırırken,1927'de yüzde 11 olan okur yazarlık oranı 1935'de yüzde 20,4'e, 1950'deyüzde 33,6'ya, 1960'ta yüzde 39.5'e, 2008 yılında ise yüzde 85.71'eulaştı.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre cumhuriyet tarihinde çeşitlizamanlarda okur yazar seferberlikleriyle cehaletle savaşan Türkiye'de2008 yılı rakamlarına göre okuma yazma çağındaki 64 milyon 241 bin 226kişinin 4 milyon 930 bin 12'si hala okuma yazma bilmiyor.

Cehalet savaşında ilk hamle, 1928 yılının Kasım ayında gerçekleştirilenharf devriminden sonra, yeni harflerle okuma yazma öğretmek amacıylaHalk Mektepleri, Halk Dershaneleri ve Gece Kurslarının ''MilletMektepleri''ne dönüştürülmesiyle yapıldı.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk ve en büyük okuma yazma seferberliği kabuledilen bu dönüşümle öğretmenlerle birlikte aydınlar da okur yazarsayısını artırma çabasına destek oldu.

Bu seferberlikte bir yılda, öğretmen, kitap, bina ve araç gereçyokluğuna rağmen 199 bin 534'ü kadın, toplam 597 bin 10 yetişkine okumayazma öğretildi.

Atatürk'ün ve Cumhuriyet Halk Partisinin önderliğinde 1932 yılındakurulan ''Halkevleri'' de cehalet savaşında önemli rol oynarken, MilletMektepleri (Halk Dershaneleri) aracılığıyla 1928'den 1959 yılına kadaraçılan okuma yazma kurslarında 1 milyon 867 bin 920 kişi eğitim aldı.

Çabalar sonunda 1927'de yüzde 11 olan okur yazarlık oranı 1935'de yüzde20,4'e, 1950'de yüzde 33,6'ya, 1960'ta ise yüzde 39.5'e,2008 yılındaise yüzde 85,71'e ulaştı.

SİLAHLI KUVVETLERİN KATKISI

Herkesin okur yazar olması amacıyla başlatılan mücadeleye Türk Silahlı Kuvvetleri de önemli katkıda bulundu.

TSK, 1928'den günümüze askerlik hizmetleri içindeki erkeklere okumayazma öğretme, temel bilgiler kazandırma ve bir bölümüne de meslekverme konularında rol oynadı.

TSK, 1958'te okuma yazma eğitiminin daha düzenli bir şekilde okullardaverilmesini kararlaştırarak, 1959 yılında Türk eğitim tarihine geçen 16Er Okuma Yazma Okulu açtı. Yasal süresi 15 yıl olan bu okullar 1975yılında kapatıldı. Bu yıllar arasında 532 bin 266 asker eğitim gördü.

UNESCO, Türk Silahlı Kuvvetleri okuma yazma çalışmalarını ''dünyanın endüzenli ve en başarılı halk eğitimi çalışmaları'' olarak ilan etti.

Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı birliklerde okuma yazma öğretimiçalışmaları 8 Şubat 2000 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı veGenelkurmay Başkanlığı arasında imzalanan işbirliği protokolü ile tümbirliklerde devam ediyor.

-100. YIL OKUMA YAZMA SEFERBERLİĞİ-

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumunun 100. yılında, cehaletekarşı verilen savaşlardan en önemlilerinden biri başlatıldı.

Atatürk'ün doğumunun 100. yılını kutlama Milli Komitesi ve Milli EğitimBakanlığı'nın kararı ile 23 Mart 1981'de başlatılan okuma yazmaseferberliği (100. Yıl Okuma Yazma Seferberliği) Millet Mektepleriokuma yazma seferberliğinden sonra düzenlenmiş geniş kapsamlı ikincibüyük seferberlik oldu.

Seferberlik kapsamında 1981-1989 yılları arasında açılan 194 bin 797 kursu, 3 milyon 974 bin 979 yetişkin başarı ile tamamladı.

-1990'DAN SONRASI-

1990 yılındaki nüfus sayımı, 6 ve yukarı yaştaki nüfusta, kadınlarınyüzde 28'inin, erkeklerin yüzde 12'sinin hala okuma yazma bilmediğisonucunu gösterdi.

Okur yazarlık oranını yüzde 100'e çıkarma hedefi doğrultusunda yeniadımlar atıldı. 1992'de Dünya Okuma Yazma Günü olan 8 Eylülde bir kezdaha okuma yazma seferberliği başlatıldı. Doğu ve Güneydoğu AnadoluBölgelerinde okur yazarlığın düşük olduğu 13 ilde okur yazarlığıyaygınlaştırma çalışmaları yapıldı.

Ekim 2000 yılında hayata geçirilen Doğu ve Güneydoğu Anadolu BölgesiSosyal Gelişmeyi ve İstihdamı Destekleme Projesi'nde de yaklaşık 1yılda 64 bin 812'si kadın olmak üzere toplam 151 bin 213 yetişkineğitim aldı.

10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in adına eşi Semra Sezer'inönderliğinde 8 Eylül 2001 tarihinde Ulusal Eğitime Destek Kampanyasıbaşlatıldı. Bu çalışma ile de 8 Eylül 2007 tarihine kadar ülkegenelinde 1 milyon 458 bin 666 vatandaş okuma yazma kurslarında eğitimgördü.

Okuma yazma bilmeyenler arasında kadınların yoğun olması eğitim kampanyalarının amacını da bu yöne itti.

Milli Eğitim Bakanlığı ile UNICEF arasında imzalanan protokol gereği 17Haziran 2003'te Haydi Kızlar Okula Kampanyası başlatıldı.

Van'da başlatılan kampanya ilk yılında kız çocuklarının okullulaşmaoranlarının en düşük olduğu 10 doğu ve güneydoğu ilinde yürütüldü. 2004yılında 23 il daha eklenirken, 2005 yılında bu sayı 53 ile çıkarıldı.2006 yılında ise kampanya 81 ile yaygınlaştırıldı.

Milli Eğitim Bakanlığının organizasyonunda düzenlenen Ana Kız OkuldayızOkuma Yazma Kampanyası ise 6 Haziran 2008'de başladı. Kampanya, okumayazma bilmeyen en az 3 milyon insanın okur yazar hale getirilmesinihedefliyor.

-NÜFUSUN YÜZDE 7,68'Sİ HALA OKUMA YAZMA BİLMİYOR-

Türkiye İstatistik Kurumu'nun 2008 yılına ait verilerine göre 6 ve üstüyaştaki 64 milyon 241 bin 226 kişilik nüfusun 4 milyon 930 bin 12'si(yüzde 7,68) hala okuma yazma bilmiyor. Okur yazar olmayanların yüzde79,98'i ise kadın.

Okur yazar olmayanların sayısı cinsiyetin yanı sıra yaşa göre dedeğişirken, ileri yaş gurubunda okur yazarlık azalıyor. 6-13 yaşarasında okuma yazma bilmeyen 17 bin 147 erkek, 35 bin 973 kadın; 65 veyaş üstü 407 bin 620 erkek, 1 milyon 404 bin 374 kadın var.

İş gücü niteliğindeki 18-54 yaş arasında ise 1 milyon 667 bin 686'sıkadın olmak üzere 2 milyon 56 bin 487 kişi okuma yazma bilmiyor.

Nüfusun 6.61'nin ise okuma yazma bilip bilmediği tespit edilememiş durumda.

kaynak