Guillain-Barre Sendromu Genel Bakış
Guillain-Barre sendromu nadirdir, fakat bağışıklık sisteminin periferik sinir sisteminin sağlıklı sinir hücrelerine saldırdığı ciddi bir otoimmün hastalıktır. Bu durum güçsüzlük, uyuşma ve karıncalanmaya yol açar ve sonunda felce neden olabilir. Bu durumun nedeni bilinmemektedir, ancak genellikle mide gribi veya akciğer enfeksiyonu gibi bulaşıcı hastalıklar tarafından tetiklenir.
Guillain-Barre nadirdir. Mayo Clinic'e göre, her 100.000 kişiden sadece bir ya da ikisi etkileni.
Nedenler
Guillain-Barre sendromunda, kişinin bağışıklık sistemi kendi periferik sinir sistemine saldırır. Periferik sinir sistemindeki sinirler beyninizi vücudunuzun geri kalanına bağlarlar ve kaslarınıza sinyal gönderirler. Bu sinirler zarar görmüşse, kasların beyninizden aldığınız sinyallere yanıt vermesi mümkün olmayacaktır.
Guillain-Barre'ın kesin nedeni bilinmemektedir. Olguların yüzde altmışında akciğer enfeksiyonu veya gastrointestinal enfeksiyonu takiben gelişmiştir. Aşağıdaki enfeksiyonlar Guillain-Barre ile ilişkilendirilmiştir:
Campylobacter jejuni enfeksiyonu. Campylobacter ABD'de diyare hastalığının en yaygın bakteriyel nedenidir. Campylobacter enfeksiyonu aynı zamanda Guillain-Barre için en yaygın risk faktörüdür. Genellikle, az pişmiş gıdada özellikle kümes hayvanlarında bulunur.
- influenza (grip)
- sitomegalovirüs (herpes virüs suşu)
- Epstein-Barr virüsü enfeksiyonu (mononükleoz)
- mikoplazma pnömoni (bakteri benzeri organizmaların neden olduğu 'atipik pnömoni')
- HIV veya AIDS
Herkes Guillain-Barre olabilir ancak genç yetişkinler ve yaşlılar yüksek risk altındadır.
Son derece nadir durumlarda, insanlar bir aşı olduktan günler ya da haftalar sonra bu bozukluğu geliştirebilir. Gıda ve İlaç İdaresi (Food and Drug Administration) (FDA) ile birlikte Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin (Centers for Disease Control and Prevention) (CDC) aşıların güvenliğini izlemek ve yan etkilerinin erken uyarı işaretlerini tespit etmek için sistemleri vardır. İzleme sistemleri aşılardan sonra meydana gelen herhangi bir Guillain-Barre vakasını kaydeder (CDC).
Belirtiler
İlk belirti genellikle ayak parmakları, ayak ve bacaklarda bir karıncalanma hissidir. Karıncalanma yukarıya, kol ve parmaklara doğru yayılır. Belirtiler çok hızlı ilerleyebilir. Bazı insanlarda, hastalık birkaç saat içinde ciddileşebilir.
Guillain-Barre belirtileri şunlardır: - el ve ayak parmaklarında karıncalanma veya iğne batma hissi
- bacaklardan vücudun üst kısmına geçen ve zamanla kötüleşen kas güçsüzlüğü
- dengeli yürümede güçlük
- göz ya da yüzü hareket ettirmede, konuşma, çiğneme veya yutmada zorluk
- şiddetli bel ağrısı
- mesane kontrolünün kaybı
- yüksek kalp hızı
- solunum zorluğu
- felç
Tanı
Guillain-Barre'ı ilk başta teşhis etmek zordur. Bunun nedeni belirtilerin botulizm, nörolojik hastalıklar, ağır metal zehirlenmesi, ya da menenjit gibi sinir sistemini etkileyen diğer durumlarınkine çok benzer olmasıdır.
Doktorunuz belirli belirtiler ve tıbbi geçmişiniz hakkında sorular soracaktır. Karşılaştığınız herhangi bir olağandışı belirtiyi ve son zamanlarda veya geçmişte geçirdiğiniz herhangi bir hastalık veya enfeksiyon varsa doktorunuza mutlaka söyleyin.
Aşağıdaki testler tanıyı doğrulamaya yardımcı olmak için kullanılır:
Belden Sıvı Alınması
Bu test aynı zamanda bir lomber ponksiyon olarak adlandırılır. Belden su alma işlemi belde omurgadan az miktarda sıvı alınmasını içerir. Bundan sonra sıvı, protein seviyelerini tespit etmek için test edilir. Guillain-Barre olan kişilerin beyin-omurilik sıvısındaki protein tipik olarak normalden daha yüksek düzeydedir.
Elektromyografi
Bir elektromyografi bir sinir fonksiyon testidir. Bu doktorunuzun kas güçsüzlüğünün, sinir hasarı veya kas hasarından kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmesine yardımcı olmak için kasların elektriksel aktivitesini okur.
Sinir İletimi Testleri
Sinir iletim çalışmaları, sinirlerinizin ve kaslarınızın küçük elektrik darbelerine ne kadar iyi yanıt verdiğini test etmek için kullanılabilir.
Tedavi
Guillain-Barre olan tüm hastalar yakın gözlem için hastaneye yatmalıdır. Semptomlar hızla ilerleyebilir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Ağır vakalarda, felç tüm vücudu etkileyebilir. Felç diyafram ve göğüs kaslarını etkileyerek kişinin nefes almasını önlerse ölüm meydana gelebilir.
Guillain-Barre iyileşmez. Ancak, çoğu insanda (yaklaşık yüzde 85), hastalığın belirtileri stabilize olacak ve altı ila 12 ay içinde tam olarak iyileşeceklerdir.
Tedavi belirtilerin şiddetini azaltmaya yöneliktir. Tedavisi şunlar olabilir:
Fizik Tedavi
İyileşmeden önce, bir bakıcının kollarınızı ve bacaklarınızı el yardımıyla hareket ettirmesi gerekebilir. Bu, kasları güçlü ve mobil tutmaya yardımcı olacaktır. İyileştikten sonra, fizik tedavi sizi güçlendirip kaslarınızı yeniden esnetmeye yardımcı olacaktır. Terapi masaj, egzersiz ve sık pozisyon değişiklikleri içerir.
Plazmaferez
Bağışıklık sistemi normalde bakteri ve virüs gibi zararlı yabancı maddelere saldıran antikor denilen proteinler üretir. Bağışıklık sistemi yanlışlıkla, sinir sisteminin sağlıklı sinirlerine saldıran antikorlar ürettiğinde, Guillain-Barre oluşur.
Plazmaferez kandan sinirlere saldıran antikorları kaldırmak için tasarlanmıştır. Bu işlem sırasında, kandan antikorları alan bir makineyle kan vücuttan alınır ve daha sonra kan vücuda geri verilir.
İntravenöz İmmünglobulin
Yüksek dozlarda immünglobülin de Guillain-Barre'ye neden olan antikorları engellemeye yardımcı olabilir. İmmünglobulin donörlerden alınan normal, sağlıklı antikorları içerir.
Amerikan Aile Hekimliğinde 2004 yılında yayınlanan bir çalışmada hem plazmaferez hem de immunglobülinin eşit derecede etkili tedaviler olduğunu bulunmuştur. İmmünglobülin genelde hasta için daha kolay yönetilebilir, daha rahattır ve daha az komplikasyon vardır. Plazmaferez ile erken tedavinin yatış süresini azalttığı da bulunmuştur (Newswanger, et al., 2004).
Komplikasyonlar
Guillain-Barre sinirlerinizi etkiler. Meydana gelen zayıflık ve felç vücudun birçok kısmını etkileyebilir. Komplikasyonlar arasında şunlar vardır:
- felç ya da zayıflık nefesi kontrol eden kaslara yayıldığı zaman nefes zorluğu; bu ortaya çıkarsa, nefes almanıza yardımcı olmak için solunum cihazı denen bir makine gerekli olabilir
- iyileştikten sonra bile kalıcı güçsüzlük, uyuşma, ya da başka garip hisler
- kalp veya tansiyon problemleri
- ağrı
- yavaş bağırsak veya mesane fonksiyonu
- felç nedeniyle kan pıhtılaşması ve yatak yaraları
Beklenti
Genel olarak, belirtiler stabilize olmadan önce iki ila dört hafta boyunca kötüleşecektir. Çoğu kişi (yaklaşık yüzde 85) altı ila 12 ay içinde tam olarak iyileşir.
Bazı insanlar için, iyileşme yıllar alacaktır. Bazılarının iyileşmesi tamamlanmayacak ve biraz zayıflık ve karıncalanma devam edecektir. Guillain-Barre hastalarının yaklaşık yüzde 10'unda durum nüksedecektir.
Ölüm oranı tıp uzmanlarının gözetimindeki hastalarda yüzde beşten azdır. Kötü sonuca yol açabilecek faktörler yaşlılık, ağır ya da hızla ilerleyen hastalık, tedavinin gecikmesi, ve bir solunum cihazının uzun süreli kullanımını içerir.