Akdağ Mustafa

(d. 1913, Boğazlıyan - ö. 23 Nisan 1973, Ankara),

tamamen Cumhuriyet döneminde yetişen tarihçilerin ilk kuşağı içinde, köylü ile devlet arasındaki ilişkinin hukuki biçimlerini aşarak, doğrudan Osmanlı toplumunun iktisadi ve toplumsal yapısını araştırma çabasıyla dikkat çeken tarihçi.

1940’ta Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi. 1944’te bu fakültede asistan oldu. 1945’te “Celali İsyanlarının Başlaması” adlı teziyle doktora derecesi aldı. 1947’de fakülteden ayrılmak zorunda bırakılınca bir süre öğretmen okullarında tarih öğretmenliği yaptı. 1951’de “Celali Fetreti 1597-1603” adlı teziyle doçent oldu ve Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yakınçağ Tarihi Kürsüsü’ne atandı. 1958’de profesörlüğe yükseldi. 12 Mart 1971’den sonra bir süre tutuklu kaldı ve üniversiteden ayrıldı.

Akdağ, Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihi (I. c. 1959, II. c. 1971) adlı yapıtında 1243-1559 arasında Osmanlı Türkiyesi’nin iktisadi ve toplumsal yapısını inceledi. Celali İsyanları (1963) ve bu kitabın genişletilmiş biçimi olan Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası (ös. 1975) adlı yapıtlarında, 16. yüzyıl sonlarında Anadolu’yu sarsan ayaklanmalar dalgasının, derin bir sosyoekonomik ve demografik bunalım ile ilişkisini; önceki isyan ve eşkıyalık gelenekleriyle bağlantısını; aynı zamanda Celaliliğin iktisadi ve toplumsal yaşamda yol açtığı yıkımı nedenleri ve sonuçlarıyla anlattı.

Osmanlı toprak mülkiyetini, para sistemini »yöneticiler ile halk arasındaki ilişkileri ve toplumsal düzenin bozulma nedenlerini inceleyen makaleleri yayımlanmış olan Mustafa Akdağ, Encyclopaedia Britannica'nın “Atatürk” maddesini de yazmıştır.