Uğraşma, çabalama, bilinçli çalışma, bütün gücünü sarfetme gibi lügat anlamları olan bu kelime önemli bir fıkıh (hukuk) terimidir. Terim anlamı şöyle ifade edilmektedir: Gerekli şartlara sahip bir fıkıh bilgininin (fa-kih) Kuran ve hadisten hüküm çıkarmak için elinden gelen gayreti göstermesi, her türlü inceleme ve irdelemede bulunup sonuçta bir görüş ortaya koymasıdır. Kıyas ve rey (ağırlığı olan görüş, beyan edilen fikir) de bazen içtihad yerine kullanılır. İçtihadın biraz daha farklı bir tanımı şöyledir: Dini hükümleri nassların (âyet ve hadislerin) ibare (metin), işaret ve manalarından çıkarmak için gayret sarfıyla yapılan çalışmadır. Her bilgin içtihad yapamaz. Bunun için gerekli şartları haiz olan yani ehliyet sahibi bulunan kimseler ictihad yapabilir. İctihad, Peygamberimiz(S.A.V.) zamanından itibaren başvurulan ve Peygamber tarafından teşvik edilen bir yöntem olmuştur. Kendisi de vahye mazhar olduğu halde sırf ümmetine örnek olmak ve yol göstermek maksadıyla ictihadda bulunmuştur. Bedir harbinde karargâh kurdukları yer için, bir sahabi, "Buraya vahiyle (Allah'ın bildirmesi} le) mi indik?" diye sordu. Peygamberimiz, "Hayır" dedi, "reyim (görüşüm) ve kanaatimle indim." o sahabi "O halde şu yanına (Bedir kuyulan) indim" dedi ve öyle yaptılar. Bedir'de esir almanlar için de Ebû Bekir'in görüşünü alarak ictihad ile hüküm verdi. Peygamberimiz, ashabtan Muaz İbn-i Cebel-i Yemen'e vali olarak gönderirken ona sordu: — Orada ne ile hükmedeceksin? Muaz cevap verdi: — Allah'ın kitabı Kuran'la.
— Peygamberin sünnetiyle.
İslam Ansiklopedisi
