Gümüş grisi renginde bir metal olan tungstenin atom numarası 74 ve atom ağırlığı 183.85' dir. Tungsten 3 410 °C ile en yüksek erime noktasına sahip en ağır elementtir. Yoğunluğu 20 °C de 19.3 g/cm 'dür. Aşınmaya karşı direnci, ısı ve elektrik iletkenliği yüksek, genleşme katsayısı düşüktür. 1 650 °C'den yüksek sıcaklıklarda tungsten en yüksek gerilim mukavemetine sahiptir.
Yirmiden fazla tungsten ihtiva eden mineral mevcutsa da, ancak şelit ve volframit ekonomik olarak işletilen tungsten mineralleridir. -Şelit (CaWÜ4)
Bileşimi kalsiyum volframittir. Saf halde iken %80.6 WÜ3, %64 W içerir. Beyaz, kirli beyaz, sarımsı, pembemsi renklerde bulunmaktadır. Sertliği 4.5, yoğunluğu 6 g/cm tür. Yumuşak ve kırılgandır.
-Volframit (Fe, Mn)WÜ4+2 +2
Değişik oranlarda Fe ve Mn karışımı gösteren tungsten mineraline genelde volframit denir. %20'den fazla FeÜ içeren mineral Ferberit (FeWO4), %20'den fazla MnÜ içeren mineral Hübrenit (MnWÜ4), aradakiler ise volframit olarak adlandırılır. Wolframit %60 W ihtiva eder.
Rengi siyah olup, sertliği 5.5, özgül ağırlığı 7.5 g/cm tür
Dünyada Durum Rezervler
Tungsten yerkabuğunda ortalama 1-1.3 ppm oranında bulunmakta olup, nadir elementler grubunda düşünülebilir. Mağmatik kayaçlar arasında, granitler en yüksek ortalama (1.5 ppm) konsantrasyona sahiptir. Tortul kayaçlar ise 1-2 ppm konsantrasyona sahiptir. Temel tungsten kaynağı metamorfik kayaçlar olduğu halde, muhtemel konsantrasyonu belirlemek için yeterli veri yoktur. Birçok yatakta tungsten az yada çok bakır, kalay, bizmut, antimuan yada molibden mineralleriyle birlikte bulunur. Bazı yataklarda ise diğer ürünlerin eş zamanlı ürünüdür.
Tungsten yataklarının oluşumunda hidrotermal çözeltiler önemli rol oynamaktadır. Tungsten, kristalleşen magmanın geride kalan akışları içinde tungstat iyonu, tungstik asit yada sodyum tungstat halinde konsantre olur ve yan kayaçla olan dokunak bölgelerinde volframit ve şelit olarak çökelir. Mineral oluşumu demir, mangan ve kalsiyumun aktiviteleriyle kontrol edilmektedir.
Dünya rezervlerinin yaklaşık %50'sini oluşturan ve ekonomik önem taşıyan şelit, kalsiyum tungstattır.
Tungsten'in çoğunlukla üretildiği yataklar, kontak metamorfik yataklar, hidrotermal damarlar ve ağ tipi oluşumlardır.
Dünya toplam tungsten rezervi 3 300 000 ton olarak tahmin edilmekte olup, bunun 2 042 000 tonu işletilebilir rezerv olarak kabul edilmektedir. Belirlenen rezervler bugünkü talep bazında 57 yıl yetecek düzeydedir (Minerals Handbook, 1998-1999).
Dünya tungsten kaynaklarının % 27.5' i gelişmiş ülkelerde, % 15.2' si gelişmekte olan ülkelerde, % 57.3' ü ise Çin ve Rusya'da bulunmaktadır.
Dünya tungsten maden üretimi ve üretim kapasiteleri Tablo 2.2' de verilmiştir. Dünya tungsten maden üretimi, 1995 yılında 36 883 ton, 1996' da ise 35 917 ton olarak gerçekleşmiştir. Mevcut maden üretim kapasitesi ise 44 150 ton dur.
1996 yılında Çin, dünya tungsten maden üretiminin 26 700 tonunu gerçekleştirmiş olup, dünya toplam maden üretimindeki payı % 74.3 olmuştur. Diğer taraftan 1996 yılında gelişmiş ülkelerdeki üretimin payı % 6.2, gelişmekte olan ülkelerin maden üretimindeki payı ise % 4.9 olarak gerçekleşmiştir.
Yine Çin ve Eski Sovyetler dışında kalan birçok ülkede şirketler, örneğin Kanada ve Avustralya'da, çeşitli nedenlerle kendileri için uygun olmayan pazar koşullarının sonucu üretimlerini geçici olarak durdurmuşlar veya madenlerini kapatmışlardır.
Yıllık üretim değeri 1997 yılı fiyatlarıyla, WO3 içeriği olarak, 455 milyon US $ dır (Minerals Handbook, 1998-1999).
Konsantre Tüketim ve Talep Artışı
Uluslararası Tungsten Endüstri Derneği (International Tungsten Industry Association)' nin belirlediği tahmini talepler Tablo 2.3' de verilmiştir. Buna göre, 1995' de 44 600 ton olan tungsten talebi 1996' da 37 300 ton olarak tahmin edilmiştir.
1996 yılı itibariyle Batı Ülkeleri 24 850 ton tungsten talebi ile ilk sırada yeralmakta bu ülkeleri 11 000 ton ile Çin izlemektedir.
Tungsten konsantresi tüketim (talep) artış hızları ise Tablo 2.4' de verilmiştir. Dünya tungsten konsantre talebi 1970'lerde % 0.6'lık bir artış gösterirken, 1980'lerde talepte % 1.4'lük bir gerileme görülmüştür. 1970'lerde Avrupa Birliği ve Japonya'da görülen gerileme 1980'lerde Doğu Avrupa Ülkeleri dışında kalan bütün ülkelerde görülmüştür. Gerilemenin bir kısımın tungsten ihtiyacının ikincil kaynaklardan sağlanmış olması ve/veya mevcut konsantre stoklarının kullanılmış olması nedeniyle meydana geldiği sanılmaktadır. ABD'de 1995'de 2 390 ton, 1996'da ise 2 670 ton tungstenin ikincil kaynaklardan üretildiği bu oranın mevcut ihtiyacın 1/15'i olduğu, buna karşın Batı Avrupa Ülkeleri'nde bu oranın % 25-30' lara ulaştığı tahmin edilmektedir (Minerals Handbook, 1998-1999).
MsXLabs.org & MTA
