AHMET CEVDET PAŞA (1822-1895)

Tarihçi ve hukuk bilgini. Osman­lıların son döneminde yetişmiş mil­letlerarası çapta bir şahsiyet. Tarih ve hukuk alanında verdiği eserler yaban­cı dillere çevrilmiş. "Tarih-i Cevdet' diye adlandırılan Osmanlı Tarihi, "Kısas-ı Enbiyâ" adındaki peygam­berler tarihi. Kısaca "Mecelle" diye anılan Osmanlı Medeni Kanunu bir çok eserinden bellibaşlılarıdır. Böyle bir ansiklopedide Cevdet Paşa'ya yer verişimizin nedeni, tslam esaslarına dayalı olarak uzun bir çalışma sonun­da tedvin ettiği (düzenlediği), günü­müze kadar birçok yerli-yabancı bü­yük hukukçuların takdirlerine konu olmuş Mecelle'dir, "Mecelle tedvin edilinceye kadar Türk mahkemeleri çelişkiler içinde bulunuyordu. Aynı problem hakkında bir mahkemenin verdiği karar, diğerinin kararına ters düşüyordu. Dağınık haldeki bir takım fetvalardan ve içtihatlardan sonuç çı­karmaya çalışan kaddann ve hâkim­lerin eline islam hukukunun prensip­lerini derli toplu bir eser halinde ver­mek gerekiyordu. Cevdet Paşa işte bu önemli işi tek başına başaran büyük hukuk abidesidir."
Cevdet Paşa, Osmanlı dönemi Türk ilim ve irfanına verdiği eşsiz eserlerle zengin katkılar sağlarken, o devire göre çok büyük sadelik arz eden dili ile de Türkçemizin yalınlaş­masına dolaylı yoldan yardımcı ol­muştur.