YALTA KONFERANSI
4-11 Şubat 1945 tarihlerinde Kırım'ın güneyindeki Yalta kentinde, Churchill, Roosevelt ve Stalin arasında yapılan doruk toplantısı.
Amacı, II. Dünya Savaşı'nın bitirilmesi ve Birleşmiş Milletler Örgütü'nün kurulması için gerekli askerî ve politik önlemlerin görüşülmesiydi.
Üç lider, Birleşmiş Milletler kurucu konferansının San Fransisco'da toplanmasını ve kuruluş bildirgesinin hazırlanmasını kararlaştırdılar. Beş büyük devletin (ABD, SSCB, İngiltere, Fransa, Çin), BM Güvenlik Konseyi'nde sürekli üye ve veto hakkına sahip olmalarını kabul ettiler. Sovyetler Birliği, Almanya'nın teslim olmasından sonra, Japonya'ya karşı savaşa girmeyi taahhüt etti.
Buna karşılık, Kuril Adaları'nın, Güney Sahalin'in kendisine verilmesini, Dış Moğolistan'da statükonun korunmasını, Mançurya, İç Moğolistan ve Pasifik limanları üzerindeki haklarının kabul edilmesini sağladı.
Yalta'da alınan kararların en önemlileri, Avrupa'nın yeniden düzenlenişiyle ilgili olanlarıdır. Almanya'nın 4 işgal bölgesine bölünmesi; Fransa'nın kurulacak Müttefik Kontrol Komisyonu'na katılması; Almanya'nın askersizleştirilmesi ve nazilerden arındırılması, savaş suçlularının yargılanması için uluslararası bir mahkemenin kurulması; Polonya'nın, batıda Oder-Neisse, doğuda Curzon hattıyla sınırlandırılması; Londra'daki Polonya sürgün hükümetinin ve Dublin komitesinin katılmasıyla geçici bir Polonya hükümetinin kurulması; Yugoslavya'da Tito ve Şubasiç tarafından ortak bir hükümet oluşturulması. Böylece Yalta Konferansı, üç büyük devletin, geniş çaplı uluslararası bir tartışmaya ve haklarında karar verdikleri ülkelerin fikrini sormaya gerek görmeden, Avrupa'yı ve hatta tüm dünyayı yeni baştan düzenledikleri bir doruktur.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
