düzen

Antik Çağ mimarlığında daha çok sütun ve saçaklıkların düzenlenmesiyle birbirinden ayrılan beş temel üslup. Başlıca beş düzen vardır. Bunlar Dor, İon, Korent, Toskana düzenleri ile İon ve Korent düzenlerinden türetilmiş kompozit düzendir. Bir düzenin en belirleyici parçası sütun başlığıdır. Ama bütün düzenler arasında, ayrıntılarda da birçok farklılık vardır.

Rönesans ve barok dönem mimarları, Romalı mimar Vitruvius’un İÖ 1. yüzyılda yazdığı De architectura (Mimarlık Üzerine) adlı yapıtından yola çıkarak geliştirdikleri bir estetik yasası ile klasik düzenlerin kullanımını kurala bağladılar. Buna göre Dor ve Toskana düzenleri yapının zemin katında, İon düzeni orta katta, Korent düzeniyle kompozit düzen de üst katta kullanılmalıydı (bak. binişik düzen). Kurallar ayrıca, düzenlerin bütün öğelerinin oranlarını belirliyor, Yunanlıların hayal bile edemeyecekleri, Romalıların da ender olarak dikkate aldıkları ince ayrıntıları dahi kapsıyordu. Ayrıca bak. Dor düzeni; İon düzeni; korent düzeni; kompozit düzen; Toskana düzeni.