Ankara Savaşı
Osmanlı Padişahı I. Bayezid (Yıldırım) ile Timur arasında, Ankara’ nın Çubuk Ovasında yapılan savaş (28 Temmuz 1402). Geç ortaçağ tarihinin en kanlı meydan savaşlarından biri olan ve Osmanlıların yenilgisiyle sonuçlanan Ankara Savaşı, Osmanlı Devleti’nin parçalanmasına ve Fetret Devri (1402-13) olarak bilinen bir iktidar boşluğu döneminin yaşanmasına yol açtı.
Osman Gazi ve Orhan Gazi ile I. Murad’ın inşa ettikleri devlet, daha çok Balkanlar’da genişlediği gibi, henüz gevşek vasallık bağlarına dayanıyordu. Bu dönemde Osmanlılar özellikle Anadolu’da hızlı ve kesin ilhaklara girişmemişlerdi; aradaki çatışmalara karşın, Türk-İslam beylikleriyle daha yumuşak bir ilişkiyi gözetiyorlardı. I. Bayezid ise, İstanbul kuşatmasını sürdürürken, bir yandan da Anadolu birliğini sağlamak amacıyla çeşitli savaşlara girişti. Karamanlılara karşı kazanılan Akçay zaferiyle (1398) Konya, Niğde, Karaman ve Develi Osmanlların eline geçti; Sivas hükümdarı Kadı Burhaneddin’in öldürülmesiyle Sivas, Tokat, Kayseri ve Aksaray Osmanlı egemenliğine girdi (1399). Aynı yıl Memlûk sultanı Berkuk’un ölümünden ve yerine çocuk yaştaki Nasıreddin Ferec’in geçmesinden yararlanan I. Bayezid, Malatya’yı Memlûklerden aldı. Dulkadıroğullarının elinde bulunan Kâhta, Divriği, Behisni (Besni) ve Darende kaleleri de Osmanlılara geçti. Ösmanlı sınırları böylece doğuda Orta Fırat’a dayanmış oluyordu. Bütün bu fetihler sırasında Bayezid, yenilgiye uğrayan yerel hanedanları bütünüyle tasfiyeye yönelerek, sıkı bir merkezî yapı kurmaya girişti. Bu amaçla Balkanlar’ın Hıristiyan prensliklerine ve aristokrasisine yaslanması ise, Türk beylerinin ve İslam ulemasının kendisine duyduğu tepkiyi artırıcı bir rol oynadı.
Öte yandan, Türkistan ve İran’da güçlü bir devlet kuran Timur, kendini İlhanlIların vârisi sayarak Anadolu, üzerinde hak ileri sürmekteydi. Bayezid döneminin genişlemesi, Osmanlıları erken bir aşamada Ön Asya’ya dayandırdı ve Timur’un dikkatini çekti. Timur’un saldırılarıyla topraklarını yitiren Celayir sultanı Ahmed ile Karakoyunlu Kara Yusuf OsmanlIlara sığınınca, Bayezid ile Timur arasında mektuplaşma başladı. Bayezid, Timur’un, Kara Yusuf ile Sultan Ahmed’in geri verilmesi yolundaki isteğini kabul etmedi. Osmanlılara gözdağı vermek isteyen Timur, Bayezid tarafından toprakları ellerinden alman ve Timur’un yarı kabilesel devletinde kendilerine daha yakın bir sosyal düzen bulan Anadolu beylerinin de kışkırtmasıyla Sivas, Halep ve Şam’ı ele geçirdi (1400). Timur’un Bağdat’a yönelmesi üzerine Bayezid, Temmuz 1401’de doğuya ilerleyerek Timur’a bağlı Mutahharten’in egemenliğindeki Erzincan ve Kemah’ı istila etti. Bu gelişme iki hükümdarın arasını iyice açtı. Bayezid’e bir elçi gönderen Timur, Kemah’ın Mutahhar ten’e, Anadolu beyliklerinden alınan yerlerin de sahiplerine geri verilmesini, Kara Yusuf’un teslim edilmesini ve Osmanlıların kendisine bağlanmasını istedi. Bayezid’in Timur’un yerine getirilmesi zaten olanaksız bu isteklerinin hiçbirini kabul etmemesi savaşın gerekçesi oldu.
Sonraki gelişmelerde, hem Balkanlar, hem Anadolu’da yayılmış bulunan Osmanlıların her iki cephe arasında gelip gitmek açısından zorlanmaları önemli bir rol oynadı. Harekât inisiyatifini ele alan Timur, 1402 başlarında Gürcistan’da yeniden büyük bir ordu topladı; Erzincan, Kemah ve Sivas üzerinden Ankara’ya gelerek kenti kuşattı. Ama Bayezid’in Tokat üzerinden Ankara’ya doğru yaklaştığını haber alınca, kuşatmayı kaldırarak Çubuk Ovasına çekildi. Fillerle desteklenen ordusu Bayezid’inkinden daha kalabalık ve askeri malzeme bakımından daha güçlüydü. On dört saat süren savaşın başlarında üstün görülen Osmanlı ordusu Karatatarlarla eski Anadolu beyliklerine bağlı askerlerin Timur’un saflarına katılmasıyla güç durumda kaldı. Bir tek Sırp müttefikleri Bayezid’i sonuna değin terk etmediler. Savaş, Timur’un lehine döndüğü sırada, I. Bayezid’in oğullarından Süleyman Çelebi, Mehmed Çelebi ve Sadrazam Çandarlı Ali Paşa kuşatmayı yararak kaçmayı başardılar. Üç yüz kişi kalıncaya kadar çarpışan Bayezid ise sonunda tutsak düştü.
Osmanlıların Ankara Savaşı yenilgisi, Osmanlı Devleti’nin parçalanarak Anadolu’da I. Murad dönemindeki sınırlarına çekilmesine, devletin imparatorluk aşamasına geçmesinin 50 yıl kadar gecikmesine, Anadolu beyliklerinin yeniden kurulmasına ve Osmanlı tarihinde Fetret Devri olarak bilinen yaklaşık 11 yıllık bir iktidar boşluğu döneminin yaşanmasına yol açtı. Doğuya doğru erken yayılmanın ve iki cephe arasında sıkışmanın acı sonuçları ile, kuruluş döneminin etkili Türk soyluluğunu bir kez daha yabancılaştırmama gereği, I. Mehmed ve II. Murad dönemi siyasetine damgasını vurdu. Ayrıca bak. Osmanlı Devleti.
Kaynak: Ana Britannica
