Kamu Davası
MsXLas.org
Kamu davası, sanığın ceza yargı makamlarınca kovuşturulmasını sağlamak üzere savcının kamu adına açtığı dava. Kamu davasında davacı suçtan zarar gördüğü kabul edilen devlettir; bu nedenle kamu davasına “devletin kovuşturması” adı da verilir. Kamu davası asıl ceza davası ya da ikincil ceza davası biçiminde olabilir. Asıl ceza davası bir kimseye bir suç yüklenmesi ve bu suç yüklemenin yargılamasının yapılarak karara bağlanmasıdır. Yasal hakların geri verilmesi ve bir malın zor alımı amaçlarıyla açılan davalar da ikincil ceza davası örnekleri arasında yer alır. Türk ceza yargılaması sisteminde, Alman ceza yargılama sisteminde de kabul edilmiş olduğu gibi, kamu davasının ayırt edici ilkeleri mecburilik, kendiliğindenlik ve devamlılıktır. Savcılık, kamu davası açılmasını gerektirecek yasal koşulların gerçekleşmesi durumunda harekete geçmekle yükümlüdür. Kişilere eşit davranılması ve keyfiliğin önlenmesi açısından bir güvence oluşturan bu ilkenin iki istisnası vardır; Sanığın belirli bir suçtan dolayı cezalandırılmış olması ve ikinci bir suçtan göreceği cezanın bu cezaya bir etki yapmayacağının anlaşılması ya da şahsi davaya konu olabilecek bir suçun söz konusu olması. Öte yandan kamu davasının açılmasını savcının takdirine bırakan sistemler de vardır. Ceza kovuşturması kamu yararına dayandığından, savcının ceza davasını kendiliğinden (resen), yani bir uyanya ve isteme gerek kalmadan açması gerekir. Bazı durumlarda ise savcının davayı kendiliğinden açmaması kamu yararına daha uygun olabilir. Bu durumlarda savcının dava açabilmesi için yetkili makamın izni ya da mağdurun şikâyette bulunması gerekir. Bunlar, takibi izne ya da şikâyete bağlı suçlardır. Ceza muhakemesi şartı niteliği taşıyan izin ve şikâyet gibi koşulların kabul edilmesinin amacı kamu davasının mecburiliği ilkesinin bir ölçüde yumuşatılmasıdır. Kamu davalarında savcı ceza davasını yürütmekle de yükümlüdür. Bu nedenle davayı geri alamaz. Yargılamanın sürdürülmesine engel yasal bir neden bulunmadıkça, savcının mahkûmiyet ya da beraat kararı alınıncaya değin iddia görevini yapması gerekir. Savcı dava sonunda sanığın suçsuz olduğu kanısına varırsa beraatini isteyebilir. Ayrıca savcı, adalet bakanının dava açma emri üzerine açtığı kamu davasının sonunda da sanığın beraatini isteyebilir.
