ağır su (D2O)

DÖTERYUM OKSİT olarak da bilinir,
hidrojenin izotopu döteryum (ağır hidrojen) ile oksijenden oluşan su.

H2O bileşimindeki normal suda, atom ağırlığı 16 olan oksijen atomuyla birleşen hidrojen atomlarından her birinin atom ağırlığı 1 olduğu için, normal suyun molekül ağırlığı yaklaşık 18’dir. Buna karşılık ağır suda oksijen atomuyla birleşen ve kütlesi hidrojenin iki katı olan döteryum atomlarından her birinin atom ağırlığı 2 olduğundan, ağır suyun molekül ağırlığı yaklaşık 20’dir.

Doğal kaynaklardan sağlanan suda her 6.760 hidrojen atomuna karşılık bir döteryum atomu bulunur. Su elektroliz yoluyla ayrıştırıldığında, hidrojen gazı katotta toplanır ve böylece geri kalan su döteryum açısından zenginleşmiş olur. Yüzlerce litre suyun elektrolizi sonucunda yalnızca birkaç mililitre saf döteryum oksit elde edilebilir. 1943’e değin büyük ölçekli tek üretim yöntemi olarak başvurulan bu işlem, bugün yerini aynmsal damıtma gibi daha ucuz yöntemlere bırakmıştır. Bu yöntemde, H2O kadar uçucu olmayan D2O, damıtma artığı sıvıda yoğunlaşarak kalır. Böylece üretilen ağır su nükleer santrallarda nötron yavaşlatıcısı olarak, laboratuvarlarda ise kimyasal ve biyokimyasal süreçlerin incelenmesinde izotop izleyicisi olarak kullanılır.