Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

Cengiz Han

Tarihte ilk kez Moğolları tek bir yönetim altında toplayarak büyük bir Moğol imparatorluğu kurdu. Asıl adı Timuçin'dir. Babası Yesugey'i küçük yaşta yitirdiğinden; çocukluğu ve gençliği sıkıntı içinde geçti. Moğol soylularına karşı ayaklanan Camuka'yı yenerek Moğol kabilelerinin birliğini sağladı. 1206'da Naymanları da yenerek İmparator anlamına gelen Cengiz ya da Çingiz unvanını aldı. Bu tarihten sonra tüm Moğolistan'a egemen oldu. Ardından büyük fetihlere girişti. İlk önce Kuzey Çin eyaletlerini ele geçirdi; Karahıtaylar, Uygurlar, Karluklar ve Merkitler, Moğol egemenliği altına girdi. Daha sonra Asya'nın en güçlü devletlerinden biri olan Harizmşahlar Devleti'ni ortadan kaldırdı. Harizmşahlar Devleti'nin yenilmesinden sonra Cengiz, Moğolistan'a döndü ve bir süre sonra da öldü.

Cengiz'in ölümü ve merkezi kaganligin zayiflamasi ile beraber bu bölgelerde müstakil devletler kurulmustur:

• Kubilay Hanligi
• Ilhanlilar
• Altin Ordu
• Kirim Hanligi
• Ejderhan Hanligi (Astrahan veya Haci Tarhan Hanligi)
• Kazan Hanligi
• Kasim Hanligi
• Sibir Hanligi (Küçüm Hanligi)
• Nogay Hanligi
• Çagataylilar