İslam Dininde Komşu ve Komşuluk
Komşuluk, ailelerin birbirlerine işleri düşebilecek, işleri düştüğünde de isterlerse birbirlerinin yardımına koşabilecek kadar yakın yaşamaları, her an görüşülüp konuşulacak bir mesafede bulunmalarıdır.
İnsanlar tek başlarına yaşayamayacakları gibi, tek bir aile de başka ailelerle münasabet kurmadan yaşayamaz. Her ailenin birtakım özel problemleri yanında, birbirine benzer problemleri de vardır. Doğumlar, ölümler, hastalıklar, bazı kaza ve âfetler her ailenin karşı karşıya kalabileceği olaylardır. Böyle bir olayla karşılaşıldığında bir ailenin fertlerinin çabaları yeterli olmayabilir. Hısım, akraba uzakta, hemen yetişmeleri mümkün olmayan yerlerde bulunabilir, işte böyle durumlarda iyi komşulara sahip olmak başlıbaşına bir servettir. iyi komşuluğun gerekliliğinden ve yararlarından şimdiye kadar çok bahsedilmiştir. Birçok din, birçok aklı eren kişi bu konuda görüş belirtmiştir. Fakat islam dini kadar komşuluğun inceliklerini belirten, ideal komşuluğun esaslarını ayrıntılarına kadar ortaya seren bir din, bir felsefe görülmemiştir. İslam dini, dünya hayatının sulh ve sükun içinde geçmesine, insanların kardeşçe yaşamlarına önem vermiştir. Komşuluk dünya yaşayışının barış ve huzur içinde geçmesine yarayacak en önemli ortamlardan biridir. Komşulukta en önemli ilke karşılıklı güvendir. Komşu komşuya her bakımdan güvenebilmelidir. Bir komşu sıkıntıya düştüğünde, darda kaldığında komşusunun veya komşularının yardıma koşacağından emin olmalı-dı. Hatta İslama göre bir komşunun diğerine yardım ve iyilik etmek için onun sıkıntılı ve muhtaç zamanını beklemesi gerekli değildir, iyilik ve yardım normal hallerde, buna ihtiyaç duyulmazken de yapılmalıdır. Peygamberimiz sahabeden Ebu Zer'e şöyle buyuruyor: "Ey Ebu Zer, çorba pişirdiğin zaman suyunu biraz fazla koy ve ondan komşuna da ikram et." Bu hadis (Peygamber sözü), komşunun komşuya iyilik etmek için zaman ve zemin beklememesi gerektiğini belirtmesi yönünden dikkate de-ğer.Kuran iyilikle muamele edilmesi gereken sınıflar arasında komşuya da yer vermiştir. ""Allah'a.ibadet edin ve ona hiçbirşeyi ortak koşmayın. Sonra anaya-babaya iyilik edin, akrabaya,yetimlere, yoksullara, yakın ve uzak komşuya da iyilik edin" (1) mealindeki ayet bunu belirtmektedir. Peygamberimizin konumuzla ilgili bir başka hadisi de şöyledir: "Kim Allah'a ve ahiret gününe iman ederse komşuna ikramda bulunsun." İyi komşuluk şüphesiz her devirde önem taşımıştır. Fakat hiçbir devirde iyi komşuluğa zamanımızdaki kadar gerek duyulduğu söylenemez. Günümüzde aynı çatı altında, aynı apartmanda birçok aile birlikte yaşamak zorundadır. Böyle yaşamaya mecbur hatta mahkûmdurlar. Bu durumda komşu saygısı taşımayan, onun rahat ve huzuruna değer vermeyen, bir apartmanda değil de birdağ başında tek başına yaşıyormuş gibi pervasız, sorumsuz tavır ve davranış-lardabulunanlar dini yönden çok ağır tehditlere hedeftirler. Alt katta da bir aile yaşadığını hesaba katmadan üst katta hora tepen, üst kat penceresinden veya balkondan hah, kilim vb. silkeleyerek alt kattaki komşusunun yeni yıkanmış çamaşırlarını kirleten, radyo, televizyon vs.'yi sonuna kadar açarak tüm çevresinin kafasını şişiren düşüncesiz aileler az değildir. Bunlar ve komşuyu rahatsız edici bütün davranışlar İslam'a göre kesin şekilde yasaktır. Peygamberimiz bu konuda, birazcık imanı olan herkesi derin derin düşündürmesi gereken şu hadisi irad buyurmuştur: "Komşusunun kötülüklerinden korkan kimse vallahi iman etmiş olmaz." Başka bir hadisinde, " Dört şey mutluluk sebebidir. İyi komşu, iyi binek, ferah ev, dürüst eş" buyurmuştur. Hz. Ömer, "Komşusu, arkadaşı ve akrabası tarafından iyi denen kimse gerçekten iyidir." diyor. Burada yalnızca bir kısmına değindiğimiz ayet ve hadisler bile İslam'da komşuluğun değerini ve önemini anlatmaya sanıyoruz yeterlidir.
(1) Nisa süresi, ayet, 36.
İslam Ansiklopedisi
