Hırvatistan Cumhuriyeti

Balkan Yarımadası'nda devlet. Batıda Adriyatik Denizi'ne kıyısı vardır; kuzeybatısında Slovenya, kuzeyinde Macaristan, doğusunda Sırbistan ve güneyinde Bosna-Hersek'le sınırlıdır.

Ülke toprakları üç bölüme ayrılır: güneyde Adriyatik'le Drava Irmağı (Macar sınırı) arasında asıl Hırvatistan bulunur; bu bölgede birçok ürün ekilir (tahıl, tütün, bağcılık), ormancılık veya Karst platonlarında koyun yetiştiriciliği ve ekim yapılan büyük polyeler vardır; doğuda, Drava ve Sava ırmakları arasında, Slavonya'nın verimli ovaları vardır (tahıl, sığırcılık); batıdaki İstria'da, Akdeniz iklimi hüküm süren ve teraslama ekim yapılan Dalmaçya kıyıları boyunca Bosna-Hersek'e kadar uzanan Dinar Sıradağları (Kapela, Velebit, Dinara) ve adalar bulunur. Yüzde 80'i Hırvat ve Katolik olan nüfusun yüzde 15'i Sırp'tır.

Kısa zaman önce sanayileşmeye geçilirken, yerel doğal kaynaklarla (İstria kömürü [Raşa'da], linyit, petrol [Sisak Rafinerisi] ve Slavonya'da doğal gaz, hidroelektrik) birlikte İstria ile Dalmaçya'daki demir filizi (Caprag çelik fabrikası) ve boksit (Razine dökümevi) kaynakları kullanılabilmiştir. Başlıca şehirler olan Karlofça, Osijek, Pula, Rijeka, Sibenik, Sisak, Slavonski, Brod, Split, Varazdin ve Zagreb'de birçok sanayi kolu gelişmiştir (metalürji, makine, tekstil, kimya, gıda, vb). Dalmaçya kıyısı ve adalarda (Cres, Krk, Losinj), ayrıca Brioni, Dubrovnik, Split, Zadar ve İstria'da (Opatija, Porec, Rovinj) turizmle uğraşılır. Bir otoyol, Zagreb'i İtalya ile Belgrad'a bağlar ve kuzeydeki birçok kaplıca merkezine veya daha içerilerde olan göllerle çevrili Plitvice Ulusal Parkı'na kolaylıkla gidilebilmesini sağlar.

Hırvatistan 925'te krallık hâline geldi ve 1102'de Macaristan Krallığı'yla birleşmek zorunda kaldıktan sonra Habsburglar'ın hâkimiyeti altına girdi. Bununla birlikte, kendi unvanı (ban) ve diyeti olan özerk bir yöntemi muhafaza etti. Türkler, 1526-1699 yılları arasında ülkenin bir bölümünü işgal ettiler. Hırvatistan, I. Napolon döneminde, İllyria eyaletlerinden biri oldu.XIX. yy'da, Hırvatlar ulusal ve siyasal bir uyanış yaşadılar. 1848'deki devrimci patlamadan yararlanıp Habsburgların yanında yer alarak Macaristan'a başkaldırdılar; ama ikili Avusturya-Macaristan monarşisi onlara XIX. yy sonunda sadece dille ilgili tavizler verdi. Hırvatlar, 1918'de Sırplar ve Slovenlerle birleşerek Yugoslavya Krallığı'nı oluşturdular.

Bununla birlikte, Belgrad'ın merkezîleştirme politikası, çok geçmeden Hırvat milliyetçilerinin saldırılarına uğradı. Hırvat milliyetçileri, Yugoslavya'nın Mihver Devletleri tarafından işgal edilmesini fırsat bilerek Sırbistan'dan koptular ve Nisan 1941'de, kurulur kurulmaz Hitler ve Mussolini tarafından tanınan "bağımsız" bir devlet oluşturdular. 1945'te Hırvatistan, Federal Yugoslavya Devleti'ne bağlı bir halk cumhuriyeti oldu. Hırvatistan 1991'de bağımsızlığını ilân etti ve BM'nin Mart 1992'deki müdahalesine kadar Yugoslav federal kuvvetlerinin yürüttüğü silâhlı bir saldırıya karşı koymak zorunda kaldı.