Arnavutluk

• Arnavutça: Shqipnija Shqiprija
• Fransızca: Albanie
• İngilizce: Albania
• Balkan Yarımadası'nda devlet.

Nüfusu ve yüzölçümüyle Balkan ülkelerinin en küçüğüdür. Adriya Denizi kıyısında, kuzey ve doğuda Yugoslavya ve güneydoğuda Yunanistan ile sınırlanır. Küçük azınlık grupları dışında nüfusun %95'i Arnavut'tur. Ayrıca çoğu Kosova yöresinde olmak üzere, Yugoslavya'da 1.5 milyon kadar Arnavut yaşar. Başlıca iki lehçe hâlinde Arnavutça konuşulur. Kıyıda, en geniş yerinde 30 km.'yi geçmeyen dar ovalar dışında, genellikle dağlık bir ülkedir. Kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan dağ sıraları kuzey kesimlerinde karstlaşmış Yugoslavya Dinarları'nın devamıdır. Bu sıralar orta kesimde daha yüksektirler. İç kesimlerde bir dereceye kadar karasal iklim özellikleri ortaya çıkarsa da, tipik Akdeniz iklimi egemendir.

Ekonominin en önemli kollarını, geleneksel olarak tarım ve hayvancılık oluşturur. 1946'da kurulan sosyalist rejim bir yandan geleneksel tarım üretiminde bazı reformları gerçekleştirirken, diğer yandan önceleri Sovyetler Birliği'nin ve 1961'den sonra da Çin'in yardımıyla madencilik ve sanayi alanlarında ülkenin küçüklüğüne oranla önemli sayılabilecek gelişmeler elde etti. Başlıca tarım ürünleri tahıl, şekerpancarı, tütün, pamuk ve zeytindir. Hayvancılık yapılır ve ülkenin üçte biri ormanlarla kaplıdır.

Başlıca sanayi ürünleri, Cerrik ve Fier rafinerilerinde yılda 20 milyon varille (1983) yakın üretilen petrol ve 100 bin tondan fazla üretilen kromittir. Elektrik üretimi 1983'te 2.885 milyar kws.'tir. Başlıca sanayi kollarını şeker, bitkisel yağlar, bira, un, tütün, sigara, dokumacılık, kimyasal maddeler üretimi oluşturur. Elbasan'da kurulu bir demir-çelik fabrikası vardır. Dıraç, İşkodra, Körice, Elbasan, Vlore, başkent Tiran'dan sonra en önemli merkezleridir.

Ülkede Osmanlı İmparatorluğu egemenliği 1912'de bağımsız prensliğin kurulmasıyla sona erdi. 1914'te ülkenin bazı kesimleri Avusturya ve İtalya tarafından istilâ edildi. 1919'da bağımsızlığını yeniden kazandı. 1925'te Ahmet Zogo cumhurbaşkanı olarak ülke yönetimine el koydu ve 1928'de yönetim biçimini krallığa çevirdi. Bu tarihlerde İtalya'nın ekonomik ve siyasal baskısı altında kalan Arnavutluk'u 1939'da İtalyanlar işgal etti. 1946'da Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1955'te Varşova Paktı'na giren Arnavutluk, Sovyetler Birliği'nden önemli ölçüde malî ve teknik yardım aldı. Arnavutluk- Sovyetler Birliği ilişkileri 1960'tan sonra bozulmaya başladı. Sovyetler'in 1968'de Çekoslovakya'ya müdahalesinin ardından Arnavutluk, Varşova Paktı'ndan ayrıldı. 1962'den 1977'ye dek Çin ile sıkı ilişkilere girdi. Mao'nun ölümünden sonra Çin ile kurulan bütün ekonomik ve askerî bağlar kopartıldı. Yalnızlıktan kurtulmak için Yugoslavya ve bazı Batı Avrupa ülkeleriyle ticarî ve diplomatik ilişkiler kuruldu. 1976'da kabul edilen yeni anayasa ile Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti adını aldı.

Nisan 1985'te Enver Hoca'nın ölümü üzerine Arnavutluk Emek Partisi genel sekreterliğine Ramiz Alia seçildi. Doğu Avrupa'daki komünist yönetimlerin 1989'dan sonra çökmesi üzerine aydınlardan ve gençlerden oluşan muhalefet güçlendi. Aralık 1990'da yeni siyasal partilerin kurulmasına izin verildi. 1991'de yapılan seçimlerde Ramiz Alia koalisyon hükümeti kurmak zorunda kaldı. Ekonomik çöküntü ve karışıklıklar nedeniyle ülkeden büyük bir göç başladı. 1992 seçimlerini Demokrat Parti kazandı ve cumhurbaşkanlığına Sali Berisha, başbakanlığa da Aleksander Meksi getirildi. 1997'de yaşanan bir bankerlik faciasından sonra karışıklıklar hızla tırmandı. Meksi'nin istifasından sonra yapılan seçimleri Arnavutluk Sosyalist Partisi kazandı.