Necil Kazım Akses

Türk besteci
(İstanbul 1908 - 16 Şubat 1999).

İlkokuldayken keman ve viyolonsel dersleri aldı. Lise yıllarında Cemal Reşit Rey le armoni çalıştı. Viyana Devlet müzik ve temsil akademisi’nde viyolonsel, besteleme öğrenimi gördü. Prag Devlet konservatuvarı'nda Joseph Suk’un yüksek besteleme öğrencisi oldu. Alois Haba’yla çeyrek ve altıda bir ton dizisi müziği üstüne çalıştı. Yurda dönünce, Paul Hindemith ile birlikte Ankara Devlet konservatuvarı'nın kuruluş çalışmalarına katıldı ve bu okulda besteleme öğretmeni oldu. Ankara Devlet konservatuvarı müdürlüğü, Güzel Sanatlar genel müdürlüğü. Bern ve Bonn kültür ataşelikleri ve Ankara Devlet opera ve balesi genel müdürlüğü yaptı. 1971’de "devlet sanatçısı" unvanını aldı 1972 de emekli oldu. Ankara Devlet konservatuvarı’nda besteleme derslerini sürdürmektedir Geleneksel müzik birikimimizden, çoksesli, evrensel bir müzik yaratmaya çalışan Türk beşlerı’nden olan Akses, gençliğinde, çağdaş yazım tekniklerini incelediyse de, “modal çok seslilik" diye nitelenebilecek bir yazımın sınırları içinde kaldı. Yaratıcılığının ilk döneminde, daha çok halk müziği, daha uzun olan ikinci dönemindeyse klasik Türk müziği birikiminden yararlandı.

1957’de Alman Federal Cumhuriyeti 'Birinci sınıf hizmet nişam"nı, 1963'te İtalya cumhuriyeti "Hizmet nişanı” 1973'te "Commendatore" rütbeleri nişanı ile Tunus cumhuriyeti "Burgiba sanat-kültür nişanı" aldı.

Yapıtları: Arelüö fügler (1929), Beş piyano parçası (1930), Allegro Feroce (1930), Poem (1930), Piyano sonatı (1930), Flüt-piyano sonatı (1933), Üç poem (1933), Mete (bir perdelik opera, 1934), Çiftetelli (orkestra için senfonik dans, 1934), Şiir ve müzik (1935), Minyatürler (1936), çokseslendirilmiş türkül (1936),Sophokles’in Antigone oyunu içi' müzik(1936),Sophokles’in Kral Oidipts oyunu için müzik (1936), Julius Caesar için müzik (1936), Konservatuvar marşı (koro ve orkestra için U. Cemal Erkin il' birlikte, 1940), Anka, J Kalesi (sen'onik şiir. 1942), Yaylı çalgılar için üçlü (1945), Poem (çello ve orkestra için, 1946), Yaylı çalgılar için dörtlü (1946), Eşliksiz çoksesli koro kompozisyonları (1947), Timur (opera, tamamlanamadı, 1956), Eskilerden iki dans (1960), On piyano parçası (1946), On türkü (eşliksiz karma koro için, (1964), Portrelet (1965), Senfoni (No. I, 1966), Konçerto (1969), Itri'nin Nevâ-Kâr'ı üzerine Scherzo (büyük orkestra için, 1970), Yaylı çalgılar için dörtlü "Ağıt Kuartet" (1971), Cumhuriyet'in 50. yıl marşı (1973), Sesleniş (1973), Senfonik destan (1973), Sololar geçidi (Timur operasından, 1974), Şiirlere müzik (1975), Bir divandan gazel (1976), Viyola konçertosu (1977), Capriccio (1977), Yaylı çalgılar orkestrası için senfoni (1978), Yaylı çalgılar için dörtlü (1979), 3. Senfoni (1979-80), Idil (solo viyolonsel ve orkestra için, 1980), Barış için savaş (senfonik şiir, 1981), İstanbul'a gönül veren ozanlar (çoksesli koro için, 1983), 4. Senfoni (1983).