Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu'da Yapılan Arkeolojik Kazılar

Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Anadolu'da Yapılan Arkeolojik Kazılar

Didyma (Didim)

Didyma’da kazılara 1904 yılında Theodor Wiegand tarafından başlanmıştı ve bu yedinci sezonu idi. Wiegand, 1895–99 yılları arasında Priene’de kazılar yapmış, 1899’dan bu yana da Berlin Kraliyet Müzeleri temsilcisi sıfatı ile Milet ve Didyma’da kazılarını sürdürmekteydi. 47 yaşındaki bu sanat tarihçisi dünya çapında şöhrete sahip bir arkeolog olma yolunda hızla ilerliyordu. 1900 yılında Priene’yi gezmeye gelen Alman sanayi ve finans devi Georg Siemens’in kızı Marie von Siemens ile tanışıp evlenmişti. Çift, on yıldır İstanbul’da, Arnavutköy’de yaşıyordu. Yaşadıkları ev, kütüphanesi ve arşivi ile birlikte zaman içinde Berlin Kraliyet Müzeleri’nin kazı istasyonu haline gelmişti. Wiegand bu yılın başında, uzun zamandır beklediği müjdeyi almış, Berlin Müzesi Eski Eserler Bölümü Müdürü olmuştu. Dolayısıyla, bu Anadolu’da son kazı sezonuydu, sonbaharda eşi ve iki oğlu ile birlikte Berlin’e taşınacaktı.

Didyma 1911 kazısında bir mermer blok taşınıyor.

Öte yandan, Didyma Apollon Tapınağı kazılarında ciddi sorunlar yaşanıyordu. Charles Thomas Newton’un 1857-58 de yaptığı ufak kazıyı saymazsak bile, 1873’de Olivier Rayet ve Albert Thomas, ardından 1895’de Bernard Haussoullier ve Emmanuel Pontremoli ile sürdürülen arkeolojik kazılar tapınağa faydadan çok zarar vermişti. Gerçi tapınağın üzerinde bulunan tepede inşa edilmiş birkaç ev satın alınıp yıkılmıştı. Fakat burada açılan 60 m uzunluğunda, 8 m derinliğindeki çukur, köylülere işlenmiş hazır taşlar bulabilecekleri bir taş ocağı işlevi sağlamaktan öteye gidememişti.

Didyma 1896, çizim: Haussoullier

Cephenin açılmasından sonra gerçek ölçüler ortaya çıkmış ve tapınağın 60x120 m’lik inanılmaz boyutları karşısında herkes ümitsizliğe kapılmıştı. Fransız kazılarının ardından kazıyı devralan Wiegand’ın 1905 yılında başlattığı çalışmalar, her yıl altı ile dokuz ay arasında sürdü. Aslında yapılan bu işe tam anlamıyla bir arkeolojik kazı demek yanlıştır, bu son derece büyük bir inşaat faaliyetiydi. Aylar ve yıllar boyunca tonlarca ağırlıkta mermer bloklar bir yerden başka bir yere taşınıp yerlerine yerleştirildi. Bu yüzden ekipte Armin von Gerkan, Friedrich Krauss, Oskar Ziegenaus gibi yapı uzmanları da görev aldı. 1911 yılına gelindiğinde tapınağın üstündeki köy evlerinin tümü satın alınmış, yıkılmış ve tapınağın avlusu ile cella ve proanos tümüyle açığa çıkmıştı. 1911 sezonunda ise, hafriyat kaldırma ve taş blokların taşıma işlemi tapınağın doğu cephesinde devam etti. Merdivenlerin tümü ortaya çıkarıldı ve ante duvarlarının bir kısmında restorasyonlar yapıldı.

Didyma 1896

MsXLabs Üye Girişi