Denizel zonasyon ve terimleri hakkında bilgi verir misiniz?

7- ANNELİDA

İçsularda Oligochaeta ve Hirudinea sınıflarına ait türler bulunmaktadır. Hermafrodit organizmalardır.
Oligochaeta grubuna ait olanlar serbest yaşayan organizmalar olup, Hirudinea üyelerinin bazı türleri ektoparazit’tir.
Oligochaeta türleri göl verimliliğinde çok önemli olup, birçok bentivor balığın temel besin maddelerindendir.
Oligochaeta türlerinin büyük çoğunluğu çözünmüş oksijen miktarı çok düşük olan ortamlarda bile yaşamlarını devam ettirebilmektedir.

Oligochaeta:

Tipik olarak segmentli, bilateral simetrili, anterior ağız ve posterior anüslü hermafrodit annelidlerdir. Boyları 1 mm’den daha küçük ve 40 cm’den daha büyük olabilir. İlk segment ve birkaç terminal segment dışında her segment 4 demet seta taşır. Bakteri ve diğer mikroorganizmalar tarafından kolonize olmuş otokton ve allokton orijinli sedimenti yerler.Çoğu oligoketler özellikle de tubificidler sedimente başlarını sokarlar, fakat solungaçları ya da solunum apendajlarını taşıyan kuyruk bölümlerini sediment üzerideki suya uzatarak titretirler.
Oligoketlerde üreme değişkendir, az çok sürekli bir periyotta ürerler. Bu sebeple, farklı yaş grupları ayırt edilemez. Doğal populasyonlarda bazı türlerde erginliğe ulaşma 1 yıl kadar sürerken, diğer bazı türlerde 2-4 yıl sürmektedir.Üreme kış sonu ve ilkbaharda sıcaklık 10 oC’nin üzerine çıktığında yoğunlaşır. Yetişkin oligoketlerin çoğunluğu seksüel üremeden sonra ölür.

Oligochaeta: Naididae

Oligochaeta türleri sediment içinde ayrı yerlerde bulunurlar. Naidid oligoketler sediment-su bileşimindeki bölgede yoğun halde bulunurlar. Nadir olarak sedimentin 2- derinliğine yoğun poplulasyon oluştururlar.

Oligochaeta: Tubificidae

Tubificid oligoketler sedimentin 2-. derinliğinde bol olarak bulunurken nadiren derinliğe kadar inerler.Akvaryum balıklarının beslenmesinde canlı yem olarak veya kurutulmuş olarak kullanımı oldukça yaygındır.

8- HİRUDİNEA

Genellikle ekroparazitik olan formları ihtiva eden bu grubun üyeleri karasal, tatlısu ve nadiren de denizel ortamlarda dağılım göstermektedir.Parazitik türler kan veya vücut sıvısıyla beslendikten sonra belirli bir süreliğine dinlenme periyoduna girerler. Bu süre bazı durumlarda 200 gün kadar olabilir.
Üreme genellikle ilkbahar ve yaz başlarında olur ve sıcaklık, populasyon yoğunluğu ve yaşla bağıntılı olarak değişimler gösterebilir. Sülükler genellikle hermafrodit hayvanlardır.Birçok sülük türü 1 yaşında ürer ve üremeden sonra ölür, bazı türler de yılda 2 jenerasyon oluştururlar. Bu türler ilk yıl üremezlerse 2. kışı geçirdikten sonra ürerler ve sonra da ölürler.
Sülüklerin bolluğu göl ve nehirlerin farklı habitatlarına göre oldukça fazla değişim gösterir.

Neden Tıbbi Sülük?

Hirudo medicinalis (Tıbbi sülük) parmak, kulak, burun ve benzeri uzuv kopmaları ve yaralanmalarının tedavisinde kullanılmaktadır. Mikrocerrahi operasyonundan sonra ameliyat bölgesinde kangren oluşumunu engellemek ve küçük damarlardan kan akışını sağlayabilmek amacıyla operasyondan sonra sülük uygulamaları yapılmakta ve başarılı sonuçlar elde edilmektedir.

9- ARTHROPODA

Göl ve akarsu bentozunun en önemli kısmını oluşturur. Ostacoda’dan Amphipoda’ya, Diptera’dan Odonata’ya kadar çok çeşitli ve fazla türle temsil edilen büyük bir gruptur. Littoral’den profundal’e kadar hemen hemen her zonda bulunur. Hayatlarının tamamını suda geçiren türlerin yanında, hayatlarının bir kısmını su dışında geçiren yarı sucul türleri de kapsarlar.

Ostracoda:

Genellikle 1 mm’den küçük boylu bivalv krustaselerdir ve neredeyse bütün sucul habitatlarda yaşarlar.Kabukları yüzeysel olarak coonchostracalara benzer ve rahatsız edilmedikleri zamanlarda açık dururlar.Ostracod’lar cladocerler gibi omnivordur ve bakteri, alg, detritus ve diğer mikroorganizmalar üzerinden filtrasyonla beslenirler.
Birçok tür partenogenetik üreme göstermesine karşın bazı türlerde syngamik üreme gözlenmektedir. Partenogenetik üreyen bazı türlerde erkek bireylere rastlanılamamıştır. Yumurta gelişimi sıcaklıkla ilgili olup günlerden aylara kadar değişim gösterebilir. Yavrular nauplius olarak adlandırılır ve ergin olana kadar 9 değişim geçirirler.

Mysidacea:

Boyları 3 cm’ye kadar ulaşabilen, kerevit yada karidesleri andıran hayvanlardır.
Vücutlarındaki uzantı veya ekstremiteler uzamış olmasına rağmen, çok sayıda seta taşır ve genel olarak aktif yüzme için büyük ölçüde değişikliğe uğramışlardır.
Üreme sadece sonbaharın soğuk periyodu, kış ve ilkbaharın başlangıcında meydana gelir. Her bir kuluçkalamada yaklaşık 40 yumurta bulunur ve bu yumurtalar dişinin ventralindeki bir kesede (marsupium) tutulurlar.
Solungaçları olmayışı yüzünden mysidler karapasları sayesinde solunum yaparlar. Fazla oksijene ihtiyaç duymaları ve soğuk seven formlar olmaları sebebiyle sadece oligotrofik göllerde dağılım gösterirler.
En önemli iki cins olan Mysis ve Neomysis üyeleri, bariz ve hızlı diurnal göçler yaparlar.

İsopoda:

Genelde karasal ve denizel formlar olmalarının yanında bazen de göllerin ve derelerin bentozunda görülürler. Genellikle boyları 2 cm’den daha küçük olup vücutları dorso-ventralden yassılaşmıştır. Bir dişi birkaç yüz yumurta yapabilir ve yumurtalar ile genç bireyler yaklaşık olarak 1 ay boyunca dişi bireyin kuluçka kesesinde kalırlar. Üreme sıcak mevsimlerde, ilkbahar ve yaz başlangıcında meydana gelir. Asellus bireyleri yumuşak ve erimsiz sularda kesinlikle bulunmamaktadır.

Dekapoda:

Geneli denizel olan bir grup olup, dünya genelinde çok büyük bir tür sayısıyla temsil edilirler. Bu gruba dahil olan türler içinde çok ekonomik olan Istakoz, Karides ve Kerevit oldukça önemlidir. İçsularımızda yaşayan en önemli ve ekonomik türler Astacus genusuna dahildir.
Kerevitler omnivor hayvanlar olmalarına rağmen öncelikle algler ve daha büyük sucul bitkiler ile beslenirler, nadiren de leş yerler. Erkekler dişilerden daha hızlı gelişim gösterir.
Her iki cinsiyet de 2 yaşından sonra cinsel olgunluğa erişir. Dişiler yumurtalarını pleopodlarına yapıştırarak açılana kadar korurlar. Kanibalizm genellikle sık görülür.

Amphipoda:

Genellikle denizel formlar olup, tatlısulara adapte olmuş birkaç önemli cinsi içinde bulunduran bir gruptur. Palaearktikte tatlısulara adapte olmuş en önemli iki cins Gammarus ve Echinogammarus cinsleridir. Birçok türü oldukça küçük olup (5-), lateralden yassılaşmış bir vücut yapısı gözlenir. Ponteporeia dışındaki tüm cinsler bentozda yer almaktadır.

10- MOLLUSCA

Gastropoda

Bivalvia

BİR PROSOBRANŞ GASTROPODUN GENEL ANATOMİK YAPISI (ALTTA)

Pulmonat gastropodların genel anatomik yapısı

BIVALVIA

Anatomik görünüm

GASTROPODA
• Bithniidae
• Hydrobiidae
• Lymnaeidae
• Melaniidae
• Physidae
• Planorbidae
• Valvatidae
• Viviparidae
• Neritidae

11.İNSECTA

• Ephemeroptera
• Odonata
• Plecoptera
• Megaloptera
• Trichoptera
• Heteroptera
• Coleoptera
• Diptera

Tür sayısı açısından en fazla bu classiste tür vardır. Çoğunluğu karasal türler oluşturur.
Kitin iskeletleri olduğu için büyümek için deri değiştirmek zorundadırlar
Hemiptera, odanata, plecoptera ve ephemeroptera yarı metamorfoz geçiren gruplardır.
Yavrular genellikle nimf şeklindedir. Larvadan farklı olarak nimflerin ayakları vardır.
Diptera, trihoptera ve megaloptera tam metamorfoz geçirirler.
Coleoptera ve hemiptera ergin bireyleri suda yaşamaya devam ederler.

• Odonata (yusufçuklar)

Zygoptera veAnisoptera olmak üzere ikiye ayrılırlar. Ömürleri 5 hafta veya 5 yıl arasında değişir. Clasping organ: dişiyi yakalamaya yarar. Yavrular 2 ila 5hafta da yumurtadan çıkarlar.

• Ephemeroptera (mayıs sinekleri)

Erginlerin ömrü 1 veya 3 gündür. Tamamen suculdurlar. Çiftleştikten sonra ölürler akarsularda yaşarlar. 2 yıl boyunca nimf halinde yaşadıktan sonra erginleşirler. Sığ dere ve göllerin littoral bölgelerinin karakteristik türleridir. Genelde oksijenin bol olduğu temiz akarsularda yaşarlar fakat ortamdaki oksijen değişimlerine solungaçlarının hareketi sayesinde adaptasyon gösterebilirler.

• Plecoptera (taş sinekleri)

Temiz su indikatörleridir. Karasal nimf devresinde suculdurlar. Temiz dere ve kaynak sularında yaşar. 1ile 3 yılda 30 kez deri değiştirirler.

• Hemiptera (yarım kanatlılar)

Genelde karasaldılar birkaç sucul formları vardır. Kışı ergin safhada geçirenler nemli sedimentte bulunur. 5 kez deri değiştirir ve bir iki ayda ergin olurlar. Bir yıl civarı yaşarlar. Su üzerinde hareket edebilirler.

• Diptera (gerçek sinekler, çift kanatlılar)

Chironomus sp (sivri sinek sokan tür)
Chaoborus sp

Larvalı böceklerdir. Diurnal göç yaparlar. Tam olarak metamorfoz geçirirler. Akarsu ve göllerin bentik fauna elemanlarıdır. Larva döneminde üç dört kez deri değiştirler. Larval evre birkaç haftadan iki üç yıla kadar değişebilir. Larva safhasında deri solunumu veya kan solungaçlarıyla solunum yaparlar. Kanlarında hemoglabin benzeri yapılar sayesinde çok az oksijen seviyelerinde bile yaşarlar.

• Trichoptera (evcikli böcekler)

Ömürleri bir yıldır. Erginleri sıcak periyotlarda yaşarlar. Mayıs ve ekim aylarında ürerler bir ile üç haftada gelişim tamamlanır. Larvalar genelde substratumu oluşturan partiküllerden kendilerine evcik yaparlar. İçine aldığı suyu kullanarak solunum yapabilirler. Beslenmede ağımsı bir yapıyla avlanabilirler. Omurgasızlarla beslenirler. eviklerinde tür tayini yapılır.

• Lapidoptera (kelebekler)

Bu grupta bulanan birkaç güve türünün larval evreleri suculdur.
• Neuroptera (sinir kanatlılar)

Sisyridae familyası sucul dur sünger sineği. Tam metamorfozludur.

• Megaloptera (dev kanatlılar_ çamur sinekleri)

Corydalidae ve Sialidae familyaları suculdur. Tam metamorfoz geçiririler. Nimfleri bentos için önemli olabilir. Bizde çok türü yok.

• Coleoptera (kınkanatlılar)

Suda bulunurlar oldukça bol bulunurlar. Bir yıl yaşarlar 3 kez deri değiştirir. Larva gelişimi bir ay sürer erginleşince suda yaşamaya devam eden türlerde vardır. Atmosferden solunum yaparlar. Omnivor ve karnivordurlar. Bazı larvalarda solungaç gibi yapılar oluştuğu gözlenmiştir. Az verimli göllerde chisonomidler daha verimli göllerde oligochaetler dominattır.

kaynak

MsXLabs Üye Girişi